دلیل نزدیک‌شدن ترکیه به روسیه چیست؟

بهرام امیراحمدیان طی یادداشتی با عنوان ترکیه و بازی با کارت روسیه در شماره امروز اعتماد با عنوان ترکیه و بازی با کارت ‏روسیه نوشت: نزدیکی ترکیه و روسیه به یکدیگر از دو منظر قابل تحلیل است: اول اینکه اقتصاد دو کشور با نزدیک‌تر شدن به ‏یکدیگر علاوه بر ایجاد یک آلترناتیو به ابزاری برای امتیازگیری از غرب بدل می‌شود. موضوع دوم نیز به واردات گاز از روسیه ‏بازمی‌گردد.

مسکو در شرایطی که پس از بحران اوکراین و اتفاقات پیرامون شبه جزیره کریمه از سوی غرب تحریم شد، نیاز ‏زیادی به درآمدهای ارزی ناشی از صادرات گاز به ترکیه دارد. همچنین با توجه به آسیب‌های ناشی از شیوع ویروس کرونا و ‏کاهش تقاضای نفت در بازار اقتصاد روسیه مشکلاتی جدید را تجربه می‌کند که برای رفع این مشکلات ترکیه گزینه خوبی به ‏حساب می‌آید. گسترش روابط تجاری در حوزه خرده‌فروشی و صادرات صنایع سبک و مواد غذایی از ترکیه به روسیه نیز از دیگر ‏مزایای این همکاری محسوب می‌شود. به نظر می‌رسد از دیگر مواردی که انتظار می‌رود گفت‌وگوهایی میان وزرای خارجه ‏روسیه و ترکیه صورت گرفته باشد، مساله قره‌باغ است. ‏

روسیه با مشارکت دادن ترکیه در نظارت بر آتش‌بس قره‌باغ به نوعی در پی دلجویی از این کشور برآمده که پیش‌تر با حضورش ‏در سپاه صلح موافقت نشده بود. به آن معنا که روسیه با اینکه با حضور نظامی ترکیه به عنوان نیروی حافظ صلح موافق نیست اما ‏با حضور این کشور در دفتر تازه تاسیس قره‌باغ و نظارت سیاسی بر مساله آتش‌بس موافقت کرده است. در مقابل ترکیه تلاش دارد ‏به کریدور تعریف شده از جنوب ارمنستان دسترسی پیدا کند و نقشی در بازسازی مناطق آزاد شده داشته باشد؛ موضوعی که بعید ‏به نظر می‌رسد دست‌کم از سوی ارمنستان مورد موافقت قرار گیرد.

این درحالی است که هیات اقتصادی که از آذربایجان به ایران ‏سفر کرد به موافقت‌هایی اصولی پیرامون همکاری دوجانبه برای بازسازی دست پیدا کردند؛ چراکه ایران گزینه‌ای در دسترس‌تر ‏است و با توجه به ثبات و ارتباط مرزی و صرفه اقتصادی شرایط بهتری نسبت به ترکیه دارد. آنکارا که چشم‌انداز چندان خوبی ‏برای سیاست‌هایش در مدیترانه یا لیبی متصور نیست و فکر نمی‌کند که بتواند نیازهای خود به ویژه در حوزه انرژی را تامین کند ‏در پی نزدیک شدن به روسیه و منطقه قفقاز است. آقای رجب طیب اردوغان، رییس‌جمهور ترکیه بازیگر زبردستی در عرصه ‏سیاسی است و اکنون با استفاده از روسیه اهداف متعددی را دنبال می‌کند. یکی دیگر از اهدافی که می‌توان به آن اشاره کرد، ‏بهره‌گیری از نفوذ آقای سرگئی لاوروف، وزیر خارجه روسیه برای نزدیک شدن به اسراییل است.

رییس‌جمهور ترکیه که می‌داند ‏کشورش در پی شیوع ویروس کرونا یکی از اصلی‌ترین منابع درآمدی خود یعنی گردشگری را از دست داده در پی آن است که با ‏گسترش روابط با بازیگران دیگر منطقه منافع خود را تامین کند. اروپا این بازی ماهرانه و چندجانبه ترکیه را به خوبی می‌شناسد و ‏از همین رو است که مدت‌ها با این کشور در خصوص پیوستن به اتحادیه اروپا بازی کرده است. پیوستن ترکیه به اتحادیه اروپا به ‏معنای آن است که وضعیت مسلمانان در این قاره را تغییر می‌دهد و می‌تواند ترکیب دینی قاره سبز را دچار تغییر کند.

ترکیه نیز ‏که متوجه این بازی شده، گاهی به روسیه نزدیک می‌شود و گاهی با بازیگران دیگر همراهی می‌کند تا منافع خود را حفظ کند. ایران ‏نیز یکی از گزینه‌های خوب برای همکاری با ترکیه است و امروز ضمن ابراز خشنودی از اینکه بحران اخیر در روابط دو کشور ‏طولانی نشد و روابط دو کشور وضعیت خوب خود را حفظ کرد باید تاکید داشت دو کشور با توجه به شرایط‌شان در عرصه ‏بین‌المللی فرصت‌ها و مزیت‌های خوبی برای همکاری با یکدیگر دارند.