دونوازی پاییز و چنارهای محلات، فرصتی که از دست می رود

این روزها پاییز و درختان چنار یکی از زیباترین سمفونی های جهان را برای گردشگران دونوازی می کنند، آنها منتظر قدم های شما هستند تا این اجرا به کمال برسد و نوای دلچسب خش خش برگ های پاییزی زیر قدم هایتان که در یک لحظه، صدها خاطره را در ذهن زنده می کند به گوش برسد، در واقع شما با هر قدم که برمی دارید، یکی از نوازندگان این کنسرت زیبا خواهید بود.

۵۳۰۰ چنار ۷۰۰ تا ۱۲۰۰ ساله، فرشی از برگ های پاییزی را بر روی زمین گسترده اند و شما این فرصت را دارید که برای ثبت یک تجربه لذت بخش پاییزی سری به محلات بزنید، هرچند قطعا، این تنها تجربه دلچسب پاییزی شما در این شهر زیبا نخواهد بود.

اینها جملاتی است که دست اندرکاران گردشگری و مسئولان محلات از ابتدای پاییز باید در گوش گردشگران و دوستداران سفر و طبیعت زمزمه می کردند و آنان را برای سفر و اقامت چندروزه پاییزی، به این شهرستان تاریخی فرا می خواندند و با تدارک برنامه های متنوع، از همین فرصت کوتاه پاییزی برای رونق هرچه بیشتر گردشگری بهره می بردند، اما امسال هم خبری از چنین اقداماتی نشد.

البته برگریزان چنارها و دیگر درختان شهر پردرخت محلات که از اواسط آبان آغاز می‌شود و تا میانه‌های آذرماه ادامه دارد مشتری های خودش را دارد، از گلکاران و برخی کشاورزان که مشغول جمع‌آوری برگ ها برای تهیه کود می‌شوند تا کارگران مدیریت شهری که به پاکسازی معابر و جوی آب مشغول می شوند، آتش‌نشانی که گوش به زنگ است تا آبگرفتگی های احتمالی ناشی از تجمع برگ های پاییزی در آبراه ها را رفع کند، برخی مسافران که شاید بواسطه شناخت قبلی از هنرنمایی پاییز در محلات راهی این شهر می شوند و البته آن دسته از ساکنان محلات که پاییز سر ذوق شان می آورد و حسابی دلی از عزای خش خش برگ های روی زمین ریخته شده در می آورند و روح شان را از زیبایی های پاییزی شهرشان سیراب می کنند.

هرچند شهرداری تلاش می کند که در ایام اوج برگریزان، از جمع‌آوری برگ های خزان کرده در پارک سرچشمه جلوگیری کند تا چند روز پربرگ در این پارک زیبا برای تفریح مردم رقم بخورد، اما اینکار به تنهایی کافی نیست و باید به فکر اقدامات خلاقانه برای استفاده از ظرفیت طبیعت پاییزی برای افزایش نشاط اجتماعی و البته رونق گردشگری بود، حتی برگزاری یک فستیوال پاییزی می تواند حرکت ساده و مناسبی در این زمینه باشد.

تعدادی از حدود ۵۳۰۰ درخت چنار محلات در بوستان سرچشمه قرار دارند و قطعا سرچشمه زیبا در این فصل، زیبایی دوچندان پیدا کرده و باز هم پای مسافران را به محلات باز می‌کند تا کوچک و بزرگ، تصویری از این زیبایی بی‌نظیر را با خود به یادگار ببرند، اما این جاذبه زیبا اگر به درستی معرفی شده و برایش برنامه ریزی شود، به تنهایی می‌تواند در مقطعی کوتاه، پای گردشگران زیادی را به محلات بکشاند ولی گویا این پتانسیل جایی در پازل مدیریت تصمیم‌سازان شهر ندارد یا در انتهای اولویت آنان قرار گرفته است.

تنها خروجی این جشنواره هزار رنگ پاییزی، چند عکس خانوادگی، تصاویر سلفی و پست‌های شبکه‌های اجتماعی است، اما این خروجی نمی‌تواند به درستی این ظرفیت را به نمایش در آورد و هنوز هم پس از گذشت سال‌ها، ایده‌ای برای بهره‌گیری درست از این موقعیت وجود ندارد.

تجربه کشوری همچون ژاپن شاید در این حوزه الگوی خوبی باشد. آنها در زمان شکوفه‌دهی درختان گیلاس، جشنواره‌ای تحت عنوان “هانامی”(در برخی از نقاط ژاپن با نام‌های دیگر شناخته می‌شود) به راه می اندازند که هزاران گردشگر را به سمت خود می‌کشاند.

در آن ایام، شکوفه‌های درختان گیلاس که در زبان محلی “ساکورا” نامیده می‌شوند، سراسر ژاپن را به رنگ سفید و صورتی درمی‌آورند. در این ایام پارک‌های توکیو که برخی از آنها بیش از ۱۰۰۰ درخت گیلاس را در خود جای داده‌اند، کانون توجه گردشگران است و شور و نشاط اجتماعی در کنار گردش اقتصادی و رونق کسب و کارهای محلی از برکاتی است که هانامی برای مردم ژاپن به ارمغان می‌آورد.

اگرچه به دلیل شیب جغرافیایی محلات و احتمال بارندگی و آب گرفتگی معابر، نمی‌توان انتظار داشت که برگ‌ها برای طولانی مدت در خیابان‌ها باقی بمانند، اما در عین حال نمی‌توان از این فرصت جذاب غافل شد.

اما در محلات، رقابتی نانوشته بر سر تصاحب برگ‌ها جریان دارد و به ویژه در ساعت‌هایی که رفت و آمد در خیابان‌های شهر کمتر است، رانندگان وانت در حال جمع‌آوری برگ‌ها هستند تا آنها را به مزارع یا گلخانه‌های خود منتقل کنند.

