نشانه‌هایی که فکرش را نمی‌کنید اما یک اختلال روانی هستند/ بی‌اطلاعی ۶۰ درصد ایرانی‌ها از مشکلات روان‌شان

ایرن مهرگان: امروز ۱۰ اکتبر معادل ۱۸ مهرماه، روز جهانی سلامت روان است. تا همین سه دهه پیش چنین روزی در تقویم سازمان جهانی بهداشت اصلا وجود نداشته، درواقع از سال ۱۹۹۲ چنین روزی نامگذاری شد تا اطلاع‌رسانی و آموزش و توجه به این گروه از بیماری‌ها در جوامع افزایش پیدا کند.

توجه به سلامت روان هنوز در خیلی از کشورهای توسعه‌نیافته و یا در حال توسعه به اندازه سلامت جسمی نیست، حتی هنوز در کشور ما مراجعه به روان‌پزشک و روان‌شناس اگر تابو نباشد، با انگ‌های همراه است.

اما همین ابتدای مطلب شاید گفتن این موضوع که «اختلالات روانی» عمر را ۱۰ تا ۲۰ سال می‌تواند کم کند، اهمیت این موضوع را به خوبی نشان دهد. این موضوع از سوی دبیر اجرایی سی‌ونهمین همایش سالانه انجمن علمی روانپزشکان ایران مطرح می‌شود. غلامرضا حاجتی می‌گوید: اختلالات روانپزشکی در صورت عدم تشخیص، ۱۰ تا ۲۰ سال می‌توانند عمر افراد را کم کنند و طبق پیمایشی که در ایران انجام شده، ۶۰ درصد ایرانیان از وجود اختلال روان در خود اطلاع نداشتند.

ببینید | پاسخ به یک سوال چالشی؛ اگر بیماری روان نداریم، به این معناست که از نظر روانی سالم هستیم؟

او با بیان اینکه خیلی از افراد نمی‌دانند دچار مشکل هستند و آگاه نیستند که باید خدمات سلامت روان دریافت کنند، افزود: سازمان بهداشت جهانی روز جهانی بهداشت روان را برای افزایش توجه مردم و سازمانها در خصوص اهمیت این امر در نظر گرفته است.
حاجتی در بخش دیگر سخنان خود توضیح داد: انجمن روانپزشکان لایحه حمایت از حقوق افراد دارای اختلالات روانپزشکی در حوزه اختلالات روان حاد را به مجلس ارائه داد اما همچنان حمایتی نشد.

پاسخ به یک پرسش مهم

اگر بیماری روان نداریم یعنی از نظر روانی سالم هستیم؟ این سوال مهمی است که اغلب ما جوابش را نمی‌دانیم.

دکتر امیر حسین جلالی ندوشن ، روانپزشک و استادیار دانشگاه علوم پزشکی ایران در پاسخ به این سوال با تاکید بر اینکه سلامت روان به معنای نبود اختلال روانپزشکی نیست یعنی اگر کسی اختلال دو قطبی ، افسردگی و اضطراب شدید یا اعتیاد نداریم، معنایش این نیست که مشکل سلامت روان نداریم، می‌گوید: سازمان جهانی بهداشت این مساله را اینگونه توضیح می‌دهد که نبود بیماری روانی به معنای داشتن سلامت روانی نیست.

این پزشک ادامه می‌دهد: سلامت روان یعنی وقتی صبح از خواب بیدار می‌شویم، شوق داشته باشیم، هدفمند باشیم، بتوانیم آینده‌نگری کنیم و برای آینده‌مان با امید برنامه‌ریزی کنیم.

او می‌گوید: اگر نسبت به آینده‌مان همواره بیمناک و مایوس هستیم، یعنی یک جای کار می‌لنگد. البته نمی‌توان نقش عوامل اجتماعی و اقتصادی را در بروز این نگرانی نادیده گرفت. اما بدانیم اگر شور زندگی در ما کاهش یافته، خسته‌ایم ، درد داریم و امید نداریم شاید لازم است از یک نفر کمک بگیریم.

افسردگی و تهران در صدر

عضو انجمن روانپزشکان ایران با بیان اینکه تهران با بیشترین تعداد ابتلا به افسردگی در صدر استان‌های کشور قرار دارد و گیلان و یزد نسبت به سایر استان‌ها از وضعیت مطلوب‌تری برخوردارند، می‌گوید: بیماری افسردگی به عنوان یکی از رایج‌ترین اختلالات روانپزشکی بوده که در کشور تعداد مبتلایان در زنان ۲ برابر مردان است.

به گفته پزشکان افسردگی نوعی از اختلال خلق است که در آن فرد به واسطه غم و اندوه مداوم علاقه خود را نسبت به موارد و داشته‌هایی که زمانی برای او لذت‌بخش بوده، از دست می‌دهد. این اختلال در زمانی خواهد بود که فرد بیمار این حالت‌ها و احساسات را به مدتی بیش از ۲ هفته یا در همراهی سایر علائم بالینی داشته و دچار اختلال عملکرد در فعالیت‌های روزانه خود شود.

این متخصص روانپزشکی تصریح می‌کند: نقص در حافظه و تمرکز، اضطراب، تحریک پذیری و کاهش آستانه خشم، پرخاشگری، خستگی مداوم، بی‌میلی به فعالیت‌های لذت‌بخش، عذاب وجدان، دردهای جسمانی بدون منشاء، افکار منفی و حتی خودکشی از علائم بیماری افسردگی محسوب شده که در زندگی فردی و اجتماعی بیمار تبعات جبران ناپذیری خواهد داشت که درصورت شیوع بالا در جامعه می‌تواند آسیب‌های به مراتب سنگین‌تر به بدنه جامعه وارد کند.

ناظری با اشاره به اینکه بیماری افسردگی به یکی از مهمترین معضلات جوامع پیشرفته و در حال توسعه تبدیل شده است، می‌گوید: طبق آخرین آمار جهانی ابتلا به بیماری افسردگی در هر۱۰۰ هزار نفر از جمعیت مردان بیش سه هزار و ۵۰۰ مورد و در جمعیت زنان نزدیک به پنج هزار مورد است.

۴۷۴۷