جای خالی سریال های مناسبتی ماه رمضان در VODها

ماه رمضان امسال هم رو به پایان است و تلویزیون مانند خیلی از سالها نتوانست سریال مناسبتی درخور توجهی برای ماه رمضان پخش کند.

اگر زمانی تلویزیون توانست با آثاری مانند پشت کنکوری‌ها و فقط بخاطر تو و همچنین آثار رضا عطاران و یا عناوینی چون اغما و میوه ممنوعه و…. در این ماه‌ها بینندگان زیادی کسب کند، حالا مدتهاست که چنین اتفاقی رخ نداده است.

سال گذشته اثری مانند زیرخاکی توانست تا حد زیادی موفق ظاهر شود اما تنها همین سریال توانست در بین عناوین سال ۱۳۹۹ سری بلند کند و خودش را اثبات کند و مابقی آثار به شدت ضعیف بودند. اتفاقی که امسال در تلویزیون رخ داده اینست که مانند اکثر سالهای اخیر، ما شاهد چند سریال در حال پخش هستیم که یکی از یکی ضعیف‌تر و بدتر هستند.

نه یاور می‌تواند تداعی کننده یک سریال اصیل و جذاب باشد و نه احضار که مثلا دست گذاشته روی سوژه متفاوت و داستانی تعریف می‌کند که با یک من عسل هم قابل هضم شدن نیست. بچه مهندس ۴ هم فاجعه آفرینی می‌کند و انگاری که به زور ساخته شده باشد، تنها برای پر کردن وقت کنداکتور صدا و سیما به کار می‌آید و بس. حتی مابقی برنامه‌های مناسبتی ماه رمضان مانند برنامه‌های تاک‌شو و گفتگو محور هم هیچ حرفی برای گفتن ندارند و از زمانی که احسان علیخانی سفره ماه عسل خود را از این ماه جمع کرد، تلویزیون در اینباره هیچ حرفی برای گفتن ندارد.

تلویزیون و چارچوب‌هایی که در ساخت سریال دارد بزرگترین مشکلی است که گریبانگیر کارگردانان تلویزیونی است. آنها باید در یک سری خطوط خاص قانونی حرکت کنند و همچنین شعارهایی را به طور نامحسوس (که البته همه‌شان برجسته هستند نه نامحسوس!) در سریال‌های خود تکرار کنند. تلویزیون ملی می‌خواهد که آثارش دقیقا همراستا با این چارچوب‌ها باشد و اجازه تخطی حداقلی از آنها هم نمی‌دهد. این چارچوب‌ها در طول سالیان دراز اندکی بازتر شدند اما این گشایش مصنوعی است و کاملا مشخص است که تلویزیون به زور رنگ مردمی شدن را به خود گرفته است. در واقع نمایش برخی سکانس‌ها و تصاویر در سریال‌ها که شاید تا پیش از این پخش‌شان از تلویزیون عجیب به نظر می‌رسید مانند شخصی است که کت و شلوار پوشیده اما زیر آن عرق‌گیر همیشگی خود را پوشیده که بوی گندش به همه تیپ و استایل جدیدش رخنه کرده است.

صدا و سیما اخیرا با سریال‌های سیاسی خود محبوب شده و توانسته مانند پخش خبری ۲۰.۳۰ کاری کند که به نظر برسد «حرف‌های خط قرمزی» در تلویزیون پخش می‌شود. این موضوع در VODها با آقازاده رخ داد و موج جدیدی از سریال‌سازی را به وجود آورده که خوشبختانه مانند آن را در ماه رمضان ندیدیم. تنها برگ برنده تلویزیون در این روزها که آثاری مانند گاندو به شمار می‌رود، شعارهای جناح‌هایی خاص هستند که تریبون دستشان است و از کویر بودن فضای انتقاد سواستفاده کرده و خود گویند و خود خندند.

