چرا سرنوشت سیاسی بنیامین نتانیاهو با جنگ غزه گره‌خورده است؟

رسول سلیمی: با کاهش رتبه‌های نظرسنجی و کاهش حمایت امریکا، نخست‌وزیر اسرائیل ممکن است از ریل سیاست این کشور خارج شود. کارشناسان سیاسی می‌گویند ازدست‌دادن حمایت عمومی نتانیاهو ناشی از روشی است که او در مواجهه با حماس پیش گرفته است. ناظران سیاسی معتقدند امیدها برای یافتن یک راه‌حل صلح‌آمیز برای پایان‌دادن به درگیری بین اسرائیل و حماس مشروط به تغییر دولت اسرائیل است چرا که بنیامین نتانیاهو اساساً به صلح به‌عنوان یک گزینه فکر نمی‌کند.

برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند که حضور نتانیاهو در بطن چند دهه درگیری میان اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها او را در این کلیشه ذهنی قرار داده که درگیری‌ها صرفاً مدیریت می‌شوند و نباید به دنبال پایان‌دادن به آن بود.باوجوداینکه نتانیاهو در طول بیش از ۲۰ سال رهبری سیاست اسرائیل، بین سیاستمداران اسرائیلی به بقا و تولد دوباره شهرت دارد، اما نظرسنجی‌های جدید درباره نتانیاهو نشان می‌دهد که برکناری او در کوتاه‌مدت یک احتمال بسیار واقعی است. ازاین‌رو باتوجه‌به اتهامات فسادی که به او وارد شده احتمال هرگونه سلب مصونیت قانونی از او توسط مقام‌های عالی قضایی این کشور، نخست‌وزیر اسرائیل را در معرض خطر برکناری قرار داده است.

بیشتر بخوانید:

تأثیر جنگ غزه بر قدرت نرم کشورهای غربی/ برنامه نتانیاهو برای فرار از مخمصه چیست؟

نتانیاهو: با جنگی علیه موجودیت خود روبه‌رو هستیم

هاآرتص: نتانیاهو مشکل اصلی اسرائیل است

محبوبیت نتانیاهو افول کرده است

از سوی دیگر گزارش اخیر وال‌استریت ژورنال نشان داد که حمایت اسرائیلی‌ها از نتانیاهو برای باقی‌ماندن در قدرت برای مدت طولانی تنها ۱۸ درصد است و در حالی که ۲۹ درصد خواستار استعفای او هستند، ۴۷ درصد دیگر پس از پایان جنگ جایی برای او در دولت نمی‌بینند. موضوعی که دالیا شیندلین، استاد علوم سیاسی و کارشناس افکار عمومی اسرائیل، در مصاحبه با نیویورکر نیز بر آن تاکید کرده و گفته «محبوبیت نتانیاهو به پایین‌ترین حد خود رسیده است.»

از سوی دیگر تحلیلگران سیاسی اذعان دارند کاهش محبوبیت نتانیاهو پیامدهای عمیقی بر روحیه و عملکرد اسرائیلی‌ها در غزه خواهد داشت، آن‌چنان که ائتلاف نتانیاهو که در سال ۲۰۲۲ تشکیل شد، اکنون اکثریت خود را از دست داده و از ۶۴ کرسی به ۳۲ کرسی در پارلمان کاهش یافته است. با این حال، ناظران سیاسی می‌گویند از دست دادن حمایت عمومی وی ناشی از شیوه ای است که نتانیاهو در مدیریت درگیری‌ها با حماس در پیش گرفته است و بسیاری از اسرائیلی‌ها شکست او را متاثر از تشدید خشونت‌ها نسبت به فلسطینی‌ها قبل از حمله حماس ارزیابی می‌کنند.

