بحران در سرزمین‌های اشغالی؛آیا جنگی تمام عیار در راه است؟

مهسا مژدهی: سازمان ملل می گوید رژیم صهیونیستی و فلسطینی ها در استانه یک جنگ جدی قرار گرفته اند. در روزهای گذشته غزه و سرزمین های اشغالی دست به حملاتی متقابل زده اند. ده ها نفر از جمله تعدادی کودک کشته شده اند. اعتراضات در فلسطینی اشغالی اغاز شد و بعد شعله های آن بالا گرفت. اما ماجرا از چه قرار بود؟

در هفته های اخیر در محله شیخ جراح، در نزدیکی مسجد الاقصی، درگیری بین فلسطینی ها و صهیونیست ها بالا گرفت. دولت اسراییل از چهار خانوده بزرگ فلسطینی خواسته بود تا خانه های ابا و اجدادی شان را تخلیه کنند و آن را به دست شهرک سازان اسراییلی بسپارند. اما این خانواده ها سندی محکم داشتند. در سال 1948 آنها زمین ها را از دولت اردن خریده بودند. دولت اردن هم پشت شیخ جراحی ها در آمد که اسناد و مدارک مالک این خانه ها را فلسطینیان می داند. اعتراضات به درگیری های شدید انجامید. با این حال دادگاه حق فلسطینی ها را بر خانه هایشان نپذیرفت. 

در ادامه اعتراضات این تنها نیروهای نظامی نبودند که برای جدال با فلسطینی ها به خیابان ها امده بودند. صهیونیست ها و به ویژه تندروهای شهرک نشین اماده خشونت بوده و در مقابل به خیابان ها می آمدند. با وجود دستگیری تعداد بسیاری از فلسطینی ها و کشته شدن چند تن، باز هم انها خانه هایشان را رها نکردند. اما اتش اختلافات از محله شیخ جراح فراتر رفت.

گسترش اعتراضات از شیخ جراح، از شهر لود اغاز شد. شهری در نزدیکی تلاویو که فلسطینی ها در آن با سنگ به استقبال صهیونیست ها رفتند. تنها در روز دوشنبه گذشته 500 نفر دستگیر شدن و یک عرب فلسطینی به دست نیروهای نظامی کشته شد.

به گزارش هلال احمر در رام‌الله، نابلس و الخلیل درگیری میان فلسطینیان و نیروهای اسرائیل ۲۰۰ زخمی بر جای گذاشته است. کمی بعد اسراییل توپخانه خود را بر روی غزه گشور و این اقدام باعث فرو ریختن ساختمان هایی در این ناحیه و در نتیجه کشته شدن تعداد زیادی از شهروندانش شد. در مقابل این وحشی گری ها، غزه هم دست به موشک باران اسراییل زد. حماس در شب نخست درگیری ها گفت که 130 موشک به سمت اسراییل پرتاب کرده است.

جامعه بین‌الملل از هر دو طرف خواست تا روند تشدید خشونت‌ها را پایان دهند. تور ونسلند فرستنده صلح خاورمیانه سازمان ملل متحد گفت اوضاع به سمت “یک جنگ تمام عیار” پیش می‌رود. با این حال هیچ کدام از طرفین دست از حملات خود برنداشتند. اسراییل می گوید بیش از هزار موشک از سمت غزه شلیک شده. و رژیم صهیونیستی هم بلندترین ساختمان غزه را هدف قرار داد. ارتش اسراییل هم مدعی شد که برخی از رهبران حماس را هدف قرار داده است. 
 

واکنش ها چه بود؟

در میان تشکیلات فلسطینی محمود عباس رییس تشکیلات خودگردان فلسطین چهارشنبه شب در خصوص اقدامات ضد بشری رژیم صهیونیستی علیه مردم فلسطین گفت: سیاست عادی‌سازی که کشورهای عربی در پیش گرفتند موجب تشویق اسرائیل به انجام این سیاست شده است.

