رابطه عاطفی با فرد adhd؛ آنچه باید بدانید

اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی (ADHD) ممکن است روابط عاشقانه فرد و ارتباط با شریک عاطفی سالم را دچار مشکلاتی کند. برخی از شرکای عاطفی مبتلا به این اختلال با مسائلی مانند فراموشی، حواس‌پرتی و طردشدن دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این مسائل ممکن است رابطه با adhd را دشوار کنند. در این مقاله، درباره مشکلاتی از این قبیل که ممکن است در رابطه عاطفی با فرد ADHD رخ دهند و راهکارهای پیشنهادی رفع این مشکلات می‌خوانید.

منظور از اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی چیست؟

ADHD بزرگ‌سالان ممکن است به اشکال مختلفی بروز کند. بسیاری از کسانی که به این اختلال دچارند، همواره با مشکلاتی مانند حواس‌پرتی، بیش‌فعالی یا سازمان‌دهی ضعیف دست‌وپنجه نرم می‌کنند. این علائم ممکن است بر عملکرد فرد در هر جنبه‌ای از زندگی، به‌ویژه شراکت با دیگران، اثر منفی بگذارند. به همین دلیل مدیریت اختلال ADHD در روابط ممکن است چالش‌های خاص خود را داشته باشد.

نشانه‌های رایج این اختلال در بزرگ‌سالان عبارت‌اند از:

• تحریک‌پذیری یا کج‌خلقی؛
• فراموشی؛
• ناتوانی در مدیریت زمان؛
• بی‌قراری؛
• حواس‌پرتی؛
• اختلال عاطفی.

تأثیر ADHD بر روابط

داشتن روابط عاشقانه با وجود اختلال ADHD هم برای فردی که به این اختلال مبتلا شده دشوار است و هم اغلب برای شریک غیر ADHD او ترسناک به نظر می‌رسد. مسائل مرتبط با این اختلال ممکن است در یک رابطه، به‌ویژه در خصوص تقسیم وظایف، ارتباطات و صمیمیت میان دو نفر مشکلاتی ایجاد کنند. برخی از افراد مبتلا به ADHD با مسائلی مانند بی‌تدبیری در صرف وقت خود (زمان‌کوری)، تمرکز بیش از حد و اجتناب از تعارض مواجه‌اند. هریک از این مسائل به‌نوبه خود بر میزان در دسترس بودن آنها برای شریک زندگی‌شان اثر می‌گذارند. با گذشت زمان هم ممکن است این چالش‌ها به ناراحتی و رنجش منجر شوند.

در میان مشکلات رابطه با adhd چند مشکل بیش از همه رخ می‌دهند که در ادامه بررسی‌شان کرده‌ایم.

۱. فراموشی

فراموشی در روابط کسانی که دچار ADHD هستند، با استرس بیشتری همراه است. مثلا فراموش‌کردن رویداد مهمی از زندگی مانند سالگرد ازدواج یا تولد شریک زندگی شاید طرف مقابل را عصبانی و رنجیده‌خاطر کند. ممکن است او از اینکه شریک مبتلا به ADHD چنین لحظات به‌یادماندنی یا برنامه‌های ازپیش‌برنامه‌ریزی‌شده‌ای را نادیده گرفته است، ناراحت شود. این مسئله زمانی بغرنج‌تر می‌شود که او تاریخ‌هایی را فراموش کرده باشد که نقاط عطف رابطه محسوب می‌شوند.

۲. سازمان‌دهی ضعیف

بی‌نظمی اتفاقی رایج برای مبتلایان به اختلال کم‌توجهی بی‌فعالی است و این مسئله ممکن است رابطه را استرس‌زا کند. مثلا ممکن است شریک ADHD پیش از خروج از خانه، کلیدهایش را با زحمت پیدا کند. درنتیجه دیر به قرار ملاقات با شریک عاطفی خود برسد. گاهی اوقات نیز این سازمان‌دهی ضعیف باعث می‌شود که او فراموش کند تقویم را بررسی کند. نتیجه این می‌شود که تاریخ‌های مهم در رابطه را فراموش می‌کند. چنین موقعیت‌هایی باعث می‌شوند که طرف مقابل احساس کند شریک ADHD او را نادیده گرفته یا به او بی‌توجه است.

