تخریب مسجد میرزا اسماعیل خوانسار/ احداث مسجدی جدید بدون رعایت ضوابط حریم آثار تاریخی!

آبان‌ سال ۱۳۹۹ بود که نخستین زمزمه‌های تخریب مسجد کازرونی اصفهان شنیده شد، اما نهایتاً اواخر شهریوماه سال جاری و با تلاش اهالی محلۀ عباس‌آباد، اصحاب رسانه و فعالان و دوستداران میراث فرهنگی، دستور توقف هرگونه اقدام مخربانه در مسجد کازرونی ازسوی دادستان عمومی و انقلاب مرکز استان اصفهان صادر شد و تلاش‌ها برای ثبت این مسجد در فهرست میراث ملی ادامه دارد.

اما تخریب مساجد تاریخی اصفهان داستان دنباله‌داری است؛ گویا این قصه‌ سر دراز دارد و به مسجد کازرونی محدود نمی‌شود! و مسجد تاریخی میرزا اسماعیل در شهر خوانسار نیز با اقدامی مشابه تخریب شد و مسجد جدیدی بدون رعایت ضوابط حریم میراث فرهنگی درحال احداث است!

این مسجد در حالی در سکوت خبری تخریب شد که این بنا جزئی بلافصل از خانه (حسینیۀ) تاریخی حبیبی‌های خوانسار به‌شمار می‌رفت؛ خانه‌ای که در تاریخ ۲۸ مهر ۱۳۵۴ با شمارۀ ۱۱۷۷ در فهرست میراث ملی ایرا ن به ثبت رسیده است.

در این میان اما، محمدحسن ریاضت، رئیس ادارۀ میراث فرهنگی شهرستان خوانسار بعد از تماس‌های مکرر ایسنا دربارۀ چرایی این تخریب و نیز احداث مسجد جدید بدون رعایت ضوابط میراث فرهنگی، این متن مکتوب را برای خبرنگار ایسنا ارسال کرد: «مسجد حاج اسماعیل که در حریم بلافصل خانه تاریخی حبیبی واقع‌شده توسط هیئت‌امنا و بدون اخذ مجوز تخریب شد. ابتدا به‌صورت مکتوب به هیئت‌امنا توقف عملیات تخریب ابلاغ گردید. نظر به عدم‌توجه هیئت‌امنا و روند ادامۀ تخریب، موضوع ازطریق درخواست از دادستان شهرستان خوانسار مبنی‌بر توقف عملیات صورت پذیرفت و نهایتاً با همکاری کلانتری، موضوع تخریب متوقف شد و این درحالی بود که بیش از هشتاد درصد ساختمان تخریب شده بود. لذا پس از آن طی گزارشی از وضعیت و درخواست ضوابط ساخت براساس استعلام شهرداری برای معاونت میراث فرهنگی ارسال گردید و متعاقباً ضوابط ساخت توسط معاونت میراث فرهنگی به شهرداری خوانسار و هیئت‌امنا ابلاغ گردید. درحال حاضر با پیگیری‌های صورت گرفته روند ساخت در مسجد مذکور متوقف است.»

چند نکته…

نکتۀ قابل‌توجه در صحبت‌ محمدحسن ریاضت این است که تخریب مسجد میرزا اسماعیل زمانی متوقف شده که بیش از ۸۰ درصد از این بنا تخریب شده بود! و جای پرسش است که چرا باید تا این اندازه منفعلانه عمل کرد که بنایی ارزشمند تا ۸۰ درصد تخریب شود؛ و تعجب‌آور است که آیا به‌دلیل تخریب بخش عمدۀ این مسجد ازسوی هیئت‌امنا، ادارۀ میراث فرهنگی شهرستان خوانسار نباید برای حفاظت از بخش باقی‌ماندۀ این بنا اقدام کند؟!