دولت ایالات متحده روز چهارشنبه هادی عمرو، یکی از دیپلمات‌های ارشد خود را به صورت اضطراری به خاورمیانه فرستاد تا از اسرائیلی‌ها و فلسطینیان بخواهد خشونت‌ها را کاهش دهند.  آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا وضعیت را “دلخراش” توصیف کرده و گفته است که عمرو با هر دو طرف دیدار خواهد کرد. البته ایالات متحده همان سیاستی را که از او انتظار می رفت را اعمال کرد و سر اخر طرف اسراییلی ها را گرفت.بلینکن روز چهارشنبه در تماس تلفنی با بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل از حملات متعدد راکتی به اسرائیل ابراز نگرانی کرد و گفت آمریکا به شدت از حق دفاع اسرائیل از خود حمایت می‌کند. وزیر خارجه آمریکا در این تماس بر لزوم فراهم شدن شرایط برای “زندگی امن و ایمن” اسرائیلی‌ها و فلسطینیان تاکید کرد.

رئیس‌جمهور آمریکا هم چهارشنبه شب گفت که در تماس تلفنی که با نخست‌وزیر رژیم صهیونیستی داشته، بر حق تل‌آویو برای دفاع از خود تاکید کرده است. پیش از همه اینها سخنگوی وزارت خارجه آمریکا بدون اشاره به جنایت‌های رژیم صهیونیستی در قدس اشغالی طی روزهای اخیر پاسخ راکتی گروه‌های مقاومت به این جنایت‌ها را محکوم کرد.

در پی تجاوزات اخیر رژیم صهیونیستی علیه فلسطینیان در مسجدالاقصی، اتحادیه اروپا با صدور بیانیه‌ای خواستار توقف تنش‌ها در قدس و جلوگیری از تلفات انسانی شد.

 رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه اسرائیل را “دولت تروریستی”  خواند و در تماس با رهبران فلسطین به آن‌ها  گفت که قصد دارد جهان را بر علیه این کشور بسیج کند. سرگئی ورشینین معاون وزیر امور خارجه روسیه خواستار توقف تلاش های رژیم صهیونیستی برای تغییر موقعیت حقوقی و وضعیت شهر بیت المقدس شد. او افزود: در این رابطه تلاش اسراییل برای تغییر ماهیت جغرافیایی، جمعیتی و تاریخی و موقعیت شهر مقدس اورشلیم (بیت المقدس) را غیرقانونی می دانیم.  ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در گفت و گویی تلفنی با رجب طیب اردوغان همتای ترکیه ای خود درباره مساله فلسطین و تشدید تنش ها در سرزمین های اشغالی فلسطین تبادل نظر کرد.

پوتین و اردوغان از طرف های مناقشه دعوت به تنش زدایی و حل و فصل صلح آمیز اختلافات کردند.  دو طرف بر موضع اصولی روسیه و ترکیه در حمایت از راهکار تاسیس دو حکومت برای حل و فصل مناقشه بین فلسطین و اسراییل برمبنای معیارهای قوانین بین المللی و نقش ویژه گروه چهار میانجی گران بین المللی خاورمیانه تاکید کردند.

 جانسون روز چهارشنبه در توئیتی از طرف‌های اسرائیلی و فلسطینی‌ خواست که خویشتن‌داری به خرج دهند. وی افزود: انگلیس عمیقا نگران روند فزاینده خشونت‌ها و مجروح شدن غیر نظامیان است و خواهان کاهش فوری تنش‌ها در این زمینه است.

«دومینیک راب» وزیر امور خارجه انگلیس در پیامی جانبدارانه در حساب توئیتری خود مدعی شد: «با گابی اشکنازی [وزیر خارجه رژیم صهیونیستی] صحبت کردم تا حملات راکتی حماس علیه غیرنظامیان را محکوم کرده و اتمام خشونت‌ها در اسرائیل و سرزمین‌های فلسطین اشغالی را خواستار شوم».

دادستان کل دیوان بین‌المللی کیفری درخصوص افزایش تنش در فلسطینی اشغالی و ارتکاب جنایات جنگی در آن هشدار داد.

رهبر جنبش انصار الله یمن ضمن تاکید بر تداوم هماهنگی کامل صنعاء با مقاومت فلسطین و جبهه مقاومت گفت که یمنی‌ها برای کمک به فلسطین در هر شرایطی در آماده باش است.

