کاهش چشمگیر ارزش دلار در یک هفته اخیر

سخنان اخیر وزیر خزانه داری آمریکا بار دیگر نگرانی ها از طولانی تر شدن پیامدهای ویروس کرونا بر روی اقتصاد آمریکا را افزایش داده است. ژانت یلن با بیان اینکه در همکاری با صندوق بین المللی پول و بانک جهانی از کشورها خواهد خواست تا در روند احیای رشد اقتصادی جهان مشارکت فعال تری داشته باشند، افزود: هنوز برای آن که بگوییم بر همه گیری غلبه کرده ایم خیلی زود است. یلن در بخش دیگر سخنان خود با تاکید بر اهمیت اصلاح ساختارهای مالیاتی گفت: تنها به کمک یک سیستم مالیاتی پایدار می توانیم از تامین مالی لازم برای پاسخ گویی به نیازهای اساسی اقتصاد در زمان مواجهه با بحران های اینچنینی مطمئن باشیم.  

شمار مرگ و میرها در نتیجه ابتلا به نوع جهش یافته ویروس کرونا در اروپا و بسیاری از کشورهای دیگر به سرعت رو به افزایش است. در فرانسه دولت رفت و آمد از ساعت هفت عصر به بعد را ممنوع اعلام کرده و در هلند و بلژیک، پلیس با مخالفان ادامه قرنطینه درگیر شده است. در انگلیس نیز پس از گزارش هفت مورد مرگ پس از دریافت واکسن استرا زنکا، استفاده از آن به حال تعلیق درآمده است. کارشناسان هشدار داده اند که ادامه این روند روی ورود سرمایه های جدید به چرخه فعالیت‌های اقتصادی تاثیر منفی جدی خواهد داشت.  

همان طور که پیشتر انتظار می‌رفت، نرخ بیکاری بزرگ‌ترین اقتصاد جهان تا پایان ماه مارس باز هم کاهشی شد و رقم ۶.۰ درصد را ثبت کرد. این نرخ بیکاری که ۰.۲ درصد کمتر از ماه قبل بوده، کمترین نرخ بیکاری این کشور در طول ۱۲ ماه اخیر است. از آوریل پارسال که نرخ بیکاری آمریکا با رسیدن به ۱۴.۸ درصد رکوردشکنی کرد، روند نزولی نرخ بیکاری آمریکا ادامه داشته است. طی این مدت شمار جمعیت بیکاران با کاهشی محسوس نسبت به ماه قبل به ۹ میلیون و ۷۱۰ هزار نفر کاهش پیدا کرد که ۱۸۴ هزار نفر کمتر از ماه قبل است.

شرایط اقتصادی در اقتصادهای بزرگ به نسبت ماه های قبل رو به بهبود رفته است تا جایی که تا پایان ماه فوریه متوسط نرخ بیکاری در بزرگ‌ترین اقتصاد اروپا به ۴.۵ درصد رسید. طی این مدت شمار افراد بیکار آلمانی با ۴۸ هزار نفر کاهش نسبت به ماه قبل دو میلیون و ۱۰ هزار نفر رسیده و جمعیت شاغلان نیز در آلمان در این ماه با ۰.۶ درصد افزایش نسبت به ماه قبل به ۴۲ میلیون و ۱۶۰ هزار نفر رسیده است. در مقایسه با مدت مشابه سال قبل، شمار بیکاران آلمانی ۰.۱۵ درصد بیشتر شده است.

اقبال بانک‌های مرکزی جهان به دلار رو به کاهش است و ارزهای امن‌تر نظیر ین ژاپن و فرانک سوئیس و همچنین یوان چین در حال گرفتن جای اسکناس سبز هستند. آن‌طور که داده‌های جدید صندوق بین‌المللی نشان می‌دهد، سهم دلار از ذخایر ارزی جهان در پایان سه ماهه چهارم سال ۲۰۲۰ به ۵۹ درصد رسیده است تا بدین ترتیب بیشترین کاهش فصلی سهم دلار در ۲۵ سال اخیر به ثبت برسد.  از سوی دیگر روند افزایش سهم یوان چین از ذخایر ارزی جهان کماکان ادامه دارد و این ارز حدود ۲.۳ درصد کل ذخایر را تشکیل می دهد که ۰.۱ درصد بیشتر از رقم ثبت شده در فصل قبل است.

در حالی که مشکلات مالی کشورهای مختلف در نتیجه مقابله با کرونا تشدید شده است، به نظر می رسد آمریکا به دلیل در اختیار داشتن قدرت چاپ دلار دست بازتری در مقایسه با بسیاری از رقبا برای مدیریت بحران فعلی داشته باشد. در ژاپن که سطح تولیدات ناخالص داخلی هنوز فاصله زیادی از زمان قبل از آغاز بحران کرونا دارد، دولت این کشور اعلام کرد سیاست های پولی و مالی فعلی را دست کم تا پایان امسال ادامه خواهد داد و این مساله باعث تضعیف موقعیت ین شده است. در بین دیگر رقبای دلار نیز فرانک به دلیل فاصله صادارات سوییس تا قبل بحران کرونا، در موضع ضعیف تری قرار دارد.   