تصمیم آگاهانه نتانیاهو برای جلوگیری از صلح

در همین حال، اسامه شریف، تحلیلگر اردنی به عرب‌نیوز گفته که معتقد است سرنوشت سیاسی نتانیاهو به‌شدت با چگونگی جنگ غزه مرتبط است. این تحلیلگر سیاسی تأکید کرده «سناریوی محتمل‌تر در مورد برنامه‌های اسرائیل برای غیرنظامی کردن غزه این است که نتانیاهو قبل از حماس از صحنه سیاست اسرائیل خارج شود»اما تحلیل‌گران غربی در تحلیل اشتباهات سیاسی نتانیاهو در این دو دهه سیاست‌ورزی او در اسرائیل به ذهنیت اشتباه او درباره فلسطینیان به‌عنوان یک مشکل حل‌نشدنی در مواجه با اسرائیل اشاره می‌کنند. مسئله‌ای روان‌شناختی که او را از دریافت ایده‌های جدید برای برون‌رفت اسرائیل از این مخمصه محروم کرده است. مخمصه‌ای که از یک دهه قبل آغاز شده و با حضور نتانیاهو اجازه هرگونه صلحی از اسرائیلی‌ها و فلسطینی‌ها گرفته شده است. این همان شرایطی است که نتانیاهو با تشدید خشونت‌ها بر آن دامن زده است.

چرخش نتانیاهو علیه بایدن به نفع جمهوری‌خواهان

به گفته وزارت بهداشت حماس، پس از یک آتش‌بس هفت‌روزه که طی آن حماس چندین گروگان را در ازای فلسطینی‌هایی که در زندان‌های اسرائیل نگهداری می‌شدند آزاد کرد، عملیات بمباران ارتش اسرائیل ازسرگرفته شد و شمار کشته‌شدگان غیرنظامی در غزه را به بیش از ۱۸ هزار نفر افزایش داد. وضعیتی که صبر راهبُردی واشنگتن را نیز به سر آورد تا امریکا، اسرائیل را متقاعد کند تا کریسمس به خشونت‌ها پایان دهد. بااین‌حال، تغییر لحن واشنگتن می‌تواند بهترین فرصت نتانیاهو برای بقای سیاسی باشد تا با جاانداختن ایده استمرار جنگ، از تشکیل هرگونه کشور فلسطینی جلوگیری کند. سرنوشت جنگ غزه زمانی به انتخابات امریکا گره خورد که فشار دموکرات‌ها بر بایدن برای پایان‌دادن به خشونت علیه غیرنظامیان در غزه افزایش یافت. اما در مقابل متحد اصلی نتانیاهو در امریکا، ترامپ و جمهوری‌خواهان هستند. موضوعی که بایدن به‌خوبی از آن اطلاع دارد و تلاش می‌کند حمایت از اسرائیل را از حمایت از نتانیاهو جدا کند. اوایل این هفته، رئیس‌جمهور امریکا گفت که اسرائیل حمایت بین‌المللی خود را به دلیل بمباران بی‌رویه از دست می‌دهد. در همین حال، به نظر می‌رسد نتانیاهو در حال حرکت برای شناسایی خود در سنگر مقابل با بایدن است تا آنجا که در اظهارات اخیر خود گفته: «ما تا پایان ادامه می‌دهیم، هیچ شکی وجود ندارد. من این را حتی باتوجه‌به درد و فشار بین‌المللی می‌گویم. هیچ‌چیز ما را متوقف نخواهد کرد.»

در همین حال؛ تحلیلگران اسرائیلی تردید دارند که تغییر در رهبری سیاست اسرائیل منجر به تغییر معنی‌دار برای فلسطینی‌ها شود. ناظران سیاسی پیش‌بینی می‌کنند هر کسی که جایگزین نتانیاهو شود، احتمالاً همان سیاست‌ها را ادامه خواهد داد و از کاربرد زور برای سرکوب فلسطینی‌ها در غزه و کرانه باختری کوتاه نخواهد آمد. این همان ایده است که نتانیاهو در ابعاد نظامی نیز دنبال می‌کند تا با تأسیس یک منطقه حائل در غزه به‌جای تأسیس همین دیوار در اسرائیل، با پیشروی در خاک غزه و کوچک‌کردن جغرافیای آن، از هرگونه صلح یا توافق با فلسطینی‌ها جلوگیری کند.

۳۱۱۲۱۳