فردا تهران میزبان تیم فنی آژانس است / آخرین فرصت‌ ها برای احیای برجام

هوشمند نیوز _ پرستو بهرامی راد؛ بار دیگر شیپور احتمال احیای برجام به صدا در آمده است، البته این بار ضعیف تر از هر زمانی این صدا شنیده می‌شود. در حقیقت به آخرین فرصت‌ها برای احیای توافق برجام نزدیک شده‌ایم.

پیش از آخرین جلسه شورای حکام، چند نفر از مقامات وزارت خارجه ایران و سازمان انرژی اتمی به وین سفر کردند و با مقامات سازمان بین‎المللی انرژی اتمی دیدار کردند. در این دیدار تصمیم گرفته شد که تیم فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی به ایران سفر کند.

اما قطعنامه علیه ایران توسط آمریکا، انگلیس، آلمان و فرانسه در جلسه پیشین شورای حکام آژانس صادر شد و این گفت‌وگوها را به تعویق انداخت. البته قطعنامه مشابهی در ماه ژوئن در نشست شورای حکام آژانس صادر شد که تنها چین  و روسیه آن را وتو کردند.

علاوه بر تاخیر در سفر مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران، همچنین ایران در خصوص این قطعنامه دست به اقداماتی زد. برای اولین بار، ایران تولید اورانیوم ۶۰ درصد را در فردو آغاز و میزان تولید اورانیوم ۶۰ درصدی خود را افزایش داد. به نظر می رسد سازمان انرژی اتمی به دنبال آن است تا از امکانات و فضای سایت فردو برای تجهیز و تولید حداکثر استفاده را به کار گیرد. بعد از این اقدامات رافائل گروسی، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی ابراز امیدواری کرد که نشست آژانس و ایران برای رسیدگی به مسائل پادمانی باقی‌مانده انجام شود.

حال بعد از مدتی محمد اسلامی، رییس سازمان انرژی اتمی در حاشیه نشست هیات دولت در جمع خبرنگاران اعلام کرد که مسئولان آژانس در روزهای آینده به ایران می‌آیند. چندی بعد نیز یک سخنگوی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی روز چهارشنبه به خبرنگاران گفت: تیم فنی آژانس بین‌المللی انرژی اتمی در تاریخ ۱۸ دسامبر ۲۰۲۲(یکشنبه ۲۷ آذر) به دعوت ایران و با هدف رسیدگی به مشکلات پادمانی باقی‌مانده که پیش‌تر توسط گروسی، مدیرکل آژانس اتمی گزارش شده بودند، به تهران سفر خواهد کرد.

بسیاری این سفر را آخرین فرصت برای حل مسائل پادمانی که از گزینه‌های ایران برای شکل گیری توافق بود، می‌دانند. حتی میخائیل اولیانوف، نماینده روسیه در سازمان‌های بین‌المللی در وین گفت که روسیه از رایزنی‌های آتی میان آژانس بین‌المللی انرژی اتمی و ایران استقبال می‌کند، اگرچه کسی انتظار هیچ گشایشی را ندارد. با این حال هنوز مشخص نیست که این سفر نیز به سرانجامی برسد یا خیر؟

آیا این سفر به احیای برجام می‌انجامد؟

همزمان با اعلام سفر مقامات سازمان بین‌المللی انرژی اتمی به ایران، ودانت پاتل، معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا اعلام کرد: به صراحت گفته‌ایم که در حال حاضر روی برجام متمرکز نیستیم.

این در حالی است که چندین هفته قبل آنتونی بلینکن، وزیر خارجه آمریکا در نشست خبری مشترک با محمد بن عبدالرحمن، وزیر خارجه قطر تاکید کرد که ایران تلاش می‌کند که مسائلی را وارد (مذاکرات) کند که ارتباطی با تلاش ها برای احیای برجام ندارد.

این در حالی است که جوزپ بورل، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا به تازگی در گفتگوی تلفنی با حسین امیرعبداللهیان، وزیر خارجه ایران تاکید کرد که کماکان به تلاش و ارتباطات جهت رسیدن به توافق ادامه می‌دهد.

همزمان با اظهارات معاون سخنگوی وزارت امورخارجه آمریکا برخی رسانه‎های غربی از پلان B سخن گفته‌اند. امروز بهروز کمالوندی، سخنگو و معاون امور بین‌الملل، حقوقی و مجلس سازمان انرژی اتمی در این خصوص گفت: این یک واقعیت روشن است که این‌گونه حرف‌ها فقط کاربرد رسانه‌ای و تبلیغاتی دارد و بی‌تردید ظرفیت‌ها و توانایی‌های هسته‌ای ایران واقعیت‌ها را بر آنها تحمیل می کند.

از سوی دیگر بار دیگر غربی‌ها در روزهای اخیر سعی کردند ادعای انتقال پهپادهای ایران به روسیه بلد کنند. حتی جان کربی، سخنگوی شورای امنیت ملی کاخ سفید به تازگی گفت: ما کاملاً بر این باوریم که ایران و روسیه تلاش می‌کنند همکاری‌های خود در زمینه دفاعی را تقویت کنند که بخشی از آن می‌تواند توسعه یک مرکز تولید مشترک در روسیه برای ساخت پهپادهای ایرانی باشد.

این در حالی است که طرف ایرانی و روسی بارها این اتهام را رد کرده‌اند. همچنین هنوز سند دقیقی از این موضوع ارائه نشده است. با این حال غربی ها سعی دارند این موضوع در نشست پیش روی شورای امنیت سازمان ملل در رابطه با قطعنامه ۲۲۳۱ این شورا مورد بررسی قرار گیرد.

در حقیقت ایران در یک تنگنای تاریخی به دلیل مشکلات داخلی و روند صعودی دلار و همچنین فشارهای مختلف بین‌المللی قرار گرفته است. به نظر می‎رسد در این بین غربی‌ها نیز سعی دارند از شرایط ایران بیشترین استفاده را برای منزوی کردن تهران انجام دهند.

با این حال دو موضوع به خوبی مشخص است که آمریکا و کشورهای عضو برجام و حتی کشورهای منطقه خاورمیانه نمی‌خواهند ایران به بمب هسته‌ای دست یابد. از سوی دیگر وارد جنگ جدیدی در خاورمیانه نیز نمی‌شوند. برهمین اساس تنها و بهترین راه احیای توافق برجام است. سفر مقامات آژانس بین المللی انرژی اتمی به تهران را نیز می‎توان در همین چارچوب بررسی کرد.

در این شرایط احتمالاً قدرتهای جهانی سعی خواهند کرد که ایران را مجبور کنند تا وارد مذاکره در خصوص موضوعات اختلافی بیشتر شود. چون به نظر می‎رسد امروز دیگر فقط بحث هسته‌ای تنها اختلاف میان ایران و کشورهای غربی و کشورهای عضو برجام نیست. با این حال باید دید که روند پرتنش ماه‌های اخیر به کدام سمت حرکت می‌کند؟