۳. زمان‌کوری و تمرکز بیش از حد

فردی که دچار بیش‌فعالی است، وقتی درگیر انجام دادن وظایف یا سرگرمی‌های موردعلاقه‌اش می‌شود، گذر زمان را فراموش می‌کند. ممکن است این رفتار قدرتی فوق‌العاده برای انجام‌دادن وظایف شغلی محسوب شود، اما زمان‌کوری و تمرکز بیش از حد اغلب سبب تعارض در رابطه می‌شوند. در چنین شرایطی، شریک غیر ADHD احساس می‌کند که فراموش شده، او را نادیده گرفته‌اند یا برای شریک زندگی خود اهمیتی ندارد.

۴. اختلالات خواب

افراد مبتلا به ADHD اغلب با اختلالات خواب مواجه‌اند. چالش‌هایی مانند مشکل خوابیدن، بی‌قراری در خواب، افکار مشوش و پریشان یا برنامه خواب نامنظم رابطه با adhd را دشوار می‌کنند. دلیلش هم این است که این چالش‌ها اغلب برای کسی که در کنار این فرد می‌خوابد استرس‌زا هستند.

۵. تکانشگری

یکی از نشانه‌های اصلی ADHD رفتارهای تکانشی است. تکانشگری با رفتارهایی مانند خرج‌کردن بیش از حد پول، تصمیم‌گیری عجولانه یا حتی خیانت همراه می‌شود که معمولا فرد پس از انجام‌دادن آنها پشیمان می‌شود. ممکن است چنین رفتارهایی باعث ایجاد کدورت‌های طولانی‌مدت در رابطه عاشقانه شوند. رفع برخی از این کدورت‌ها نیز اغلب غیرممکن به نظر می‌رسد.

۶. اختلال عاطفی

ADHD اغلب بر توانایی تنظیم احساسات فرد اثر می‌گذارد و همین مسئله ممکن است رابطه با adhd را دشوار کند. افراد مبتلا به این اختلال گاهی به‌راحتی تحریک می‌شوند، طغیان‌های عاطفی دارند و نوسانات خلقی سریعی از خود نشان می‌دهند. ممکن است پشت‌سرگذاشتن این رفتارها برای شریک غیر ADHD دشوار باشد، چون او نمی‌داند که از لحظه‌ای به لحظه دیگر انتظار چه رفتاری را از شریک زندگی خود داشته باشد. ممکن است بی‌ثباتی عاطفی چنین فردی به تعارض، سوءتفاهم و اظهارات پشیمان‌کننده منجر شود.

۷. امروز و فردا کردن

یکی دیگر از نشانه‌های ADHD اهمال‌کاری و امروز و فردا کردن است. بسیاری از مبتلایان به این اختلال برای شروع یک کار تا آخرین لحظه منتظر می‌مانند چون تحت فشار بهتر کار می‌کنند. اگر شرکای عاطفی چنین افرادی از آنها انتظار انجام به‌موقع وظایف را داشته باشند، این امروز و فردا کردن‌ها به تعارض منجر خواهند شد. مثلا موکول‌کردن پرداخت صورت‌حساب‌ها به دقیقه آخر ممکن است باعث استرس و اضطراب ناخواسته در رابطه شود.

۸. حساسیت مفرط به طردشدن

بروز هم‌زمان ADHD و حساسیت مفرط به طردشدن مسئله‌ای شایع است و باعث می‌شود بسیاری از افراد به هرگونه حس طردشدگی بسیار حساس شوند. آنها ممکن است به‌جای گوش‌دادن به انتقاد یا توصیه سازنده، بر احساسات خود تمرکز کنند. با گذشت زمان، واکنش‌های شدید این افراد به شکاف در روابطشان منجر می‌شود. دلیلش این است که شریک عاطفی چنین فردی کم‌کم احساس می‌کند که نمی‌تواند نظراتش را بدون مواجه‌شدن با واکنش‌های منفی طرف مقابل بیان کند.

رابطه با adhd

داشتن رابطه با adhd ممکن است بسته به ماهیت این رابطه متفاوت باشد. مثلا ممکن است در دوران قرار‌گذاشتن، فرد از مسائل ناراحت‌کننده مانند دیررسیدن به محل قرار یا فراموش‌کردن تاریخ‌های مهم چشم‌پوشی کند، با پیشرفت رابطه و افزایش مسئولیت فرد در رابطه، این علائم به مشکلاتی بیشتر منجر می‌شوند.

