رونمایی از سکه حرمین؛ از شیراز تا مشهد و میلان ایتالیا

به گزارش خبرنگار ایسنا، «سکه» یک تکه کوچک از فلز، معمولاً دایره‌ شکل و تخت، معتبر شده توسط یک دولت برای استفاده در داد و ستد اقتصادیِ یک جامعه است و کهن‌ترین سکه به شکل امروزی یافت شده در جهان به سناخریب پادشاه آشور با قدمت حدود ۲ هزار و ۷۰۰ سال تعلق دارد همچنین «سکه‌ها» از دوران پادشاهان ضرب می‌شدند و معمولا تصاویر حکمران آن کشور بر روی آن نقش بسته بود تا نشان اقتدار و ماندگاری آن سلسله در طول تاریخ باشد.

بنابه گواه تاریخ، شیعیان و پیروان ائمه اطهار از صدر اسلام در تلاش بودند که نام ائمه را در سکه‌ها نقش نمایند، گرچه نام حضرت علی (ع) و امام رضا (ع) در سکه‌های دوره اولیه اسلامی وجود دارد اما از دوره ایلخانی به خصوص غازان خان نام ائمه اطهار به طور رسمی در سکه‌ها آورده شد؛ همچنین ضرب سکه‌های طلا و نقره به نام امام رضا(ع) و نوشتن نام آن حضرت بر سکه‌ها از سال ۲۰۲ هـجری و از دوره مأمون عباسی آغاز شد.

 اولین سکه به نام ایشان در خراسان در شهرهای مرو و سمرقند و در مرحله بعد در اصفهان ضرب شد که در آن‌ها آن حضرت «ولیعهدمسلمین» نامیده شده‌اند نه ولیعهد مأمون. به علت محبوبیت امام رضا (ع) در بین مردم حتی پس از شهادت امام ضرب سکه به نام ایشان رواج داشته است.

بسیاری از پادشاهان چون از نفوذ معنوی امام رضا(ع) در بین مردم آگاهی داشتند، تلاش کردند با نشان دادن ارادت خود به آن امام همام بر میزان محبوبیت خود بیافزایند بنابراین ضرب سکه به نام آن حضرت در دوران صفویه و پس از آن رونق بسیاری گرفت همچنین نوشتن نام و القاب و صفات امام رضا (ع) و نقش گنبد و بارگاه امام بر سکه‌ها نشان از اهمیت مقام والای آن امام همام دارد.

مهم‌ترین یافته محققان نشان می‌دهد که ائمه اطهار و به ویژه امام رضا(ع) در بین مردم عزیز و بسیار محترم بوده اند و صاحبان قدرت مجبور بودند به خاطر نفوذ تشیع از نام آنان استفاده کرده و از آنان به بزرگی یاد کنند و به نام آنان سکه ضرب کنند.

رفته رفته با پیدایش پول کاغذی سکه‌ها کنار رفتند و در قرن معاصر به عنوان یادبود ضرب می‌شوند حال در چند سال گذشته به همت فعالان حوزه هنر طلا و جواهر سازی، برای نخستین بار در جهان اسلام «سکه حرمین» به عنوان نمادی از هنرهای به کار رفته در حرم‌های مطهر خاندان عصمت و طهارت در ایران اسلامی طراحی شده است.

در طراحی سکه حرمین، ۱۲ گنبد برگرفته از آیات سوره توبه که به ۱۲ ماه سال و به روایتی ۱۲ امام شیعیان اشاره دارد و این گنبدها به صورت متحدالمرکز به دور یک نگین دایره‌ای سبز رنگ که نشانگر پیامبر و گنبد مسجدالنبی(ص) است دیده می‌شوند و از جمله بخش‌های طراحی شده در مرکز این سکه هستند. 

طرح زغره که در رواق‌ها و صحن‌های اماکن متبرکه از جمله حرم امام رضا(ع) به عنوان نماد رشد و تعالی به تکرار دیده می‌شود بخش مرکزی سکه را در برگرفته تا در کنار دعای «یا مقلب القلوب» که از مؤلفه‌های مهم معنوی، فرهنگی و مذهبی ایرانیان در آغاز سال نو و نشانگر مسیر کمال انسانی است پیام‌آور اسلام در رشد و بالندگی باشد. 

طرح تنگ بری‌های گنبد الله‌وردی خان حرم مطهر امام هشتم(ع)، قلم‌زنی ضریح‌های اماکن متبرکه، طرح طاق و ایوان‌های مقرنس‌کاری حرم‌های اهل بیت(ع) برگرفته از معماری ایرانی و اسلامی و تعداد ۱۲۴ گنبد دایره‌ای شکل به عنوان نماد ۱۲۴هزار پیامبر که همانند دانه‌های تسبیح روی طاق‌های کناری گنبدهای اماکن متبرکه قرار گرفته است اشاره به مرکزیت پیامبر اکرم(ص) به عنوان آخرین پیامبر و آیه ۴۰ سوره احزاب دارد که در بخش‌های دیگر یک روی این سکه به کار رفته‌اند. روی دیگر این سکه نقره‌ای، از طرح «گره دوازده پری» هنر آینه‌کاری و گره چینی اجرا شده در دیوارها و سقف‌های اماکن متبرکه این خاندان اهل بیت به ویژه در بارگاه امام رضا(ع)، آستان متبرکه احمد بن موسی(ع)، حرم حضرت معصومه(س) و حرم علی بن حمزه(ع) اقتباس شده و اصالت ایرانی و اسلامی این سکه را دوچندان کرده است.

