مروری بر محاکمه اسرائیل و ابتکار آفریقای جنوبی

جلسه رسیدگی به شکایت آفریقای جنوبی از اسرائیل در دیوان بین‌المللی دادگستری در حالی آغاز شد که نسل کشی و ارتکاب جنایت جنگی توسط رژیم اشغالگر قدس، کماکان در نوار غزه ادامه داشته و هرروز بر شمار شهدای فلسطینی افزوده می‌شود. پرتوریا با این اقدام نشان داد که مردم آفریقای جنوبی هنوز سخن نلسون ماندلا مبنی بر اینکه «ما به خوبی می‌دانیم آزادی ما بدون آزادی فلسطینی‌ها ناقص است.» را بخاطر داشته و ارج می نهند.

در ارتباط با این اقدام مهم در حوزه داوری بین المللی نکات زیر قابل توجه است:

۱.دیوان بین‌المللی دادگستری (ICJ) عالی‌ترین دادگاه سازمان ملل متحد و رکن اصلی قضایی سازمان ملل متحد است. مقر این دادگاه که در سال ۱۹۴۵ تاسیس شد در شهر لاهه هلند است و دعاوی حقوقی بین المللی را بررسی کرده و رای صادر می کند. بر اساس کنوانسیون نسل‌کشی سازمان ملل متحد، مصوب سال ۱۹۴۸ که اسرائیل نیز در آن عضویت دارد، تلاش عمدی برای نابود کردن تمام یا بخشی از یک جامعه بر اساس ملیت، قومیت،‌ نژاد یا مذهب آن نسل‌کشی محسوب می‌شود و کشتن اعضای جامعه،ایجاد آسیب جدی جسمی یا روحی به اعضای آن،تحمیل عمدی شرایط زندگی با نابودکردن فیزیکی، جلوگیری از تولد نوزادان،کوچ اجباری کودکان یک جامعه به منطقه ای دیگر از موارد قابل بررسی در محاکم بین المللی است.

۲. آفریقای جنوبی با ارائه یک پرونده ۸۴ صفحه‌ای، اقدامات اسرائیل را به دلیل نابود کردن بخش عظیمی از سرزمین فلسطین در شهر غزه، دارای ویژگی‌های نسل‌کشی خوانده است.این پرونده همچنین بطور مستدل به اقدامات با مصادیق نسل‌کشی مانند قتل عام فلسطینی‌ها، وارد کردن آسیب‌های جدی روحی و جسمی به آنان با هدف نابودی فیزیکی می پردازد. اظهارات مقام‌های اسرائیلی که دال بر قصد و نیت آنان برای «نسل‌کشی» است در این پرونده دیده می شود.آفریقای جنوبی در شکایت خود علاوه بر طرح موضوع نسل کشی، از دیوان می‌خواهد تا یا صدور حکم از اسرائیل بخواهد تا تمام اقدامات نظامی خود را در غزه متوقف کند. پرتوریا همچنین اسرائیل را به استفاده گسترده از زور و کوچ اجباری مردم متهم کرده و از دادگاه خواسته به اسرائیل دستور دهد تا بازگشت فلسطینیان به خانه‌هایشان و دسترسی به آب و غذا و کمک‌های انسان‌دوستانه و اولیه انسانی را تسهیل کند. درخواست فوری و سریع آفریقای جنوبی این است تا در مورد ارتکاب جنایت جنگی در نوار غزه تحقیقاتی صورت گیرد و برای ممانعت از نسل کشی دستور آتش بس فوری صادر شود. نتیجه این دادگاه می‌تواند موجب تقویت اعتبار این نهاد قضایی شده و مردم جهان را به اجرای عدالت در سطوح بین المللی امیدوار سازد.

۳.اگر دیوان بین‌المللی دادگستری به این نتیجه برسد که اسرائیل در غزه مرتکب نسل‌کشی شده، رای آن می‌تواند، افراد جنایتکار و عامل نسل کشی را نیز به دادگاه بین‌المللی کیفری معرفی کند. چنین حکمی می تواند مجازات مقامات صهیونیست و انزوای شرکت‌های اسرائیلی و حتی تحریم و بایکوت آنها در جامعه بین‌المللی را در پی داشته باشد. در عین حال،حکم علیه اسرائیل باعث افزایش فشار روی حامیان این رژیم از جمله آمریکا خواهد شد و از آنان خواسته می شود تا در روابط خود با تل‌آویو تجدید نظر کنند.به همین دلیل آمریکا در ادامه حمایت های خود از اسرائیل به شکایت آفریقای جنوبی اعتراض کرده و حتی جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید این شکایت را «فاقد ارزش» و «بدون هیچ‌گونه اساس و مدرک» توصیف کرده است. تصمیمات دیوان بین‌المللی دادگستری معمولا الزام‌آور است اما دیوان بین‌المللی دادگستری هیچ ابزاری برای اجرای دستورات خود ندارد و کمتر کسی انتظار دارد که رژیم‌صهیونیستی عملیات نظامی را به دستور لاهه متوقف کند. در سال ۲۰۰۴، دادگاه نظری غیرالزام‌آور صادر کرد که ساخت دیوار امنیتی رژیم صهیونیستی در داخل اراضی کرانه باختری اشغالی غیرقانونی است و باید برچیده شود. با گذشت بیست سال، سیستم دیوارها و حصارها هنوز پای بر جاست. اما تحلیلگران هر دو طرف می‌گویند که حتی یک دستور موقت برای آتش‌بس، متحدان اسرائیل، به‌ویژه آمریکا را در تنگنا قرار می‌دهد.

۴.اقدام شجاعانه آفریقای جنوبی انگیزه را در دیگر کشورهای جهان برای محاکمه رژیم صهیونیستی افزایش داده و کشورهایی مانند برزیل و اردن نیز در حمایت ازآفریقای جنوبی، از ادامه شکایت علیه این رژیم حمایت کرده اند. «الخصاونه»، نخست وزیر اردن در سخنرانی در پارلمان این کشور گفت: به محض اینکه دیوان دادگستری بین‌المللی شکایت آفریقای جنوبی را علیه جنایت نسل‌کشی رژیم صهیونیستی بررسی کند تحقیقات و درخواست‌های حقوقی لازم و ادله محکمه پسندی به دیوان دادگستری بین المللی تحویل ارائه خواهد کرد. حمایت جامعه بین الملل از اقدام آفریقای جنوبی،دادگاه لاهه را در مسیر مقابله با فشارها و تهدیدات آمریکا تشجیع خواهد کرد و این اتفاق شکست دیگری در پرونده شکست های نظامی،سیاسی،اقتصادی و حیثیتی رژیم صهیونیستی اضافه خواهد کرد.

۳۱۱۳۱۱