رابطه عاطفی با فرد ADHD

داشتن رابطه با فردی که به اختلال کم‌توجهی بیش‌فعالی مبتلاست شاید در ابتدا سرگرم‌کننده و هیجان‌انگیز باشد. چنین افرادی اغلب خلاق و بامزه‌اند و ممکن است تکانشگری آنها را به افرادی خودجوش و ماجراجو تبدیل کند. بااین‌حال ممکن است با گذشت زمان این ویژگی‌ها طرف مقابل را ناامید کنند، چون شریک ADHD با بی‌نظمی، تأخیر و فراموشی دست‌وپنجه نرم می‌کند. مشکلات رایجی که رابطه با adhd به همراه دارد عبارت‌اند از:

• فراموش‌کردن تاریخ‌ها یا رویدادهای مهم رابطه؛
• فراموش‌کردن پاسخ‌دادن به پیامک یا تماس‌های طرف مقابل؛
• ازدست‌دادن وقایع مهم رابطه؛
• قاتی‌کردن تاریخ‌های مهم رابطه؛
• مدام دیررسیدن به قرارهای ملاقات؛
• نیاز به تجدیدنظرکردن یا دوباره طی‌کردن مراحل رابطه؛
• رفتارهای تکانشی؛
• نوسانات خلقی؛
• کج‌خلقی یا زودرنجی.

ازدواج با فرد adhd

ممکن است ازدواج با فرد adhd چالش‌های بیشتری را به همراه داشته باشد، چون در ازدواج افراد یاد می‌گیرند که مسئولیت‌های زندگی را در کنار یکدیگر بر عهده بگیرند. فرد ADHD و همسرش اغلب درباره روش‌های فرزندپروری، امور مالی و وظایف خانه دچار تعارض می‌شوند. مثلا پرداخت‌نکردن صورت‌حساب‌ها یا خرید وسایلی که فراموش کرده است برای سفر همراهش بیاورد، هزینه‌هایی‌اند که زندگی با فرد مبتلا به ADHD دارد. این عوامل استرس‌زا گاهی به تعاملات والدین و فرزند نیز کشیده می‌شوند. درنتیجه استرس در روابط خانوادگی افزایش می‌یابد و این روابط مختل می‌شوند. برخی از مشکلات رایج در ازدواج با فرد adhd عبارت‌اند از:

• دخالت نامتعادل والدین در زندگی فرزندان؛
• تقسیم مسئولیت‌های زندگی به‌شیوه‌ای ناسالم؛
• فراموش‌کردن پرداخت قبوض و صورت‌حساب‌ها؛
• نگذاشتن غذاها در یخچال یا فراموش‌کردن شستن ظرف‌ها؛
• فراموش‌کردن قرارهای مهم؛
• افزایش خطر وقوع حوادث در زندگی؛
• بیشترشدن مبلغ قبوض آب و برق به این دلیل که مثلا فرد ADHD چراغ‌ها را روشن گذاشته است یا زیر دوش حمام گذر زمان را فراموش کرده است.

چگونه رابطه با adhd را بهبود ببخشیم؟

شما می‌توانید به روش‌های مختلف از شریک زندگی خود که اختلال ADHD دارد، حمایت کنید. داشتن شریک ADHD در زندگی مثل هر رابطه دیگری به معنای تمرکز بر درک متقابل، واگذاری وظایف و مسئولیت‌ها به شکلی سالم و داشتن ارتباط مثبت است. به یاد داشته باشید که در رابطه با adhd باید شریک برابر او باشید تا از تبدیل‌شدن به والد در رابطه اجتناب کنید. برای اینکه در رابطه یا ازدواج با فرد adhd از او حمایت کنید، باید به ۷ نکته مهم توجه داشته باشید.

۱. درباره ADHD بیشتر اطلاعات کسب کنید

اگر درباره این اختلال اطلاعات بیشتری داشته باشید، بهتر می‌توانید علت رفتارهای طرف مقابل یا روش‌های ارتباطی ناسالم با او را تشخیص دهید. با آگاهی به شرایط چنین افرادی، می‌توانید از شریک زندگی خود حمایت کنید و در عین حال متوجه می‌شوید که علائم او چگونه بر رابطه شما اثر می‌گذارند.

