گره برجام به دست عمان باز می‌شود؟

مهسا مژدهی: سفر این هفته امیرعبداللهیان به عمان، حتی از سفر هفته گذشته او به امان هم بیشتر مورد توجه قرار گرفت. وزیرخارجه کشورمان سه شنبه شب راهی مسقط شد تا با همتای خود و سلطان عمان، دیداری تازه کند. این سفر با توجه به آنکه عمان همواره نقش میانجی بین ایران و غرب را بازی کرده باعث شد تا هر قدم امیرعبداللهیان در مسقط زیر ذره بین قرار بگیرد.

در سفر امیرعبداللهیان به عمان چه گذشت؟

دیدار امیر عبداللهیان با وزیر خارجه عمان در وضعیتی انجام شد که تنها یک ماه از اخرین ملاقات این دو گذشته بود. وزیر خارجه این کشور در روزهای اخر آبان سفری به تهران داشت و این بار وزیرخارجه ما بود که مسقط سفر می کرد تا پیام رییس جمهور را به عمانی ها برساند. جزییات چندانی از گفتگوها بین مقامات دو طرف منتشر نشد. اما حسین امیرعبداللهیان در بدو ورود به عمان در تشریح اهداف این سفر گفت: ایران و عمان همواره رایزنی‌های دوجانبه، منطقه‌ای و بین‌المللی در موضوعات مورد علاقه داشته‌اند.

به گفته او عمان هم یک مرکز گفت‌وگوی منطقه‌ای بوده و در مسائل متنوعی چه در ارتباط با جمهوری اسلامی ایران و چه در ارتباط با بحران‌های منطقه‌ای، همواره نقشی خیرخواهانه از سوی مقامات عالی عمان انجام شده است. این سفر فرصتی است که ضمن مرور موضوعات روابط دوجانبه مسائلی که باید شتاب بیشتری به تحقق آن داده شود، دنبال کنیم و در عین حال همچنان بحران در یمن، افغانستان و اوکراین از موضوعاتی است که در این گفت‌وگوها مورد توجه است.

مهم ترین دیدار عبداللهیان در روز جمعه با سلطان هیثم بن طارق بود. او البته برخلاف سلطان پیشین عمان رابطه تنگاتنگی با ایران ندارد. اما به هر حال رابطه دو کشور کماکان بسیار خوب توصیف می‌شود. وزیر خارجه ایران در این دیدار پیام مکتوب ابراهیم رئیسی، رئیس جمهور ایران را به سلطان عمان تحویل داد. به گزارش خبرگزاری رسمی عمان، مضمون این پیام راه های همکاری موجود بین دو کشور دوست در زمینه های مختلف در چارچوب روابط حسنه دوجانبه بود.

اما به نظر می رسد عمان بار دیگر به عنوان میانجی بین تهران و واشنگتن نقش آفرینی می کند و به نظر می‌رسد، پیشنهاداتی از سوی عمان در این زمینه ارائه شده است و نامه رئیس جمهور به سلطان عمان احتمالاً حاوی پاسخ ایران به این پیشنهادات است.

بیشتر بخوانید:

قهرمان‌پور: برای توافق ایران روی ۴ موضوع تاکید دارد / روسیه نمی‌تواند مانع از توافق شود

مخالفین برجام بالاخره کوتاه آمدند/ میوه دیررس در حال رسیدن است؟

مطهرنیا: ایران از سر اجبار به مذاکرات بازگشت؛ اما دولت انقلابی با خواسته‌های آمریکا کنار نمی‌آید

فرجی‌راد: ایران با وجود سخت‌گیری غرب وارد مذاکره شد/ ریاض به گفتگو با تهران تن نمی‌دهد

چرا سفر وزیرخارجه به عمان مهم است؟

ایران در هفته های گذشته نشانه هایی از تمایل به بازگشت به میز مذاکرات از خود نشان داده است. یک تیم از آژانس بین المللی انرژی اتمی برای بازدید وارد ایران شد و امیرعبداللهیان با بورل مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به گفتگو نشست. از آن سو طرف اروپایی که پیش از این اشتیاق فراوانی برای نشستن بر سر میز مذاکره داشت به دلیل اتفاقات اخیر در ایران، چندان عجله ای برای بازگشت به مذاکرات ندارد. اما ظاهرا آنچه غرب و ایران بر سر آن توافق دارند این است که رسیدن به یک راه حل دیپلماتیک، تنها کاری است که از دستشان بر می‌آید.

در این بین و در غیاب کشورهای اروپایی؛ مسقط می‌تواند به عنوان متحد عربی ایران و کشوری که سابقه طولانی در میانجیگری بین تهران و کشورهای غربی دارد؛ نقش به سزایی بازی کند. وزیرخارجه هم این احتمالا را رد نکرده است.