حال فارغ از این موضوع و برگ‌های برنده نامناسبی که صدا و سیما برای خودش جفت و جور کرده، باید به سیاستی اشاره کرد که معلوم نیست توسط خود VODها اتخاذ شده یا به آنها دیکته شده است. همه ما از نظارت ساترا روی آثار پخش شده در این پلتفرم‌ها آگاهی داریم؛ پلتفرم‌هایی که توانستند طی یکی دو سال گذشته و به واسطه ویروس کرونا به شدت رشد کنند و در میان مردم محبوب شوند. رقابت سریال سازی در آنها اوج بگیرد و شاهد پخش سریال‌های مناسب و درخور توجهی مانند قورباغه و همگناه و می‌خواهم زنده بمانم در آنها باشیم.

اینکه VODها به عنوان بستری با میلیون‌ها مشترک، در ماه رمضان هیچ برنامه مناسبتی پخش نکردند، سیاست عجیبی است. اما می‌تواند چند وجهه داشته باشد که در ادامه به صورت کوتاه به آنها اشاره می‌کنیم.

صدا و سیما با حکمرانی خود تحت نام ساترا در این پلتفرم‌ها، اجازه پخش محتوای جدیدی به آنها در ایام رمضان ندهد. در واقع این فرضیه می‌گوید صدا و سیما نخواهد در اندک بازه زمانی که سریال‌هایش در بین مردم محبوب می‌شوند و می‌تواند کمی بیشتر از همیشه مخاطب جذب کند، برای خودش رقیب تراشی کند. صدا و سیما بخواهد خودش جولان دهد و VODها نهایتا بتوانند به پخش آثار قبلی خود بپردازند و محتوای جدید و فاخری برای این ایام تدارک نبینند تا شاخ به شاخ با محتوای تلویزیونی نشوند.

اما شاید فرضیه بالا درست نباشد و صدا و سیما نقش مانع را ایجاد نکند؛ پس دیگر چه موضوعی می‌تواند در کار باشد که VODها بزنگاه ماه رمضان و عادت مردم برای تماشای سریال جدید را کنار بگذارند تا خاک بخورد؟ طی هفته پایانی رمضان، این پلتفرم‌ها شروع به تبلیغ سریالهای جدید خود کرده‌اند که همگی آثاری با بازیگران مشهور و عوامل حرفه‌ای هستند و احتمال موفقیت‌شان بسیار بالاست. مانور تبلیغاتی روی این سریال‌ها بیشتر از همیشه شده و جایی مثل فیلیمو حتی یک بخش Coming Soon ایجاد کرده تا این سریال‌های رنگارنگ و پوسترهایشان برای مردم به نمایش در بیاید.

این موضوع می‌تواند نشان دهنده این باشد که VODها از نمایش ضعیف سریال‌های ماه رمضانی آگاه هستند و از اینکه مردم نتوانستند سریالی قوی در این ایام ببینند کاملا مطلع هستند. از همین رو به قول اصطلاحی امروزی و خودمانی که می‌گوید «بشورد و ببرد» قصد دارند تا با تیزینگ به موقع و پخش این سریال‌ها، خودشان را در بین مخاطبان تثبیت کنند. آنها پخش این سریال‌ها را به این ایام مناسبتی موکول نکرده‌اند که می‌تواند دلیل قبلی که گفته شد عاملش باشد و یا همین موضوعی که در سطور بالا مطرح شد؛ دلیل هرچه باشد در واقعیت تغییری ایجاد نمی‌کند، اینکه VODها جای خودشان را در ایام رمضان به شدت خالی کرده‌اند.

این جای خالی قرار است به زودی با سریال‌های جدیدی که در راه هستند پر شود و VODها می‌خواهند رقیب سرسخت صدا و سیما باشند. شاید تا پیش از این پلتفرم‌های فیلیمو و نماوا رقابت خود را با سایت‌های دانلود حس می‌کردند اما واقعیت اینجاست که این پلتفرم‌ها حالا وارد رقابت نفس‌گیرتری شدند که یک طرف آن خودشان است و یک طرف صدا و سیما و البته داور این رقابت هم به طرز عجیبی از سوی یکی از شرکت‌کنندگان (صدا و سیما با ساترایش) است.