کتاب بخوانیم؛ چرچیل و «یک رُمانک»

برترین‌ها: در این مطلب از سری «کتاب بخوانیم» سه اثر ادبی داریم: یک رُمانک کوچک و عجیب و غریب، اما خواندنی از نویسنده‌ای شورشی، یک مجموعه داستان جذاب در حوزه ادبیات پلیسی، و در نهایت یک داستان ایرانی و مشهور از نویسنده‌ای جوان.

در بخش غیرادبی، یک کتاب تاریخی و زندگینامه‌ای درباره مشهورترین شخصیت بریتانیا در قرن بیستم را برایتان انتخاب کرده ایم، به همراه یک اثر خواندنی و مفید در حوزه روانشناسی کاربردی با محوریت «مشکلات شغلی». با ما همراه باشید.

«چرچیل؛ قهرمان پیش‌بینی ناپذیر» اثر «پاول ادیسون»

وینستون چرچیل نیازی به معرفی ندارد، وی یکی از معدود سیاستمداران قرن بیستم بود که در زمانه‌ای بسیار دشوار:از هیچ به همه چیز رسید”، با درایت و بخت کشورش را از جنگی خانمان‌سوز نجات داد و تبدیل به “قهرمان ملی بریتانیا” شد. اما “چرچیل، امروزه دیگر آن قهرمانی که تصور می‌شد، نیست. نقایص، سستی‌ها و ضعف هایش موجب شده است وی به چهره‌ای تبدیل شود که یاد و خاطره‌اش همچنان به میان ما بیاید و از او قهرمانی بسازد که در فرهنگ تقدس‌زدایی شده قرن حاضر، وی را نه به‌عنوان اسطوره‌ای مقدس، بلکه به‌عنوان قهرمانی که چشم بر خطاهایش می‌بندیم، بستاییم: قهرمانی با پای چوبین! “

این عبارت یکی از جملاتی است که به خوبی رویکرد و نگاه نویسنده کتاب «چرچیل؛ قهرمان پیش‌بینی ناپذیر» را به “قهرمان ملی بریتانیا” نمایان می‌کند. پاول ادیسون، کتاب خود را در هفت فصل به رشته تحریر درآورده است، کتابی که تصاویر بسیاری نیز به آن ضمیمه شده است. این کتاب ۲۹۱ صفحه‌ای با عناوین:جوان‌ترین مرد اروپا، پیمان‌شکن، ناپلئون کوچک، مکتب چرچیل، «قمار آبرو، برد و باخت»، تولد قهرمان و صعود به عرش؛ به زوایای مختلف زندگی چرچیل می‌پردازد، از زمان تولد تا صعود به عرش و شهرت.

کتاب با مروری بر تاریخچه خانوداگی چرچیل و اوضاع و احوال والدین وی آغاز میشود، کمی درباره تحصیلات چرچیل و نبوغش از همان نوجوانی و دانشکده افسری شرح می‌دهد، سپس حضور او در چند جبهه جنگی و تمایلش به عضویت در مجلس عوام. فصل دوم به چرخش سیاسی چرچیل از حزب محافظه‌کار به سمت لیبرال‌ها و اخراج او از حزب اختصاص داده شده است که موجب شد وی در نهایت به وزارت کشور و دریاسالاری ارتقاء پیدا کند.

«ناپلئون کوچک» عنوانِ جذاب فصل سوم است که بیشتر بر دوران “فرماندهی چرچیل بر نیروی دریایی بریتانیا” و گسترش و نوسازی آن متمرکز شده است و نگاهی نیز به دوران و حوادث جنگ جهانی اول دارد. عملا کتاب از این فصل از اوج می‌گیرد و تا پایان در اوج می‌ماند. این کتاب به طور جدی و عمیق به “حواشی سیاست ورزی چرچیل و پیامد‌های تصمیمات وی” می‌پردازد و در انتقاد از او و تصمیمات نادرستش یا خودشیفتگی فراوانش ابایی ندارد؛ خودشیفتگی که در عین موفقیت‌های خیره کننده، موجب شکست‌های غافلگیرکننده‌ای برای چرچیل و بریتانیا شد.

