سرگیجه قیمت‌ها در بازار ارز/ چگونه می‌شود دلار سرکش را رام کرد؟

مریم فکری: بررسی نمودار تغییرات قیمتی دلار حاکی از آن که از ابتدای مهرماه در مسیر صعودی گام برداشته و در طول ۴۵ روز گذشته از کانال ۵۹ هزار تومان به کانال ۶۹ هزار تومان صعود کرده است؛ این یعنی دلار در این مدت دلار ۱۶.۹ درصد افزایش قیمت داشته است.

آن طور که گزارش‌ها نشان می‌دهد، قیمت دلار در لحظه تنظیم گزارش در بازار ۷۳۵ تومان افزایش قیمت داشته و به میانه کانال ۶۹ هزار تومان رسیده است.

چرا دلار گران می‌شود؟

برخی تحلیلگران معتقدند که افزایش قیمت‌ها جنبه اقتصادی ندارد و هرچه هست به مساله روانی حاکم بر بازار باز می‌گردد.

در همین خصوص جعفر قادری، نایب رییس کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی می‌گوید: نوسانات و تلاطم‌های بازار ارز ناشی از اتفاقات سیاسی و امنیتی منطقه است و هیچ دلیل اقتصادی ندارد.

وی با بیان اینکه نوسانات نرخ ارز منشا سیاسی دارد و به خاطر افزایش تقاضا در بازار نیست، تصریح می‌کند: فقط بازار ما متاثر از این اتفاقات سیاسی-امنیتی منطقه نیست، بلکه اینگونه مسائل بر اقتصاد همه کشورها تاثیر می‌گذارد و کشور ما نیز از این قاعده مستثنی نیست.

مرتضی افقه، اقتصاددان نیز معتقد است: در زمان حاضر افزایش نرخ ارز فقط ناشی از تنش‌های سیاسی و بالا گرفتن منازعات منطقه‌ای است، بنابراین تا زمانی که تنش‌های سیاسی به‌قوت خود باقی است، هیجانات ارز نیز تابع مسایل سیاسی باقی می‌ماند، اما موقتی خواهد بود.

چگونه می‌شود بازار را آرام کرد؟

اما سوالی که در این میان مطرح است، این‌که آیا کاهش قیمت دلار ماندگار خواهد بود و آیا امکان آرام کردن بازار ارز وجود دارد؟ اصغر سمیعی، کارشناس بازار ارز در گفت‌وگو با خبرگزاری هوشمند نیوز در پاسخ با این پرسش که چگونه می‌شود بازار را آرام کرد؟ می‌گوید: سوال بسیار خوبی است و شاید ارزش خود این سوال کمتر از یک میلیون دلار نباشد، ولی به نظرم بیاییم سوال را جور دیگری مطرح کنیم و بگوییم: چگونه می‌شود بازار را ملتهب و متلاطم کرد؟ و با یافتن جواب، شاید بشود جواب سوال اول رو هم پیدا کرد.

وی می‌افزاید: خوب برای متلاطم کردن بازار نخست باید با طرق مختلف و ترفندهای متفاوت از قبیل تزریق بیش از تقاضا، تبلیغ، و اگر لازم شد بگیر و ببند و تهدید، تا آنجا که می‌توانید، قیمت‌ها را به رغم نرخ تورم بالا و متفاوت از نرخ تورم در کشورهای حوزه دلار، پایین نگه دارید و فنر قیمت را جمع کنید. وقتی فنر قیمت را خوب جمع کردید، به نحوی که دیگر بیشتر از آن نمی‌شد آن را فشرده کرد، آنگاه با اعلام یک “خبر هیجان‌انگیز منفی” که(البته اهمیت هم ندارد که خبر واقعی باشد یا جعلی و واهی)  مردم را برای خرید ارز به میدان می‌آورید.

سمیعی ادامه می‌دهد: از طرف دیگر با قطع کردن تزریق معمول، عرضه ارز را به شدت کاهش می‌دهید و در این حالت است که فنر به شدت فرار می‌کند، و قیمت‌ها به پرواز در می‌آید، آنگاه چند ساعت بعد یا چند روز بعد، باز با اعلام یک خبر هیجان انگیز دیگر، ولی این بار مثبت از یک طرف و باز کردن سر کیسه تزریق از طرف دیگر، قیمت ‌ها را به شدت کاهشی  می‌کنید و اصطلاحا قیمت را سرکوب می‌کنید. حالا این شوک‌ها را هر چند روز یک بار یا هر چند ساعت یک بار تکرار می‌کنید.

وی عنوان می‌کند: و اما  اگر کسی بخواهد بازار را آرام کند، برعکس دستورالعمل‌های فوق را اجرایی می‌کند، یعنی با واقعی و واحد کردن قیمت‌ها و با تزریق به موقع مثبت و منفی از کاهش و افزایش‌های ناگهانی و بی‌دلیل جلوگیری می‌کند و با دادن اجازه فعالیت‌های خدماتی به همه صرافان، باعث رقابتی شدن بازار و  آرامش در آن می‌شود.

این کارشناس اقتصادی تصریح می‌کند؛ یعنی نه تنها صرافان موجود را قلع و قمع نمی‌کند و اجازه فعالیت آزادانه به آنها می‌دهد، بلکه با آسان کردن شرایط برای کسب مجوز به همه فعالان و دست‌اندرکاران بازار ارز، امکان فعالیت زیر نظر و رصد مسوولان اقتصادی را می‌دهد که بتوانند به صورت قانونی فعالیت کنند و البته مالیات حقه دولت را هم بپردازند.

سمیعی خاطرنشان می‌کند: در این صورت یعنی نبودن هرگونه قیمت دستوری و رانتی با وجود قیمت‌های واحد و رقابتی بودن بازار، حتما آرامش در بازار حاکم می‌شود؛ هرچند که این آرامش شاید برای همه رضایت بخش نباشد و برخی از رانتخوران از آن خشنود نباشند.

۲۲۳۲۲۵