به دلیل ابتلای تعدادی از درختان چنار به برخی آفات، با انتقال برگ‌ها به محیطی دیگر، امکان آلوده کردن فضای سبز آن نقطه نیز وجود دارد. این آفت‌ها چندی است که روی درختان چنار جا خوش کرده اند و شهرداری محلات نیز در اطلاعیه‌ای با اعلام ابتلای چنارهای سطح شهر و بوستان‌ها به بیماری‌های قارچی “آنتراکنوز” و “سفیدک سطحی” چنار، از مردم خواسته تا از جمع‌آوری برگ‌های ریخته شده در خیابان‌ها و معابر در راستای کاهش انتقال و گسترش آلودگی و به منظور حفظ سلامت گیاهان خودداری کنند اما گویا آنچنان توجهی به این هشدارها نمی‌شود.

حال باید دید آلودگی و آفات موجود در برگ درختان به ویژه چنار، چه تاثیری در کود تهیه شده از آن خواهد داشت.

دکتر محمدعلی خلج، عضو هیئت علمی پژوهشکده گل و گیاهان زینتی محلات در گفت و گو با ایسنا، برگ درختان را ماده مناسبی برای تهیه کمپوست و خاک برگ دانست و اظهار کرد: تهویه، آب‌دهی و استفاده از برخی مواد شیمیایی، برای تهیه صحیح کمپوست، ضروری است. در صورتی که این فرایند به درستی انجام نشود، امکان وارد آمدن خسارت به گیاه وجود دارد. یکی از این موارد میزان نیتروژن داخل برگ است.

وی ادامه داد: میزان مطلوب نیتروژن با استفاده از نسبت کربن به نیتروژن (C/N) تعیین می‌شود. میکروارگانیسم‌هایی که فرایند تجزیه برگ را انجام می‌دهند، برای تغذیه نیازمند موادی از جمله نیتروژن هستند و در صورت کمبود نیتروژن، تجزیه به درستی انجام نمی‌شود. در این صورت، تمام نیتروژن موجود، صرف فعالیت میکروارگانیسم‌ها شده و در نتیجه، کمبود نیتروژن در خاک برگ یا کمپوست تولید شده را به همراه خواهد داشت.

خلج تصریح کرد: در صورت انجام درست فرایند کمپوست‌سازی، بسیاری آفات و بیماری‌های احتمالی موجود در برگ‌ها از بین خواهد رفت، اما در غیر این صورت، این عوامل بیماری‌زا می‌توانند گیاه را به آفت یا بیماری دچار کنند. پیش از جمع‌آوری برگ‌ها، باید از نبود آفات یا بیماری‌ها در درختان منطقه یا مبارزه با این آفات(در صورت وجود آفت)، اطمینان حاصل کرد.

این متخصص حاصلخیری خاک و تغذیه گیاه گفت: اخیرا برگ‌های جنگل‌های بلوط وارد منطقه شده است که به دلیل وجود آفات و بیماری‌ها در این برگ‌ها، گیاهان بسیاری از کسانی که از آن استفاده کرده اند، دچار خسارت شده و ناچار به تغییر بستر گیاهان شده اند.

به گزارش ایسنا، مشاهدات میدانی نشان می‌دهد که بخش قابل توجهی از گلخانه‌داران، برگ‌هایی را که از سطح معابر جمع‌آوری می‌کنند، بدون هیچ فرایند دیگری زیرخاک دفن کرده و معتقدند سرمای زمستان علاوه بر پوساندن برگ‌ها، آفات موجود در آنها را نیز از بین خواهد برد. چیزی که در صحبت‌های خلج به آن اشاره نشد.

تعداد کمی از گلخانه‌داران نیز برگ‌ها را برای مدتی در استخرهای آبیاری خود می‌خیسانند تا پس از دفن کردن، فرایند پوسیدن آنها تسریع شود، موضوعی که با توجه به گفته‌های خلج، موجب انتقال آفات و بیماری‌های احتمالی به منابع آبی گلخانه شده و گل‌ها را در معرض تهدید قرار می‌دهد.

با توجه به این صحبت‌ها و وجود آفت در برگ‌های چنار، این احتمال وجود دارد که آفت‌های موجود، به چرخش درآمده و سال‌های آینده علاوه بر درگیر کردن دوباره درختان چنار، گل‌ها و سایر درختان سطح شهر را آلوده کند و به تدریج تهدیدی برای صنعت گل محلات باشند. از طرفی اگر این کودها توسط مردم عادی خریداری شود آفت گل های آپارتمانی نیز خواهند شد.

هرگاه سخن از برگ چنار به میان بیاید، توجه به دو کلیدواژه “جمع‌آوری درست” و “کمپوست‌سازی علمی”، ضروری به نظر می‌رسد. اگر مجموعه ای متولی جمع‌آوری و کمپوست‌سازی اصولی برگ‌ها شود، علاوه بر ساماندهی اوضاع، از انتشار و گسترش آفات و بیماری‌ها جلوگیری می‌شود.

در حوزه گردشگری نیز، در بسیاری از موارد، توسعه صنعت گردشگری نیازمند صرف هزینه‌های سنگین نیست بلکه وجود ایده‌های خلاق و توجه به پتانسیل‌های موجود، نقش اصلی را ایفا می‌کند. هرچه هست باید از این فرصت طبیعی فراهم شده برای شهر به درستی استفاده کرد تا علاوه بر ایجاد نشاط اجتماعی، زمینه درآمدزایی برای مردم و توسعه اقتصاد شهری فراهم شود.

انتهای پیام