چرچیل در ابتدای دهه ۵۰ در حالی که به هشتادسالگی نزدیک میشد مجددا نخست وزیر شد در حالی که شورِ سابق را نداشت، سمعک میزد، در بسیاری جلسات غائب بود و این بار به جای دشمنِ نازی، در حال جنگ با پیری و بیماری بود. شرح این نکات شخصی، اطلاعاتی از سیاست ورزی چرچیل در دوران پس از جنگ و پیری تا مرگ به همراه نگاه انتقادی و بی پیرایه نویسنده موجب شده است کتاب «چرچیل؛ قهرمان پیش بینی ناپذیر» به یکی از بهترین آثار زندگینامه‌ای و تاریخی درباره یک چهره معاصر تبدیل شود که با گذشت زمان، امروز بهتر میتوان وجوه مثبت و منفی وی را بررسی و نقد کرد.

مترجم کتاب به جای ذکر تاریخ‌های میلادی در یک کارِ سخت و عجیب، برگردانِ شمسی آن‌ها را ذکر کرده است که بسیار به متن و خوانشِ مخاطب آسیب وارد می‌کند؛ هرچند جذابیت‌های کتاب برای علاقمندان به تاریخ بسیار متنوع و فراوان است و سرشار است از نکات خواندنی. چاپ پنجم کتاب «چرچیل؛ قهرمان پیش بینی ناپذیر» اثر پاول ادیسون با ترجمه «محسن عسکری جهقی» در سال ۱۳۹۸ در ۲۹۲ صفحه توسط نشر ثالث منتشر شد و با قیمت ۵۰.۰۰۰ تومان در دسترس علاقمندان به تاریخ معاصر می‌باشد.

«یک رُمانک لمپن» اثر «روبرتو بولانیو»

روبرتو بولانیو (۲۰۰۳-۱۹۵۳) نویسنده شیلیایی و از سرآمدان «دومین موج نو» در داستان‌نویسی آمریکای جنوبی است. جوانی وی بیشتر به آوارگی و چپ زدگی گذشت، او بیشتر مشغول فعالیت‌های سیاسی پراکنده و انجمن‌های ادبی چپ در کشور‌های مختلفِ لاتین بود و علیه نویسندگانی بزرگ مانند گابریل گارسیا مارکز و ایزابل آلنده؛ تا جایی که از «رئالیسم جادویی» متنفر بود. دوران بلوغِ بولانیو سال‌های پایانی عمر وی بود، هنگامی که درگیر بیماری بود، ازدواج کرده بود و ساکن اسپانیا شده بود. وی عملا پس از مرگش در جهان انگلیسی زبان شناخته شد، به تبع آن بیشترِ آثار بولانیو در سال‌های اخیر به فارسی ترجمه شده است.

«یک رُمانک لمپن» آخرین اثر بولانیو است که در زمان حیات وی منتشر شد (سال ۲۰۰۲)، داستانی عجیب درباره خواهر و برادری که پدر و مادر خود را از دست داده‌اند، زندگی سختی دارند و به دنبال راه‌حلی هستند برای فرار از بار مشکلات فراوان زندگی، به خصوص مسائل مالی. داستان در خلاصه‌ترین حالت ممکن روایت میشود، اما در عین حال مضمون عالی و غنای بالایی دارد؛ شروع آن بسیار ناگهانی و غریب و در عین حال جذاب است.

