دیروز و امروز صنایع دستی اصفهان و حرف و عمل نمایندگان مجلس

این را یکی از هنرمندان پیشکسوت میناکاری در اصفهان گفت، او معتقد است: «اگر ما یک درصد هم پا به عرصه عمل بگذاریم، فکر می‌کنم بسیاری از مشکلات قابل حل است. صنایع دستی در صورتی به موفقیت دست پیدا می‌کند که از حرف به عمل برسیم.»

غلامعلی فیض‌اللهی، هنرمند میناکاری نصف‌ جهان در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با اشاره به چالش‌هایی که فعالان حوزه فرهنگ و هنر به‌ویژه صنایع‌ دستی با آن‌ها مواجه‌اند، اظهار کرد: حضور نداشتن گردشگر، چالشی است که اکنون صنایع دستی ایران با آن مواجه است. معتقدم صنایع دستی و گردشگری مانند آب و ماهی هستند و وابستگی زیادی به هم دارند. یکی از منابع درآمد کشورهایی مانند فرانسه، آمریکا، چین و هند، گردشگری است و از آن به‌عنوان یک صنعت یاد می‌کنند زیرا درآمدزایی خوبی دارد.

او ادامه داد: به‌دلیل سیاست‌گذاری‌های اشتباه، تحریم‌ها و ایران‌ستیزی، گردشگران کمی به کشور ما سفر می‌کنند. بحث ایران‌هراسی جدا است، ولی اینکه مسؤولان در زمینه صنایع دستی زیرساختی آماده و اقدامی نکرده‌اند بحثی دیگر است.

این میناکار پیشکسوت اصفهانی بیان کرد: حدود یک سال پیش، تجربه ۵۰ ساله خود در زمینه صنایع دستی را در قالب پنج پیشنهاد برای وزیر میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری مطرح کردم تا قدم مثبتی در حوزه رشد و توسعه صنایع دستی باشد. یکی از پیشنهادها این بود که با توجه به شرایط اقتصادی، نیاز است صنایع دستی را از کشور خارج کنیم و با توجه به اینکه در کشورهای مختلف، سفارت‌خانه‌ها، خانه‌های فرهنگی و رایزن فرهنگی داریم، محلی را در اختیار هنرمندان قرار دهند تا با کمترین هزینه، هنر آن هنرمند در آن کشور عرضه شود.

فیض‌اللهی درباره حُسن این پیشنهاد، گفت: اگر این پیشنهاد عملی شود علاوه بر آشنایی با بازار هدف، ارزآوری نیز خواهیم داشت. زمانی که ارزآوری داشته باشیم، این صنعت قابلیت رشد خواهد داشت.

ضربه جبران‌ناپذیر به بدنه صنایع دستی و هنر ایران

او اظهار کرد: پیشنهاد دیگر، فراهم کردن امکانات و زمینه برای حضور گردشگر بود. باید توجه داشت که اگر گردشگری ناراضی از کشور برود، باعث می‌شود ۲۲ نفر را از سفر به آن مقصد منصرف کند و اگر راضی بازگردد، شش نفر را ترغیب به سفر به آن ناحیه می‌کند. پس باید زیرساخت‌های لازم را از قبل آماده کنیم. برای مثال، بیشتر گردشگران از وضعیت سرویس‌های بهداشتی راضی نیستند یا در زمینه صنایع دستی، مواد اولیه مورد نیاز باید با قیمت مناسب‌تری در اختیار هنرمند قرار گیرد.

این میناکار بیان کرد: یکی از مشکلات بزرگ میناکاری، قلم‌زنی و فیروزه‌کوبی گران بودن قیمت مواد اولیه است. در گذشته، حمایت‌هایی از سوی دولت می‌شد، اما اکنون این کمک وجود ندارد و باعث بالا رفتن قیمت می‌شود. پیشنهاد من این بود که مواد اولیه با قیمت کمتری در اختیار هنرمندان قرار گیرد و از مالیات آن‌ها کم شود.