۲. به شریک زندگی صرف‌نظر از علائم ADHD نگاه کنید

علائم این اختلال نباید نمایانگر شخصیت فرد مبتلا به آن باشد. مانند هر بیماری جسمی یا روانی دیگر، فرد مبتلا به ADHD ویژگی‌های خاص، مثبت و ویژه خود را دارد که کاملا مستقل از اختلال او هستند. بنابراین باید شریک زندگی خود را همان‌طور که هست و صرف‌نظر از رفتارها یا علائم مرتبط با ADHD ببینید.

۳. با او رابطه والدفرزندی نداشته باشید

اگر می‌خواهید از شریک ADHD خود حمایت کنید، نباید تمام مسئولیت‌ها را به‌تنهایی بر عهده بگیرید. این رفتار ممکن است به رابطه والدفرزندی میان شما منجر شود. با گذشت زمان این رابطه بر صمیمیت و ارتباط جنسی شما اثر منفی می‌گذارد و گاه منجر به دلزدگی زناشویی فرد ADHD و تشدید تعارضات‌ می‌شود. در عوض به همسر خود اجازه بدهید مسئولیت‌هایش را به‌تنهایی انجام دهد و شما هم بر انجام وظایف خود تمرکز کنید.

۴. به ایجاد برنامه روزانه منظم کمک کنید

داشتن برنامه روزانه منظم در رابطه با adhd ممکن است به او کمک کند باانگیزه و منظم شود. اطلاع از وقایع پیش‌رو به شریک زندگی شما کمک می‌کند تا کارهای مهم را بهتر از قبل اولویت‌بندی کند.

۵. صمیمیت بیشتر را تمرین کنید

دوست‌داشتن فرد مبتلا به ADHD به‌معنای پذیرش او، علائم اختلال و همه‌چیز مربوط به اوست. صمیمیت در رابطه با adhd تنها به رابطه جنسی مربوط نمی‌شود، بلکه به‌معنای شناخت عمیق شخص، درک دنیای درونی او و تعهد به زندگی مشترک است. بنابراین سعی کنید برای ایجاد صمیمیت عاطفی و عمیق‌ترشدن رابطه با adhd تمرین کنید.

۶. احساسات خود را بیان کنید

یادگرفتن نحوه برقراری ارتباط با فرد ADHD شاید کاری دشوار باشد. به یاد داشته باشید که در چنین رابطه‌ای باید هنگام بیان احساسات و نیازهای خود از عباراتی که احساسات شما را نشان می‌دهند استفاده کنید. مثلا می‌توانید بگویید: «وقتی دیر می‌رسیم جایی، واقعا استرس می‌گیرم. برای همین ترجیح می‌دم که ۱۰ دقیقه زودتر از خونه برم بیرون.»

۷. برای واگذاری مسئولیت‌ها یک سیستم ایجاد کنید

همراه شریک زندگی خود یک سیستم ایجاد کنید. فرد مبتلا به ADHD اغلب با استفاده از فهرستی از مسئولیت‌ها بهتر عمل می‌کند و می‌تواند به‌کمک این فهرست برای خود برنامه روزانه منظمی بچیند. با فهرست‌کردن کارهای خانه، تقسیم این وظایف و ایجاد سیستمی برای بررسی تعهدات انجام‌شده شروع کنید.

سخن پایانی

رابطه با adhd اغلب کار ساده‌ای نیست. این اختلال با چالش‌ها و مشکلات خاص خود همراه است که ممکن است بر رابطه‌ اثر منفی بگذارند. فرد مبتلا به این اختلال می‌تواند با آگاهی به تأثیر رفتارهایش بر رابطه، تمرین مهارت‌های ارتباطی و شنیداری خود، بیان احساسات و نیازهایش، تمرین نظم و درک بهتر زندگی مشترک به پیشرفت رابطه عاطفی کمک کند. طرف مقابل نیز می‌تواند با توجه به ۷ نکته‌ای که در این مقاله آنها را توضیح دادیم، از شریک زندگی خود حمایت کند.

علاوه‌بر این، زوج‌درمانی به شما و همسرتان کمک می‌کند مهارت‌های ارتباطی خود را بهبود ببخشید و داشتن رابطه‌ای سالم را تمرین کنید.

اگر می‌خواهید دلیل بسیاری از رفتارهای شریک عاطفی، یا حتی خودتان را در رابطه متوجه شوید، حتما این کتاب را بخوانید.