راویِ ماجرا دختری است که بسیار آشفته‌حال و سرگردان است، اما در عین حال اصول مشخصی دارد و تا حدودی به اوضاع دنیای جدید خود (پس از یتیم شدن) واقف است هرچند بر خودش تسلط زیادی ندارد. برادر، در حال و هوای دیگری است و هنوز موقعیت جدید را درک نکرده در حالی که فقر محاصره‌شان کرده است؛ تا اینکه برادر دو مهمانِ مهاجر هم به خانه می‌آورد که مشخص نیست کیستند و چه رابطه‌ای میان آنان در جریان است. همه مشکلات با ورود مهمانان بیشتر میشود و همزمان روایت نیز غنی‌تر میگردد. در نهایت این جمعِ چهار نفره، نیت میکنند مشکلات مالی خود را با اجرای نقشه‌ای عجیب برای سرقت از منزل فردی که سابقا بازیگری مشهور بوده است (به نام ماچیسته) حل کنند و بارِ اجرای نقشه بر دوشِ دختر است….

«یک رُمانک لمپن» مانند عنوانش کتابی است غریب که ناگهانی آغاز میشود، “در عین توصیف یک موقعیت غریب” فضایی قابل درک و واقع‌گرایانه دارد، پایان‌بندی مناسبی دارد، از نگاه یک راویِ زن به خوبی روایت میشود، روان است و تعلیق خوبی دارد و مضمون آن به خوبی در دلِ روایت تنیده شده است. «یک رُمانک لمپن» از آن داستان‌هایی است که میتوانید یک نفس بخوانید و از خواندن آن لذت ببرید.

ترجمه فارسی «یک رُمانک لمپن» اثر روبرتو بولانیو از اسپانیایی توسط «مریم اسماعیل پور و وحید علیزاده رزازی» به خوبی و پاکیزگی صورت گرفته است و بسیار خوشخوان است. چاپ دوم این کتاب در ۹۶ صفحه در سال ۱۳۹۷ توسط نشر ماهی منتشر شد و با قیمت ۹.۰۰۰ تومان در دسترس علاقمندان می‌باشد.

«سرباز رنگ پریده» اثر «سِر آرتور کانن دویل»

در میان کارآگاهان ادبیات پلیسی، «شرلوک هولمز» یک نام خاص و درخشان است که بسیاری از مخاطبان سینما و ادبیات به آن دلبستگی و علاقه دارند. شرلوک هولمز، شخصیتی است که بیشترین تعداد فیلم و سریال بر محوریت وی ساخته شده است (براساس کتاب رکورد‌های گینس)؛ آثاری که گاه متوسط بوده و گاه بسیار عالی و جذاب. اما با وجود همه جذابیت‌های بصریِ سینما و تلویزیون، نمیتوان لذتِ خواندن داستان پلیسی را با محوریت این شخصیت انکار کرد و از دست داد.

سِر آرتور کانن دویل، نویسنده‌ای بود که شرلوک هولمز را به جهانِ ادبیات معرفی کرد، او را به اوج رساند، حتی یکبار او را با سقوط از آبشار کُشت و در نهایت به دلیل اصرار مخاطبان و پرداخت‌های هنگفت ناشر، شرلوک را بازگرداند. این اتفاقی است که امروزه نیز در جهان ادبیات و سینما در حال تکرار است؛ شرلوک می‌آید، جذب می‌کند، می‌رود و مجدد باز میگردد، اما همواره در طول قرن گذشته جذاب باقی مانده است. مهم‌ترین برگ برنده‌ی نویسنده از منظرِ ادبی، شخصیت گوشه‌گیر، افسرده و ضداجتماعی هولمز است. همه این‌ها را می‌توان در سرباز رنگ پریده یک بارِ دیگر تجربه کرد و از آن لذت برد.