فیض‌اللهی با بیان اینکه باید از فرصت‌ها استفاده کنیم، گفت: تا چند سال آینده، با رکود بزرگی در زمینه گردشگری تاریخی مواجه خواهیم شد، زیرا گردشگری مجازی در حال اوج گرفتن است و کشورهایی مانند ایران در این زمینه بسیار آسیب‌پذیرند. تا زمانی که فرصت داریم و گردشگری مجازی جایگزین گردشگری تاریخی نشده است، باید امکاناتی را برای گردشگران فراهم کنیم که به ایران بیایند.

او افزود: در گذشته، دولت بیشتر از صنایع دستی به‌عنوان هدیه استفاده می‌کرد، اما چندین سال است که این‌گونه نیست و این، تاثیر زیادی بر خرید و فروش صنایع دستی داشته است. ما در کشور با صنایع دستی بی‌کیفیت و کم‌کیفیت مواجهیم، چون تهیه و تولید صنایع دستی با کیفیت به مواد اولیه گران‌تر نیاز دارد که باعث بالا رفتن قیمت تمام‌شده می‌شود، اما از آنجا که قدرت خرید مردم کاهش یافته است، به این سمت سوق پیدا کرده‌اند که ضربه جبران‌ناپذیری به بدنه صنایع دستی و هنر ایران وارد خواهد کرد.

باید بازار هدف را شناسایی کنیم

این میناکار اصفهانی اظهار کرد: دولت باید امکاناتی را به هنرمندان اختصاص دهد، هنرمندان قبلاً توسط دولت بیمه می‌شدند، اما اکنون به‌دلیل کمبود بودجه، این کار با محدودیت‌هایی مواجه است. نیاز است اتاق‌های فکر تشکیل شود که هم از تجربه‌های فعالان در این زمینه و هم کسانی که از نظر علمی در دانشگاه‌ها هستند، استفاده شود تا چاره‌ای در زمینه صنایع دستی و به‌ویژه گردشگری انجام دهند. با این رویه، بسیاری از کارگاه‌های صنایع دستی تعطیل خواهند شد.

فیض‌اللهی گفت: برای عید امسال با رکود شدیدی مواجه خواهیم بود، زیرا علاوه بر وضعیت بد اقتصادی، عید امسال با ماه مبارک رمضان متقارن شده است که باعث کاهش تعداد مسافران خواهد شد.

او درباره اینکه چه میزان از این چالش‌ها با مطرح شدن در مجلس شورای اسلامی قابل حل شدن است؟ بیان کرد: وزیر در آن زمان، از پنج پیشنهادِ مطرح‌شده استقبال زیادی کرد، اما پس از یک سال که دوباره دیداری داشتم، هیچ اتفاقی نیفتاده بود. یکی دیگر از پیشنهادهای من این بود که خانه‌های تاریخی را که اداره کل میراث فرهنگی و شهرداری بودجه لازم برای خریدن آن‌ها ندارند و مالکان آن‌ها که اجازه ساخت و ساز ندارند، توسط فراخوان و جذب سرمایه‌گذار، بازسازی و بهسازی کنند و به‌صورت رایگان در اختیار هنرمندان قرار دهند تا اشتغال‌زایی انجام شود و پس از چند سال، آن سرمایه به دست صاحبانش بازگردد.

این دانش‌آموخته جغرافیا و برنامه‌ریزی گردشگری با بیان اینکه اگر این اقدامات انجام شود و اتاق فکری وجود داشته باشد که راه درستی را طی کنیم، به درآمد خوبی خواهیم رسید، گفت: من با سفرهایی که به کشورهای مختلف داشتم، متوجه استقبال خوبی شدم، به‌طوری که در روز دوم یا سوم نمایشگاه، آثار من به فروش می‌رفت. اگر قیمت معقولی اعلام شود، آثار به خوبی فروخته خواهد شد.

فیض‌اللهی با اشاره به اینکه باید بازار هدف را شناسایی کنیم، افزود: اگر با مطالعه پیش برویم، موفق خواهیم بود. برای مثال، کشور چین بازار هدف را شناسایی می‌کند، در سفری که به چین داشتم، یکی از صنایع دستی چین که در اصفهان پیدا می‌شود، در آنجا نبود زیرا ایران و سلیقه ایرانی را مطالعه کرده و همان را تولید کرده بودند.