افزایش سنگین مخارج دولت ها احتمال ایجاد یک بحران بدهی فراگیر را در سطح جهان تقویت کرده است. آنتونی گوترش- دبیر کل سازمان ملل- با اشاره به ریسک های بر سر راه توسعه پایدار جهان گفت: چشم انداز رشد پایدار خیلی محتمل نیست. به گفته گوترش سال قبل تنها شش کشور جهان حجم بدهی های خود را کاهش دادند. کشورهای با درآمد پایین و متوسط رو به پایین در نتیجه کرونا استقراض بیشتری کرده‌اند و اکنون در توانایی آن‌ها برای بازپرداخت بدهی ها به کشورهای ثروتمند شبهه جدی وجود دارد. این مساله می‌تواند به موجب خود یک بحران بدهی جدید را در سطح جهان ایجاد کند.  

نگرانی از توزیع نامتوازن واکسن کرونا در نقاط مختلف به ویژه کشورهای با درآمد کمتر باعث افزایش مجدد تقاضا برای دارایی‌های امن تر شده است. صندوق بین‌المللی پول در همین رابطه هشدار داده است که اختلاف قابل توجهی در پیشرفت واکسیناسیون در نقاط مختلف جهان وجود دارد و این مساله رشد اقتصادی جهان را تحت تاثیر قرار خواهد داد. طبق برآورد این نهاد، خسارت ناشی از شیوع کرونا برای اقتصاد جهانی تا سال ۲۰۲۵ چیزی در حدود ۲۲ تریلیون دلار خواهد بود اما انتظار می رود رشد اقتصادی امسال و سال اینده در بسیاری از کشورها مثبت باشد.  

روابط چین با کشورهای غربی بار دیگر دچار تنش های جدیدی شده است. پس از اعمال تحریم های متقابل چین و اتحادیه اروپا علیه یکدیگر بر سر مسائل حقوق بشری، چین ۹ فرد و چهار نهاد انگلیسی را تحریم کرد. این اقدام پس از آن صورت گرفت که انگلیس شماری از اشخاص چینی را به دلیل نقض حقوق بشر در منظقه سین کیانگ تحریم کرد. چین بزرگ ترین شریک تجاری آمریکا و اتحادیه اروپا است و افزایش تنش‌های بین طرفین می‌تواند به مانند دوره ترامپ بر مراودات تجاری و حجم سرمایه‌گذاری‌های متقابل دو طرف تاثیر منفی بگذارد.  

تاکنون بیش از ۱۳۲ میلیون و ۲۰۵ هزار و ۶۲ مورد ابتلا به کرونا گزارش شده است که در این بین دو میلیون و ۸۶۹ هزار و ۴۴۹ نفر جان خود را از دست داده‌اند. در بین کشورهای مختلف، بالاترین تلفات مربوط به آمریکا با ۵۶۸ هزار و ۸۵۶ نفر، برزیل با ۳۳۱ هزار و ۵۳۰ نفر، مکزیک با ۲۰۴ هزار و ۱۴۷ نفر، هند با ۱۶۵ هزار و ۵۲۳ نفر و انگلیس با ۱۲۶ هزار و ۸۶۲ نفر بوده است.

سیمون هاروی – استراتژیست ارشد ارزی در موسسه مونکس یوروپ – گفت: بازارها هنوز به قطعیت در خصوص مسیر آینده نرسیده اند، چرا که اطلاعات دریافتی معمولا کم و متناقض است. تا وقتی که تصویر روشنی از اقتصاد و تصمیمات آتی فدرال رزرو نداشته باشیم حدس این که چه مسیری پیش روی دلار خواهد بود کار اسانی نیست. اگر بانک مرکزی آمریکا در عمل نشان دهد که تمایل دارد فضای مطلوب مالی برای فعالیت های اقتصادی را حفظ کند شاهد صعود دلار به قله های بالاتر خواهیم بود.  

شاخص دلار

شاخص دلار که نرخ برابری آن در مقابل سبدی از ارزهای جهانی را اندازه می‌گیرد، در معاملات امروز با ۰.۵۱ درصد کاهش نسبت به روز گذشته در سطح ۹۲.۵۷۵ واحد بسته شد.

نرخ برابری هر فرانک سوئیس نیز معادل ۱.۰۶۷ دلار اعلام شد. (نرخ های فوق بر حسب ساعت پایانی معاملات بازارهای ارزی نیویورک محاسبه شده است.)

ارزهای اروپایی

در تازه‌ترین دور از معاملات، پوند با ۰.۵۳ درصد افزایش نسبت به روز قبل خود و به ازای ۱.۳۹۰ دلار مبادله شد. یورو ۰.۴۸ درصد بالا رفت و با رفتن به کانال ۱.۱۸ به ۱.۱۸۱ دلار رسید.

ارزهای آسیایی

در معاملات بازارهای ارزی آسیایی، هر دلار با ۰.۵۱ درصد کاهش به ۱۱۰.۱۰۸ ین رسید. در برابر همتای استرالیایی، هر دلار آمریکا به ازای ۱.۳۰۶ دلار مبادله شد. همچنین نرخ برابری دلار معادل ۶.۵۶۷ یوان چین اعلام شد.

223224