وزارت امور خارجه عراق نیز با تاکید بر اهمیت نقش اساسی «اتحادیه عرب» در مساله فلسطین، از شورای این اتحادیه خواست که تمام اقدامات بازدارنده برای جلوگیری از حملات به شهر اشغال شده «قدس» را اتخاذ کند.«احمد الدلیمی» سفیر عراق در مصر که (چهارشنبه) به نمایندگی از وزیر امور خارجه این کشور «فواد حسین» در این نشست سخنرانی می‌کرد، گفت که بغداد همواره حمایت دائمی و نامحدود خود را از قضیه فلسطین ابراز داشته است و به دلیل استواری مردم عزیز فلسطین و با توجه به حوادث اخیر، دولت جمهوری عراق به سرعت اقدامات رژیم اسراییل از جمله حمله ارتش این رژیم به مسجدالاقصی و اقدامات ارعاب و گسترش وحشت در میان نمازگزاران مسلمان بی‌دفاع را محکوم می‌کند. 

آیت الله «سید علی سیستانی» مرجعیت عالی شیعه عراق نیز بار دیگر حمایت خود را از «مقاومت شجاعانه ملت سربلند فلسطین» در برابر زورگویی اشغالگران صهیونیست اعلام کرد.آیت الله سیستانی در بیانیه ای که دفتر وی منتشر کرده تاکید کرده است که – بار دیگر – حمایت صریح خود را از مردم سربلند فلسطین در مقاومت شجاعانه خود در برابر اشغالگران، که به دنبال اشغال بیشتر سرزمین های فلسطینی و آواره کردن آنها از مناطق دیگر قدس الشریف هستند تایید می کند و ملت های آزاده را برای حمایت و پشتیبانی از آنها در به دست آوردن حقوق سرقت شده خود فرا می خواند.
در بیانیه مرجعیت شیعیان عراق آمده است که برخوردهای خشونت آمیز این روزها در حوالی مسجد الاقصی و بقیه سرزمین های اشغالی بدون شک میزان مقاومت فلسطینیان در برابر اشغال بی رحمانه و وحشیانه و تجاوزات مداوم و تخلیه نکردن سرزمین های غصب شده را نشان می دهد. 

رهبر جریان صدر عراق در تماس تلفنی با رئیس دفتر سیاسی حماس و دبیرکل جنبش جهاد اسلامی فلسطین، بر آمادگی برای حمایت از ملت فلسطین تأکید کرد.

شیخ “احمد بن حمد الخلیلی” مفتی اعظم عمان هم از اقدامات جنایت بار نظامیان اشغالگر صهیونیست در هتک حرمت مسجدالاقصی به شدت انتقاد و آن را محکوم کرد.  شیخ «نواف احمد الصباح»  امیر کویت موضع اصولی و قاطع کشورش در قبال چنین اقدامات غیرانسانی را یادآور شد و از مقامات اشغالگر خواست که بلافاصله مانع حملات بیشتر به فلسطینیان شوند و به حق مسلمانان برای انجام مراسم خود در بیت المقدس احترام بگذارند.

«ایمن صفدی» وزیر امور خارجه و مهاجران اردن و «فیصل بن فرحان» وزیر امور خارجه عربستان  در یک گفت و گوی تلفنی با بررسی شرایط خطرناک شهر قدس و سایر مناطق سرزمین‌های فلسطین اشغالی خواستار انجام تلاش برای شکل گیری تلاش‌های موثر بین المللی برای حمایت از فلسطینی‌ها در برابر حمایت اشغالگران صهیونیست شدند. آنان به رژیم اسرائیل نسبت به عواقب ادامه تجاوز به مقدسات و آواره کردن مردم محله شیخ جراح از خانه هایشان هشدار دادند. 