نویسنده در کتاب «سرباز رنگ پریده» و شش داستان دیگر، سعی کرده است مانند همیشه داستانی معمایی و درگیرکننده را بر محوریت هولمز روایت نماید در حالی که شخصیت‌های داستان و گره اصلی ماجرا طبق معمول در نهایت با هوش و ذکاوت خاص هولمز پیوند میخورد. روایت و داستان پردازی کانن دویل بسیار جذاب و نفس گیر است و از بهترین نمونه‌های ادبی در ژانر خود؛ همه چیز آرام پیش می‌رود و توصیف میشود و مخاطب را درگیر خود می‌نماید. نحوه روایت کانن دویل را میتوان به “تنیدن تار توسط یک عنکبوت” تشبیه کرد که مخاطب را به دام خود می‌کشاند و معمولا پایان بندی‌های غافلگیرکننده‌ای دارد. شخصیت‌های منفی بسیار باورپذیرند و نماد‌ها و نکات مشترک میان داستان‌های مختلف هولمز بر جذابیت روایت‌ها می‌افزاید.

چاپ سوم کتاب «سرباز رنگ پریده و شش داستان دیگر» اثر «سِر آرتور کانن دویل» در سال ۱۳۹۸ توسط نشر هرمس با ترجمه «حشمت الله صباغی» در ۲۰۲ صفحه منتشر شد و با قیمت ۲۲.۰۰۰ تومان در دسترس علاقمندان به ادبیات پلیسی می‌باشد

«یادت نرود که…» اثر «یاسمن خلیلی فرد»

رمان «یادت نرود که…» نخستین رمان یاسمن خلیلی فرد است که دانش‌آموخته «کارگردانی سینما» در سطح کارشناسی ارشد می‌باشد. داستان درباره مردی است میانسال به نام «کیوان» که پس از سال‌ها دوری از ایران، از پاریس باز می‌گردد. کیوان مردی است شکست خورده در تحصیلِ پزشکی که دوست داشته نویسنده باشد، اما در این کار نیز ناموفق بوده است، زندگی زناشویی و عاطفی‌اش نیز بسیار ناگوار بوده است. شخصیت‌های مختلف و متفاوتی به مرور به روایت حولِ شخصیت اصلی وارد میشوند و در ادامه شاهد نوعی بازگشت به اصل و تکامل روحی در شخصیت اصلی هستیم. در گذشته‌ی کیوان، زنی وجود داشته است به نام فروغ که تاثیر بسیاری بر وی داشته است. در ادامه داستان با تلاش و تقلا‌های شخصیت اصلی برای جبران خطا‌های گذشته مواجه هستیم.

«یادت نرود که…» در واقع طرحی از یک فیلمنامه بوده است که نویسنده تصمیم گرفته است آن را در قالب رمان مجددا بازنویسی و منتشر کند. داستان در ظاهر یک روایت خطی و ساده است، اما فراز و نشیب‌های آن و مضامین نهفته در بطنِ آن قابل توجه و غنی است؛ به خصوص که شخصیت‌های اصلی میانسال هستند و نویسنده جوان به خوبی توانسته است ذهنیات و دل مشغولی‌های آن‌ها را به تصویر بکشد، مانند دغدغه‌های میانسالی که عموما ریشه در گذشته انسان‌ها دارند و نویسنده نشان میدهد که به خوبی با جنبه‌های روحی و روانی انسان و مسائل وجدانی و عاطفی آشناست. این تسلطِ نویسنده به خوبی با جزئیات فراوان و توصیفات دقیق از احوالاتِ انسانی در قالب یک داستان ادبی همراه میشود، امری که در ادبیات نوین ایران کمتر شاهد هستیم و عموما شخصیت‌ها در سطح و کلیشه باقی می‌مانند و به لایه‌های زیرین و عمیق آن‌ها پرداخته نمیشود.

