چند دوست کافی است؟ پژوهش‌ها چه می‌گویند؟

فریدون مشیری گفته است: «من دلم می‌خواهد خانه‌ای داشته باشم پر دوست. کنج هر دیوارش، دوست‌هایم بنشینند آرام، گل بگو گل بشنو…» این فقط رؤیایی قشنگ نیست؛ داشتن دوست‌ و هم‌نشینی با دوستان نیازی است که برآورده‌شدن آن سلامت روانمان را تأمین می‌کند. این سؤال که چند دوست کافی است، پاسخ دقیقی ندارد. بعضی از افراد حالشان فقط با ۱ دوست صمیمی خوب می‌شود و بعضی دیگر دلشان می‌خواهد عضو گروهی از دوستان باشند. کیفیت دوستی مهم‌تر از تعداد دوستان است. داشتن ۱ رفیق خوب و صمیمی خیلی بهتر از داشتن ۱۰ دوستی است که فقط به‌وقت خوشحالی کنارتان هستند. در این مقاله نظر کارشناسان و متخصصان روان‌شناسی و نتایج تحقیقات علمی درباره تعداد دوست‌ را بررسی می‌کنیم.

چند دوست کافی است؟

همه افرادی که می‌شناسید و با آ‌نها وقت می‌گذرانید،‌ دوست صمیمی شما نیستند. مثلا شما هر روز همکارانتان را می‌بینید،‌ درباره مسائل مختلف با آنها حرف می‌زنید، با هم ناهار می‌خورید و ۸ ساعت از روزتان را با هم می‌گذرانید، اما همکارانتان لزوما دوستان شما نیستند. دوست کسی است که شما را می‌پذیرد، درکتان می‌کند، دوست‌تان دارد و به شما اهمیت می‌دهد.

من به چند دوست نیاز دارم؟

بر اساس آمار، هر آمریکایی معمولا ۳ تا ۵ دوست صمیمی دارد. طبق نظرسنجی انجام‌شده در این کشور:

• نیمی از مردم (۴۹درصد) کمتر از ۴ دوست صمیمی دارند.
• یک‌سوم (۳۶درصد) ۴ تا ۹ دوست صمیمی دارند.
• ۱۳درصد از افراد بیشتر از ۱۰ دوست صمیمی دارند.
• ۱۲درصد هم گفته‌اند که هیچ‌کدام از دوستانشان صمیمی نیستند.

جالب است بدانید که میزان رضایت افراد مختلفی که در هرکدام از دسته‌های بالا قرار دارند با هم متفاوت است. مثلا ممکن است یک نفر به‌خاطر اینکه فقط ۵ دوست صمیمی دارد، ناراحت باشد و احساس کند باید دنبال افراد بیشتری باشد، اما شخص دیگری با ۱ دوست صمیمی کاملا از رابطه‌اش راضی است و وقتش را با همان ۱ نفر می‌گذراند.

تعداد دوستان شما باید همان‌قدری باشد که خودتان احساس می‌کنید مناسب است.

تعداد دوستان شما به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله:

• سن؛
• وضعیت تأهل؛
• شغل و میزان ساعات کاری؛
• فرهنگ؛
• جنسیت؛
• محل زندگی.

اینکه حداقل با ۱ نفر در ارتباط باشید، شما را از مضرات احساس تنهایی حفظ می‌کند. فرقی ندارد این فرد یکی از اعضای خانواده‌ باشد یا همسر یا فرد دیگری که هر روز با او صحبت می‌‌کنید. این ارتباط شما را از نقطه صفر به پله یک می‌برد، اما برای اینکه معنای زندگی را بهتر درک کنید، بهتر است یک یا چند دوست هم به زندگی‌تان اضافه کنید.

از کجا بفهمم به دوست‌های بیشتری نیاز دارم؟

اگر احساس تنهایی می‌کنید یا از تعداد کم ارتباطات خود ناراضی هستید، نشانه این است که به ارتباطات بیشتری نیاز دارید. البته گاهی هم تعداد دوستانی که دارید کافی است و فقط باید زمان بیشتری را با آنها سپری کنید. البته احساس تنهایی و غم کوتاه‌مدت طبیعی است. مثلا بسیاری از افراد وقتی غروب جمعه تنها می‌مانند و کاری برای انجام‌دادن ندارند، دچار احساس تنهایی در تعطیلات می‌شوند. اما وقتی روز بعد با دوست‌هایشان وقت می‌گذرانند، حس خوبی دارند و دیگر احساس تنهایی ندارند. احساس تنهایی واقعی زمانی است که مدتی طولانی به‌خاطر تنهابودن غمگین و ناراضی باشید.