 امور خارجه عربستان سعودی روز (سه‌شنبه) در بیانیه ای حملات رژیم صهیونیستی به فلسطینی ها و هتک حرمت مسجد الاقصی را توسط نظامیان اسرائیلی محکوم کرد.  وزارت امور خارجه سعودی در این بیانیه آورده است که با شدیدترین عبارات حملات نیروهای اشغالگر اسرائیلی، علیه مسجد الاقصی و نمازگزاران روزه دار فلسطینی را محکوم می کنیم.
عربستان سعودی همچنین از جامعه جهانی و سازمان های بین المللی خواسته است تا اشغالگران اسرائیلی را مسئول حملات و تشدید حوادث در بیت المقدس معرفی کنند.  نخست وزیر اسبق قطر از کشورهای عربی خواست به جای اینکه در ظاهر برای فلسطینی‌ها اشک بریزند و از پشت به آن خنجر بزنند، حرکتی سیاسی برای بازپس گیری حقوق فلسطینیان داشته باشند.

در ایران هم وزیر امور خارجه در گفت‌وگوی تلفنی با «زیاد نخاله» دبیرکل جهاد اسلامی فلسطین، حمایت مستمر جمهوری اسلامی ایران از مردم و مقاومت فلسطین را مورد تاکید قرار داد. پیش از آن هم وزیر امور خارجه در جمع رهبران گروه‌های فلسطینی مقیم دمشق گفت: در کنار مردم فلسطین ایستاده‌ایم و افتخار می‌کنیم که تاوان این ایستادن را می‌پردازیم. او طی اظهاراتی در جمع رهبران گروه‌های فلسطینی مقیم دمشق گفت:‌ شاهد وحشیگری جدید رژیم صهیونیستی به ویژه در مسجد الاقصی و همین طور تلاش برای تحویل مناطق اطراف مسجد الاقصی بودیم. همزمان شاهد رشادت زنان و مردان فلسطینی در دفاع از حرم شریف بودیم.

وزیر امور خارجه در توئیتی به زبان عربی حمله به مسجد الاقصی توسط نظامیان صهیونیست را بزرگ‌ترین دلیل بر ماهیت نژادپرستانه و مجرمانه این رژیم خواند و تنها راه‌حل عادلانه قضیه فلسطین را رجوع به اراده فرزندان واقعی این سرزمین و برگزاری همه پرسی برشمرد.

رئیس شورای اروپا و وزیر امور خارجه انگلیس هم با مقام‌های رژیم صهیونیستی به صورت تلفنی درباره افزایش درگیری‌ها در فلسطین اشغالی گفت‌وگو کردند.

از سوی دیگر «شارل میشل» رئیس شورای اروپا در حساب توئیتری خود نوشت با  «ریوون ریولین» رئیس رژیم صهیونیستی به صورت تلفنی صحبت کرده است.

میشل گفت: «از افزایش خشونت‌ها و هدف‌زنی‌های تصادفی بسیار نگران هستم. تنش‌زدایی و جلوگیری از جان باختن شهروندان بی‌گناه از هر دو طرف، باید در اولویت باشد».

وضعیت نتانیاهو متزلزل است

علی عبدی کارشناس مسائل فلسطین و اسراییل در گفتگویی با خبرآنلاین می گوید: این اتفاقاتی که افتاده ریشه های قدیمی و کهنه ای دارد. اما هنوز نمی توانیم بگوییم که اتفاقاتی که در سرزمین های اشغالی در حال وقوع است و عملا نوعی جنگ در گرفته، به سود یا ضرر نتانیاهو است. بستگی دارد که دولت نتانیاهو تا چه اندازه بتواند کارایی از خود نشان دهد. فعلا با وجود اینکه شرایط جنگی حکم فرماست، ما شاهد نوعی هرج و مرج هستیم. با وجود اینکه دولت نتانیاهو بر سر کار است اما این دولت، محتضر است.

هر لحظه ممکن است که لاپید رقیب نتانیاهو که موظف به تشکیل کابینه اسراییل شده بتواند با اتحاد با دیگر گروه ها قدرت را از دست نتانیاهو بگیرد. لذا الان هم از طرف دیگر نتوانند دولتی تشکیل دهند به انتخابات بعدی می رود. وضعیت بسیار شکننده و پیچیده است. در سوی دیگر ماجرا تا کنون دولت نتانیاهو هیج واکنشی که نشان بدهد توانسته بحران را مدیریت کند از خود نشان نداده. یعنی حتی به اعتراف کارشناسان اسراییلی آن کسی که دارد میدان را تعریف می کند حماس است و نه دولت نتانیاهو.