موضوع دیگر این است که رئیس اداره میراث فرهنگی شهرستان خوانسار نوشته است که پس از این تخریب، «طی گزارشی از وضعیت و درخواست ضوابط ساخت براساس استعلام شهرداری برای معاونت میراث فرهنگی ارسال گردید و متعاقباً ضوابط ساخت توسط معاونت میراث فرهنگی به شهرداری خوانسار و هیئت‌امنا ابلاغ گردید.» درواقع بعد از تخریب مسجد میرزا اسماعیل ازسوی هیئت‌امنا، ادارۀ میراث فرهنگی شهرستان خوانسار و البته اداره‌کل وقت میراث فرهنگی گردشگری و صنایع‌دستی استان به‌جای آنکه نسبت به اعلام جرم صورت‌گرفته اقدام کنند، موضوع ساخت مسجد جدید را بنابه درخواست هیئت‌امنا درپیش گرفته‌ و ضوابط ساخت را ابلاغ کرده‌اند!

این درحالی است که مطابق مادۀ ۵۵۸ قانون مجازات اسلامی تعزیرات مصوب ۱۳۷۵، «هرکس به تمام یا قسمتی از ابنیه، اماکن، محوطه‌ها و مجموعه‌های فرهنگی – تاریخی یا مذهبی که در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است، یا به تزئینات، ملحقات ، تأسیسات، اشیا و لوازم و خطوط و نقوش منسوب یا موجود در اماکن مذکور که واجد به‌طور مستقل هم حیثیت فرهنگی – تاریخی یا مذهبی داشته باشند، خرابی وارد کند، علاوه بر جبران خسارات وارده، از یک تا ۱۰ سال به حبس محکوم می‌شود.»

ضمن اینکه بنابه مادۀ ۵۶۰ قانون مجازات اسلامی نیز «هر کس بدون اجازه از سازمان میراث فرهنگی کشور، یا با تخلف از ضوابط مصوب و اعلام شده از سوی سازمان مذکور در حریم آثار فرهنگی – تاریخی مذکور در این ماده مبادرت به عملیاتی نماید که سبب تزلزل بنیان آن‌ها شود، یا در نتیجه آن عملیات به آثار و بناهای مذکور خرابی یا لطمه وارد آید، علاوه بر رفع آثار تخلف و پرداخت خسارت وارده به حبس از یک تا سه سال محکوم می‌شود.»

همچنین «در مادۀ ۲۹۰ قانون آیین دادرسی کیفری، مصوب ۱۳۹۲ نیز دادستان کل کشور مکلف است در جرایم راجع به اموال، منافع و مصالح ملی و خسارت‌وارده به حقوق عمومی که نیاز به طرح دعوی دارد، از طریق مراجع ذی‌صلاح داخلی، خارجی یا بین‌المللی پیگیری و نظارت کند.»

ازسوی دیگر، ضوابط مرتبط با حفظ حریم بنای تاریخی در احداث مسجد جدید نیز ازسوی هیئت‌امنا رعایت نشده و براساس آنچه اهالی محل به ایسنا اطلاع‌رسانی کرده‌اند، عملیات احداث این مسجد نه‌تنها متوقف نشده، بلکه همچنان ادامه دارد.

خبرنگار ایسنا موضوع این تخریب‌ها ازجمله تخریب بخشی از قبرستان تاریخ خوانسار و ساخت‌وساز تجاری در آن و همچنین تخریب بافت تاریخی خوانسار و آپارتمان‌سازی در آن را از محسن جاپلقی، شهردار خوانسار نیز جویا شد. او که از سال گذشته عهده‌دار مسئولیت این شهرداری شده ضمن اعلام بی‌اطلاعی از تخریب‌های صورت‌گرفته، به ایسنا گفت: «موضوع بافت تاریخی خوانسار، هویت شهر است و حفظ آن برای ما اهمیت دارد و با این دیدگاه جلو آمده‌ایم» او همچنین در پاسخ به فهرست تخریب‌های صورت‌گرفته که ازسوی خبرنگار ایسنا برای وی ارسال شد، در پاسخ چنین اعلام کرد که «با توجه به به اهمیت موضوع، بررسی و در اسرع وقت نتیجه را اعلام خواهم کرد.»

به گزارش ایسنا، خبرگزاری ایسنا آمادۀ پاسخ ادارۀ میراث فرهنگی شهرستان خوانسار و شهرداری این شهر است.

انتهای پیام