کاوش و مرمت قلعه تاریخی در الموت کلید خورد | تلاش برای کشف اسرار دژ نفوذ ناپذیر الموت

گمانه‌زنی قلعه لمبسر الموت که در متون تاریخی به کلید قلاع گیلان ملقب است به‌منظور حفاظت و مرمت این اثر تاریخی انجام شد.

کامبیزکبیری، سرپرست هیئت باستان‌شناسی، با اشاره به اینکه قلعه لمبسر بزرگترین دژ منطقه الموت به شمار می‌رود گفت:

این قلعه برای نخستین بار در سال ۱۳۸۸ توسط حمیده چوبک مدیر پایگاه الموت، مورد کاوش باستان‌شناختی قرارگرفت که از نتایج آن می‌توان به شناسایی بنایی به‌صورت ردیفی از اتاق‌های مستطیلی با کاربری انبار و سربازخانه و مقادیری از آثار منقول فرهنگی از دوره اسماعیلیان تا عصر سادات مرعشی و اوایل دوره صفوی اشاره کرد. 

کبیری با اشاره به برج های دفاعی که از دیگر عناصر معماری لمبسر، هستند تصریح‌کرد:

برج‌های مدور این قلعه با اینکه روی در خرابی دارند، اما کماکان تسلط و برتری خود را به دره های اطراف، جلگه جنوبی و زمین شیب‌دار قلعه حفظ کرده‌اند.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی اظهارکرد:

هدف از کاوش‌های این فصل از قلعه لمبسر در ترانشه E31؛ شناسایی و خواناسازی برج آسیب دیده غربی، در جهت مطالعه ساختاری (کالبدی)، استحکام بخشی شالوده و به‌کارگیری مجدد سنگ‌های فرو غلتیده در مرمت بخش‌های تخریب شده آن است.

او خاطر نشان ساخت:

از جمله نتایج این فصل (کاوش) می‌توان به شناسایی یک دیوار خشتی با شالوده سنگی در پشت برج مدور مذکور همراه با کشف مقادیری سفال و کاشی از نوع سفال اسگرافیاتو و کاشیهای تک‌رنگ (فیروزه، آبی روشن، سفید و سیاه) مربوط به قرون میانی اسلامی، اشاره کرد.

دژ کهن و مشهور «لمبسر» با ارتفاع ۱۲۵۵متر از سطح دریا، در سه کیلومتری شمال شرق شهر رازمیان مرکز بخش الموت غربی و در غرب دره عمیق رودخانه نینه‌رود (از شاخابه های شاهرود)، قرارگرفته است.

در دوره اسلامی و در زمان حکومت حسن صباح، ساکنان قلعه لمبسر دو قوم «رشاموج» و «لامسالار» بودند که پیشوای اسماعیلیان جمعی از فداییان را به‌همراه «کیا بزرگ امید رودباری» در سال ۴۸۹ هجری برای تسخیر آن فرستاد،کیا بزرگ بیست سال در قلعه لمبسر ساکن بود و پس از درگذشت حسن، جانشین و فرمانروای قلعه الموت شد.

در طی ۱۷۰ سال فرمانروایی اسماعیلیان در الموت، قلعه لمبسر که در متون تاریخی به «کلید قلاع گیلان» نیز ملقب است، جایگاه بسیار مهمی در منطقه البرز مرکزی داشته تا جایی که پس از سقوط قلعه الموت و فتح آن توسط هلاکوخان، یک و نیم سالی را در برابر محاصره و یورش مغولان پایداری کرد و عاقبت با شیوع بیماری وبا در میان ساکنان قلعه در سال ۶۵۵هجری به تصرف تاتارها درآمد.