«یادت نرود که…» یکی از بهترین نمونه‌های خلاقانه در حوزه ادبیات داستانی است که به مضمون “گذشته و بازگشت به آن” و نقش مهم خاطرات در زندگی کنونی انسان می‌پردازد. شخصیت‌های فرعی فراوانند و “قصه گویی صرف” وجه اصلی این رمان است که فارغ از سانتی مانتالیسم و لفاظی‌های رایج نویسندگان این روزها، راه خود را به ذهن مخاطب باز می‌کند. هنر و ادبیات در بطن داستان حضوری جدی دارند و بعضا به آثار مهمی در این حوزه‌ها اشاره میشود که نسبتا مرتبط‌اند. دیالوگ‌های میان شخصیت‌ها فراوان، طویل و متنوع است و نشان از تسلط نویسنده دارد و در خدمت باورپذیرترشدن شخصیت هاست. البته در جا‌هایی داستان مقداری کُند روایت میشود و بعضا وضعیت روزانه شخصیت‌ها بسیار وسواس‌گونه توصیف میشود در حالی که وجه جدیدی بر توصیفات قبلی اضافه نمی‌گردد و این یکی از معدود نقد‌هایی است که میتوان بر روایت وارد کرد؛ هرچند کشش داستان و میل به خوانش آن تا پایان حفظ می‌گردد.

«یادت نرود که…» اثر «یاسمن خلیلی فرد» در سال ۱۳۹۴ توسط «نشر چرخ» (از زیرمجموعه‌های نشر چشمه) منتشر شد. چاپ هشتم این کتاب در سال ۱۳۹۸ در ۴۵۰ صفحه و با قیمت ۶۰.۰۰۰ تومان منتشر شد.

«آرامش در محیط کار» نوشته «سوفی مُرین»

مجموعه کتاب‌های «زندگی بهتر» زیر نظر «فردریک فانژه» روانپرشک مشهور فرانسوی منتشر می‌شود. دو کتاب از این مجموعه با عنوان «زندگی مشترک جرات می‌خواهد» و «مدیریت رفتار‌های یکهویی» منتشر شده است. «آرامش در محیط کار» نوشته «سوفی مُرین» جدیدترین اثر از این مجموعه در حوزه “روانشناسی کاربردی” است که به محیط پراسترس کاری و نامنی‌های شغلی اختصاص یافته است. این کتاب براساس روایت‌های کسانی نوشته شده که تحت استرس و فشار محیط کار در فرانسه به روان‌درمانگر روی آورده‌اند.

این کتاب سعی می‌کند با توضیحات و توصیفاتی از مشکلات شغلی رایج به خصوص در ارتباط با زنان، علاوه بر ریشه یابی علل این مشکلات راه حل‌هایی نیز در اختیار مخاطب خود بگذارد تا در مقابل استرس ها، نابرابری‌ها و فشار‌های کاری بهتر مقاومت کند. نحوه ارتباط با دیگران و انتقاد یا تعریف کردن از آنان، نحوه مدیریت مشاجره‌ها و نزاع‌های رایج در محیط‌های کاری و رفتار‌های پرخاشگرانه و مدیریت زمان از دیگر مسائل طرح شده در کتاب است.

«آرامش در محیط کار» فارغ از بعضی عبارات و مفاهیم رایج در حوزه روانشناسی و کار، حاوی مضامین عمیقی است که در نوع خود برای مخاطب جالب و قابل توجه خواهد بود. همچنین بعضی دستورالعمل‌های آن مانند جملات جایگزینی که برای استفاده به جای جملات رایج در محیط کار پیشنهاد می‌دهد می‌تواند برای عامه مخاطبان بعضا بسیار مفید واقع شود. برگ برنده و نقظه قوت کتاب در ارجاعات آن به روایت‌ها و مشکلات واقعی افراد می‌باشد، هرچند بعضی تفاسیر فمینیستی در ریشه یابی‌ها و آسیب شناسی‌ها باعث شده است روح کلی حاکم بر متن آسیب ببیند، اما در نهایت با یک کتاب خواندنی و مفید مروبرو هستید.

چاپ نخست کتاب «آرامش در محیط کار» نوشته «سوفی مُرین» با ترجمه «مرجان گلریز» از فرانسه در سال ۱۳۹۸ توسط انتشارات شمعدونی منتشر شد و در ۲۰۰ صفحه با قیمت ۲۹.۰۰۰ تومان در دسترس علاقمندان می‌باشد.