تا اینجای کار نخست وزیر اسراییل نتوانسته از شرایط بحرانی امتیازی برای خود کسب کند.

او در ادامه در خصوص واکنش هایی که در مورد وضعیت سرزمین های اشغالی ایجاد شده توضیح داد: چند عامل وجود دارد که باعث شده واکنش ها به نسبت واکنش هایی که در گذشته در قبال خشونت و جنایت صهیونیست ها رخ می داد، پررنگ تر باشد. نخست اینکه با توجه به شرایط جهانی و گسترده شدن ارتباطات وجا افتادن شبکه های اجتماعی، باعث شده که عملا مردم بیشتر در جریان تحولات قرار بگیرند و تنها به روایت رسانه های رسمی توجه نمی کنند. آن چیزی که الان در دنیا اثر می گذارد روایت های غیر رسمی است.

سوی دیگر ماجرا این است که به هر جهت ماجرای شیخ جراح به این گونه است که ظلمی بسیار فاحش و روشنی اتفاق افتاده که قابل چشم پوشی نیست. نتانیاهو با اتکا به همان خط و مشی امریکا که در دوران ترامپ وجود داشت، می خواست ماجرا را پیش ببرد. اما آنها در شرایطی دست به اقداماتی زده اند که دیگر ترامپ در کاخ سفید نیست و دولت تازه امریکا روی کرد متفاوتی دارد و دولت اسراییل هم متزلزل است.هم اتحادیه اروپا و هم  امریکا خیلی مایل نیستند که نتانیاهو بیش از این ادامه بدهد. به همین خاطر واکنش هایی که دیده شد کمی با واکنش های قبلی تفاوت داشت. هر چند که باز هم امریکایی ها طرفداری نتانیاهو را کرده اند. الان شرایط بسیار متفاوت است.

نتانیاهو می گوید که جنگ ممکن است طولانی شود اما به نظر من با توجه به بحران هایی که رژیم صهیونیستی در سال های اخیر پشت سر گذاشته از جمله کرونا که اثار مهمی در جامعه گذاشته و به ویژه از نظر اقتصادی فشار زیادی بر تلاویو اورده، صهیونیست ها نمی توانند وارد بحرانی طولانی مدت شوند. تا همین الان چیزی نزدیک به شصت میلیون دلار موشک باران ها برای اسراییل هزینه بر بوده است. به هر حال دفع موشک هایی که از جانب غزه می آیند و استفاده از گنبد اهنین رقم خیلی سنگینی را روی دوش دولت اسراییل گذاشته است. به نظر نمی آید که نتانیاهو توانایی ورود به جنگی طولانی مدت را داشته باشد.

او در مورد رویکرد متحدان اسرایی می گوید: دولت امریکا به مسائل امنیتی اسراییل متعهد است. اما اختلافات عمیقی با دولت نتانیاهو دارند که ترجیح می دهند نفر بعدی او نباشد که قدرت را به دست میگیرد.

بحرانی که شکل گرفته فعلا از نظر امریکایی ها در مرحله مجاز و کنترل شده است. اما اگر ببینند که اوضاع در سرزمین های اشغالی به نحوی پیش می رود که بقای رژیم صهیونیستی زیر سوال برود، قطعا با شدت ورود می کنند و از اهرم های سیاسی و حقوقی خود استفاده خواهند کرد تا این رژیم را حفظ کنند. البته من فعلا این مساله را غیر محتمل می دانم اما دورنمای این اتفاقات به گونه ای است که احتمالا کمی بعد به نوعی رسیدن به نتیجه اما نه روی کاغذ روی بیاورند تا اتش بس رخ دهد. اما همانطور که گفتم تا اینجای کار برخلاف آنچه که از تجهیزات نظامی اسراییلی ها انتظار می رفت،‌ برد با حماس و غزه بوده است.

این مطالب را هم بخوانید:

درخواست اتحادیه اروپا برای توقف درگیری‌ها در فلسطین
روایت لوموند از ۱۵۰۰ راکتی که به سمت اسرائیل شلیک شد
رژیم صهیونیستی: در خیابان اسرائیل جنگ شده؛ کسی باورش نمی‌کند

312 310