نتایج تحقیقات درباره تعداد دوست‌

نظریه رابین دان‌بار، روان‌شناس و انسان‌شناس ایتالیایی، یکی از مشهورترین نظریه‌هایی است که درباره تعداد دوستان وجود دارد و «عدد دان‌بار» هم نامیده می‌شود. دان‌بار می‌گوید انسان‌ها در هر مقطعی از زندگی‌شان حداکثر با ۱۵۰ نفر ارتباط دارند. این ارتباطات شامل دایره‌ای از افراد نزدیک است که معمولا ۵ نفر در آن جای می‌گیرند و دایره‌های متحدالمرکزی وجود دارند که ارتباطات دورتر را نشان می‌دهند. بر اساس تحقیقاتی که بعد از دان‌بار انجام شدند، انسان‌ها می‌توانند با بیشتر از ۱۵۰ نفر هم ارتباط داشته باشند و تعامل اجتماعی انسان‌ها بیشتر از چیزی است که دان‌بار تصور می‌کرد.

طبق تحقیقی در سال ۲۰۱۶، افرادی که بیشتر از ۶ دوست دارند شادتر هستند و بیشتر از دیگران برای رشد جنبه‌های مختلف زندگی‌شان تلاش می‌کنند. نتیجه پژوهشی که در سال ۲۰۲۰ در دانشگاه ایلینوی شمالی انجام شد هم مشابه بود؛ جامعه هدف این پژوهش خانم‌های میان‌سال بودند و سطح رضایت از زندگی در کسانی بیشتر بود که بیش از ۳ یا ۴ دوست داشتند.

با توجه به نتایج این تحقیقات، افراد مختلف نظرات گوناگونی دارند که چند دوست کافی است. مثلا بر اساس نظرسنجی جدیدی در سال ۲۰۲۱ از ۲۹۷ بزرگ‌سال، ۵۵درصد از افراد تصور می‌کردند داشتن ۲ یا ۳ دوست صمیمی برای رضایت از زندگی و دوری از تنهایی کافی است. اما ۳۱درصد از آنها معتقد بودند که هر فرد باید حداقل ۴ تا ۶ دوست داشته باشد.

آیا دوستان مجازی هم دوست صمیمی‌ محسوب می‌شوند؟

یکی از مهم‌ترین معیارهایی که روی نتیجه تحقیقات اثر می‌گذارد، فضای مجازی است. بعد از شیوع کرونا و گسترش ارتباطات آنلاین، بسیاری از افراد با کسانی صمیمی شدند که حتی یک بار هم آنها را ندیده بودند و به دوستیابی آنلاین روی آوردند. همچنین بسیاری از ارتباطات دنیای واقعی کم‌رنگ‌تر شدند، چون مردم به‌خاطر قرنطینه از خانه خارج نمی‌شدند و دوستانشان را نمی‌دیدند. در نتیجه کم‌کم ارتباطشان را از دست دادند.

دوستان مجازی شما هم می‌توانند جزو دوستان صمیمی شما باشند. با اینکه ارتباطات حضوری در دنیای واقعی مزیت‌هایی دارند که در ارتباطات دنیای مجازی پیدا نمی‌شوند، باید بپذیریم که سبک زندگی انسان امروز تغییر کرده است. ما هم باید این سبک جدید را بپذیریم و با آن سازگار شویم.

چرا به دوست نیاز داریم؟

ما موجوداتی اجتماعی هستیم و ذاتا علاقه‌مند به زندگی کنار انسان‌های دیگر. حتی درونگرایی هم این نیاز را تغییر نمی‌دهد؛ این افراد هم نیاز دارند به گروهی تعلق داشته باشند. دوستی برای تأمین سلامت روان ما واجب است. وقتی با کسی صمیمی هستید، اعتماد به نفس پیدا می‌کنید و دیگر احساس تنهایی نخواهید کرد. حتی استرس شما هم کمتر می‌شود، زیرا می‌دانید کسی هست که می‌توانید با او صحبت کنید و از او کمک بگیرید.

کارا نیسور، مشاور، می‌گوید: تکامل انسان‌ها به گونه‌ای است که آنها را برای بقا به عضویت در یک گروه (خانواده، قبیله یا دوست) ترغیب می‌کند. به همین دلیل افرادی که هیچ دوستی ندارند، بیشتر از دیگران در معرض اضطراب، افسردگی، تروما و سایر بیماری‌ های روانی قرار می‌گیرند.