امیرعبداللهیان در پاسخ به سوالی در ارتباط با مذاکرات لغو تحریم‌ها و ارتباط این سفر با این مذاکرات و نقش عمان در این زمینه گفته در مورد مذاکرات برای لغو تحریم‌ها، هفته گذشته علی باقری با مورا در اردن گفت‌وگو داشتند. خود من نیز در حاشیه اجلاس بغداد-2 با آقای بورل رایزنی و گفت‌وگو کردم. در آنجا توافقاتی داشتیم و رایزنی‌ها و تبادل دیدگاه صورت گرفت.

وزیر خارجه با بیان اینکه تبعا اتحادیه اروپا به عنوان هماهنگ کننده پیشبرد مذاکرات به تلاش‌های خود ادامه می‌دهد، افزود: عمان از ابتدا برای رسیدن به توافق در سال 2015 میانجی اصلی بوده است و در ماه‌های گذشته نیز تلاش‌های جدی خود را در این زمینه ادامه داده است و این تلاش‌ها ادامه دارد.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران اظهار کرد: در دیدار با مقامات عمان ما تاکید کردیم که ما مذاکره برای مذاکره نکردیم، ماه‌ها مذاکره انجام شد، برای رسیدن به توافق تاکید بر این کردیم که پنجره رسیدن به توافق از سوی ایران همیشه باز نخواهد بود. این پنجره امروز باز است و اگر طرف‌های مقابل به ویژه آمریکایی‌ها دست از ریاکاری برندارند و غربی‌ها واقع بینانه برخورد نکنند معلوم نیست پنجره‌ای که امروز باز است فردا هم باز بماند.

امیرعبداللهیان با بیان اینکه امیدوارم طرف‌های غربی از رفتارهای ریاکارانه فاصله بگیرند و مذاکراتی که ماه‌ها به طول انجامیده به نتیجه برسد، به نحوی که همه طرف‌ها از آن نفع ببرند، خاطرنشان کرد ما دست بسته هم نیستیم و در صورتی که غربی‌ها بخواهند رفتارهای ریاکارانه و مداخله جویانه خود را ادامه دهند ما در مسیر پلن دیگری حرکت خواهیم کرد.

وزیر خارجه جمهوری اسلامی ایران با بیان اینکه در دیدار امروز از ابتکارات و اقدامات سلطان عمان برای رسیدن به نتیجه مطلوب در این گفت‌وگوها و مذاکرات تشکر کردیم بار دیگر تاکید کرد ما از همان ابتدا برای رسیدن به نتیجه مذاکره کردیم و از هر ابتکاری که سلطان عمان داشته باشند و بخواهند برای رسیدن به یک نتیجه و توافق خوب قوی و پایدار آن را پیگیری کنند استقبال می‌کنیم.

وزیر امور خارجه کشورمان با تاکید بر اینکه پنجره برای رسیدن به توافق از سوی ایران امروز باز است، ولی این پنجره همیشه باز نخواهد بود، افزوده ما از ابتکارات سلطان عمان برای پیگیری جهت رسیدن به یک توافق خوب، قوی و پایدار استقبال می‌کنیم.

وزیر خارجه همچنین در گزارش توئیتری خود از سفر اشاره داشت که عمان علاوه بر تلاش برای وصول توافق وین، یکی از مراکز نقل و انتقال دارایی ارزی ایران از سایر بانک هاست و ابعاد مذاکرات وین مورد توجه ویژه سلطان عمان بود.

به نظر می‌رسد این سفر را می‌توان در ادامه سفر امیرعبداللهیان به امان و شرکت در نشست بغداد دو دانست. گفتگو با مقامات غربی مانند مورا و بورل و در کنار آن رایزنی با یک میانجی مطمئن در بین کشورهای همسایه می‌تواند چراغ سبز ایران برای رسیدن به توافق و استقبال بخشی از کشورهای غربی نسبت به حل دیپلماتیک مشکلات باشد. برای رسیدن به نتیجه در ارتباط با برجام، چند مانع وجود دارد از جمله؛ اختلافات پادمانی میان ایران و آژانس بین المللی انرژی اتمی، آنچه آمریکایی‌ها مطالبات فرابرجامی می‌نامند از موارد مهمی است که موجب شده اختلافات بسیار عمیقی شکل گیرد. باید ببینیم تا تهران برای حل این اختلافات چه گام هایی را برنامه ریزی کرده است.

از این منظر همواره نیازی دو جانبه از سوی ایران و آمریکا برای احیای برجام وجود دارد. اگر بازرسان آژانس و یا حتی دبیرکل آژانس به تهران سفر کنند در این صورت موانع احیای برجام برچیده شده است و طرفین به توافقاتی برای احیای برجام دست خواهند یافت. در این صورت تنها اراده سیاسی از سوی طرفین لازم است تا گام نهایی برای احیای برجام برداشته شود. حال باید دید این اراده به صورت واقعی از سوی طرفین وجود دارد یا خیر.

311312