گوشه به گوشه ایران؛ محله «جلفا» اصفهان

۱۷ بهمن ۱۴۰۱ / ۱۳:۴۶

در سال ۱۰۱۴ به دستور شاه عباس صفوی ارمنیان به ایران مهاجرت کردند. دلیل آن مشکلات سیاسی و اقتصادی بود که باعث مهاجرت پانصد هزار نفر از ارامنه به ایران شد. با حضور این مهاجران، صنعت‌گران و هنرمندان ارامنه در بخش جنوبی زاینده‌رود ساکن شدند. از قبل هم عده‌ای ارمنی در ایران ساکن بودند که این دو گروه باهم ادغام شده و به بازرگانی روی آوردند. در سال ۱۰۱۹ اجازه ساخت اولین کلیسا در اصفهان به ارامنه داده شد و در سال ۱۰۲۴ زمین‌های متعلق به دربار شاه عباس صفوی که در جنوب زاینده‌رود قرار داشتند به ارامنه اهدا شد. البته به غیر از ارامنه کسی اجازه خرید و فروش و سکونت در آن منطقه را نداشت و جلفای نو از همان زمان بنا شد. جلفا از شمال به زاینده رود و از جنوب به دامنه‌ی کوه صفه که قبرستان ارامنه و مسیحیان است، محدود شده است. از نخستین روزهای تکوین شهرک ارمنی‌نشین جُلفا، پنج محله به نام‌های «میدان بزرگ»،«میدان کوچک»،«هاکوپ‌جان»،«چهارسوق قارا کل» تشکیل‌دهنده این شهرک نوبنیادِ عصر شاه عباس بوده‌است و ساکنین آن‌ را جلفاییان آذربایجان تشکیل می‌دادند. که از آن پنج محله فقط «میدان کوچک» باقی مانده است. با پیوستن محله زرتشتیان که در نزدیکی جلفا بود، در دوران شاه عباس دوم به وسعت محله افزوده شد. شغل اغلب مهاجرین جدید حجاری بود و به همین دلیل این محله به نام سنگ‌تراشان معروف شد و هنوز هم به همین نام است. به دنبال این توسعه شهری، دو محله دیگر یعنی کوی ایروانی‌ها (ایروان) و محله تبریزی‌ها که ساکنین آن‌ها از این دو شهر آمده بودند به وجود آمد. محلات جدید در جنوب و جنوب غربی جلفای قدیم شکل گرفت. امروزه تمام این منطقه با نام جلفا شناخته می‌شود.