چطور دوست‌های بیشتری پیدا کنیم؟

اگر به یاد داشته باشید، گفتیم در آمریکا یک نظرسنجی درباره تعداد دوستان برگزار شد و نتیجه این بود که هر نفر در این کشور ۳ تا ۵ دوست دارد. این نظرسنجی همچنین نشان داد که ۶۹درصد از جوانان و ۵۰درصد از میان‌سالان دوست‌های صمیمی‌شان را از دوران بچگی و نوجوانی می‌شناسند و هنوز هم با آ‌نها دوست هستند. بسیاری از افراد با پیدا کردن دوست در مدرسه روابط امروزشان را ساخته‌اند.

پیداکردن دوستان جدید چالش‌های بسیاری دارد، اما غیرممکن نیست. شما در طول زندگی با افراد مختلفی هم‌کلام شوید و ارتباط برقرار کنید، اما فقط یکی‌دو نفر از آنها به‌عنوان دوست صمیمی کنارتان می‌مانند. پس هیچ‌وقت از پیداکردن دوست ناامید نشوید. البته اصطلاح «پیداکردن دوست» ممکن است کمی غلط‌انداز باشد. رابطه دوستی و صمیمیت بیشتر از اینکه پیداکردنی باشد، ساختنی است و با انجام کارهای درست، به‌مرور زمان ایجاد می‌شود.

نکاتی برای ایجاد رفاقت

• خودت باش! نیازی نیست برای محبوب‌شدن و خوب به نظر رسیدن، خودتان را تغییر بدهید. یادتان باشد دوست صمیمی شما به خودِ واقعی شما اهمیت می‌دهد.
• گاهی آن‌قدر دنبال دوستی با ویژگی‌های مدنظرتان می‌‌گردید که حواستان از آدم‌های اطراف پرت می‌شود و فرصت ملاقات و گفت‌وگو با آنها را از دست می‌دهید. شاید دوستی که دنبالش می‌گردید، همین الان اطراف شما باشد.
• دوستی با کسی که با شما علایق مشترک دارد، ساده‌تر است. پس علاقه‌مند‌ی‌هایتان در حوزه‌های مختلف را بشناسید و از آنها برای برقراری ارتباط با افراد مختلف استفاده کنید.
• داستان دوستی همیشه خوشایند نیست؛ گاهی به‌خاطر رفتار عزیزترین افراد زندگی‌تان دل‌شکسته می‌شوید یا ممکن است کسی که می‌خواستید با او صمیمی شوید، روی خوش نشان ندهد. به یاد داشته باشید این اتفاقات ناخوشایند دلیل خوبی برای دورشدن از اجتماع و دوستی نیست. بعد از پشت‌سرگذاشتن این مراحل، شما دوستی خوب و صمیمی در کنار خود خواهید داشت.
• بعد از کودکی، دیگر کسی جلو نمی‌آید تا به شما بگوید: «سلام، می‌آی با هم دوست بشیم؟» رفاقت‌های بزرگ‌سالی معمولا آرام‌آرام شکل می‌گیرند. افراد اول با هم آشنا می‌شوند،‌ کم‌کم وقت بیشتری با هم می‌گذرانند و در نهایت به دوست صمیمی تبدیل می‌شوند. پس سعی کنید در محیط‌های مختلف با افراد گوناگون ارتباط برقرار کنید و آنها را بشناسید.

کلام آخر؛ کیفیت دوستی بیشتر از تعداد دوستان اهمیت دارد

دوستی انسان‌ها بسیار پیچیده است. حتی نتیجه تحقیقات هم کاملا قابل‌استناد نیستند، زیرا هرکدام از اعضای جامعه هدف این تحقیقات، دیدگاه منحصربه‌فردی درباره دوستی دارند. دیدگاه آ‌نها با توجه به تجربه‌ها، آموزش، فرهنگ و تربیت خانوادگی تعیین می‌شود و برای هرکس منحصربه‌فرد است. اگر به اعماق قلبتان رجوع کنید،‌ متوجه می‌شوید که از ارتباطات کنونی خود راضی هستید یا به تغییر نیاز دارید. همچنین می‌توانید تعیین کنید تعداد دوستانی که الان دارید برایتان کافی است یا باید دوست‌های بیشتری پیدا کنید.