عماد دولت‌شاه در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا به تشریح دلیل طراحی این سکه پرداخت و گفت: پس از سفر مقام معظم رهبری به شهر شیراز و نامگذاری این شهر به عنوان سومین حرم اهل بیت(ع)، در رویدادهای مختلف تلاش شد که ظرفیت‌های بیشمار این شهر به نمایش گذاشته شود و در جامعه جهانی بیش از پیش معرفی شود.

مدیرعامل موسسه آینده‌نگاران پژوهشی طلا و جواهر کشور افزود: با پژوهش‌های متعدد در تمام نقاط کشور مشخص شد که سفر خاندان امام رضا(ع) به ایران یک فرهنگ و سبک هنری است که امروزه به عنوان فرهنگ رضوی شناخته می‌شود از این رو طرحی در وزارت میراث فرهنگی و گردشگری با عنوان «هنر در حرم» مطرح شد تا هنرهایی که در حرم‌های مطهر ایران اسلامی وجود دارد به محصول برای معرفی به جهانیان تبدیل شود.

دولت‌شاه با اشاره به اینکه روایت و داستان حرم‌های مطهر سال گذشته در نمایشگاه شهر میلان ایتالیا بر روی طرح کبوتر حرم نگارگری و به نمایش گذاشته شد، اظهار کرد: پس از بازخورد خوب این نمایشگاه، از سوی معاونت صنایع دستی وزارت میراث فرهنگی، پیوند دانش روز و هنرهای سنتی نیاز کشور اعلام شد بنابراین از آن زمان موضوع «هنر در حرم» به صورت جدی مورد پیگیری قرار گرفت.

وی با بیان اینکه تفاهم‌نامه با مجموعه آفرینش‌های هنری آستان قدس رضوی منعقد شد، تاکید کرد: بنا شد که طراحی سه سکه برای حرم های امام رضا(ع)، حضرت معصومه(ع) و حضرت شاهچراغ(ع) انجام شود اما پس از بررسی‌های تخصصی به دلیل وجود شباهت در هنر به‌کار رفته در حرم‌های مطهر تلفیق تمامی حرم‌های در یک سکه در دستور کار قرار دادیم.

عضو انجمن طلا و جواهر کشور ادامه داد: از روایت های مذهبی در طراحی سکه حرمین استفاده کردیم و با بررسی چرایی به وجود آمدن حرم‌ها، کارشناسی و پژوهش بر روی عناصر و المان‌های تشکیل دهنده انجام شد.

رئیس مرکز آینده پژوهی طلا و جواهر کشور سکه حرمین اهل بیت(ع) را نخستین سکه ای عنوان کرد که نام هیچ شهری بر روی آن حک نشده است و اضافه کرد: نام اهل بیت(ع) بر روی این سکه حک شده که می‌توان این سکه را تجلی هنرهای اهل بیت(ع) در ایران نامید چراکه هر هنرمندی بهترین کار خود را تقدیم خاندان عصمت و طهارت کردند.

دولت‌شاه تصریح کرد: باتوجه به ظرفیت‌های فرهنگی و تجاری کشور، سکه حرمین در سفر ولایت قرار خواهد گرفت و از نمایشگاه شیراز و حرم شاهچراغ(ع) آغاز شد و پس حضور در شهرهای اصفهان و قم، تهران در آذر ماه به نمایشگاه مشهد خواهد رسید و همزمان در نمایشگاه آرتیجیانا میلان ایتالیا بزرگترین نمایشگاه صنایع دستی دنیا رونمایی می‌شود.

وی در پایان سخنان خود تاکید کرد: بلوغ سکه در مسیر حرکت نشان داده می‌شود و سپس از سکه ضرب شده با آبکاری طلا که نماد حرم مطهر امام رضا(ع) در شهر مشهد مقدس رونمایی خواهد شد.

سکه حرمین راهی نمایشگاه بین المللی ایتالیا می‌شود

مدیرمجموعه نصیرالملک نیز در گفت‌وگو با خبرنگار ایسنا با بیان اینکه سال گذشته هنرمندان شیراز این مجموعه در نمایشگاه هنری شهر میلان کشور ایتالیا شرکت کردند، گفت: در نمایشگاه سال گذشته نقاشی روی پرهای کبوتران حرم مورد استقبال بازدیدکنندگان از سراسر جهان قرار گرفت و سپس ۶ اثر ویژه از گل مرغ مکتب شیراز به همراه نقاشی روی پر کبوتر به موزه حرم مطهر امام رضا(ع) اهدا شد.

سید جواد روانان از به نمایش درآمدن سکه حرمین در نمایشگاه امسال کشور ایتالیا خبر داد و تصریح کرد: ۱۱ آذر ماه سکه حرمین به همراه آثاری از سقاخانه و داستان‌های روایت شده برای امام رضا(ع) به نمایش گذاشته می‌شود تا همه مردم جهان با هنر ایرانی اسلامی در بخش حرم‌های مطهر آشنا شوند.

مدیرمجموعه نصیرالملک در پایان سخنان خود اهداف این مجموعه را مورد توجه قرار داد و افزود: گروهی از جوانان هنرمند در این مجموعه با استفاده از مینیاتور هدف معرفی جهانی گل مرغ مکتب شیراز و هنر اصیل ایرانی را دنبال می‌کنند.

به گزارش ایسنا، طرح سکه حرمین برای نخستین بار ۲۵ مهرماه در هفتمین نمایشگاه بین‌المللی طلا، نقره، جواهرات، گوهرسنگ‌ها ساعت، ماشین‌آلات و تجهیزات وابسته با حضو مسئولان ارشد استان فارس رونمایی شد.

انتهای پیام