گردشگر یک فرصت است نه تهدید

او برای بازگشت به هویت اصلی اصفهان پیشنهاد کرد که بسیاری از فعالیت‌های تحقیقاتی هنگامی که به پایان‌نامه تبدیل می‌شوند، در قفسه قرار می‌گیرند و عملی نمی‌شوند، اصل این است که این مسائل اجرایی شوند. مسؤولان و دولتمردانِ ما می‌دانند که حضور گردشگر خیلی خوب است و من بارها گفته‌ام که گردشگر را باید به‌عنوان یک فرصت قلمداد کرد، نه تهدید.

این دانش‌آموخته حقوق ادامه داد: در نمایشگاهی که در سن‌پترزبورگ (روسیه) برگزار کردم، ایران و اصفهان را نمی‌شناختند که خیلی بد است. در بسیاری از نمایشگاه‌هایی که برگزار می‌شود، ایران حضور ندارد. در بعضی کشورها تعجب می‌کردند که این طرح‌ها با دست کشیده می‌شوند.

فیض‌اللهی اظهار کرد: رسانه‌ها و صداوسیما باید کمک کنند که مردم به صنایع دستی علاقه‌مند شوند. یکی از مسائل مهم در دنیای امروز، تبلیغات است که دولت آن را برعهده هنرمندان گذاشته است. هنر چیزی نیست که روی پای خودش بایستد، ابتدا باید از آن حمایت شود تا بتواند روی پای خود بایستد و سپس بتوانیم درآمدزایی داشته باشیم.

او ادامه داد: یک بار به مسؤولان گفتم که اگر صنایع دستی رشد و توسعه پیدا کند، ممکن است درآمد حاصل از آن با نفت مقایسه شود، زیرا ارزش افزوده بالایی دارد، اما به حمایت نیاز دارد.

این هنرمند افزود: دلیل اینکه در دوره‌ای صادرات صنایع دستیِ ما در اوج بود و درآمد خیلی خوبی داشت، کاربردی بودن آن بود. باید صنایع دستی تولید کنیم که کاربردی باشد. اگر صنایع دستی ما کاربردی بود، بسیاری از مردم برای جهیزیه از آن استفاده می‌کردند.

برای صنایع دستی چه اقداماتی انجام داده‌اید؟ 

فیض‌اللهی بیان کرد: علاوه بر دولت، یکسری مسؤولیت نیز برعهده هنرمندان است. هنرمندان باید فعالیت کنند، دست به دست هم دهند و به‌دنبال حفظ هنر باشند. صنایع دستی ما در طول این سال‌ها تکراری بوده است در صورتی که باید علاوه بر حفظ سنت، کارهای جدیدی کنیم. اگر این موارد دست به دست هم دهند، با تبلیغات رسانه‌ها، انگیزه‌ای در مردم ایجاد می‌شود.

او با بیان اینکه اصفهان امکانات زیادی دارد، ولی پیشرفتی نداشته است، گفت: افرادی فکر می‌کنند بیشترین بودجه و بهترین امکانات برای اصفهان است در صورتی که به نظر من، اصفهان دوراندیشی و کوشش بهتری نسبت به سایرین دارد. باید کل ایران دست به دست هم دهند.

این هنرمند میناکار اظهار کرد: هرگاه صحبت از اصفهان به میان می‌آید، فقط درباره هنرِ آن صحبت می‌شود، اما اینکه در این راستا چه اقداماتی انجام شده است، مطرح نمی‌شود. اینکه پتانسیل‌های اصفهان بازدهی نداشته باشد، فایده‌ای ندارد.

فیض‌اللهی اضافه کرد: یک بار به یکی از نمایندگان مجلس گفتم شما چند دوره نماینده بودید، ولی برای صنایع دستی چه اقداماتی انجام دادید؟ اما او ناراحت شد و از من گلایه کرد. در صورتی که چندین دوره در مجلس بود و با من در پژوهشکده همکاری داشت. برخی نمایندگان در مجلس فقط قول می‌دهند و وقتی جلسه‌ای باشد، می‌گویند قصد انجام چه کارهایی را دارند، در حالی که در دوره‌های قبلی نیز همین موارد را گفته‌اند. اگر ما یک درصد هم پا به عرصه عمل بگذاریم، فکر می‌کنم بسیاری از مشکلات قابل حل است. صنایع دستی در صورتی به موفقیت دست پیدا می‌کند که از حرف به عمل برسیم.

انتهای پیام