کشفیات “تل‌آجری” روشنگر زوایای “شهر پارسه” است

حمید فدایی چهارشنبه ۱۳ اسفند در جمع خبرنگاران گفت: تخت جمشید در داخل و چه در خارج از کشور شناخته شده است و همگان اینجا را به عنوان یک محوطه شاخص در حوزه میراث سنگی که عمده آن مربوط به دوره هخامنشی بوده، می‌شناسند؛ دوره ای که پایتخت آن در پارسه اهمیت ویژه ای می یابد و عرصه حکومت نه تنها مختص به این تخت گاه بلکه حوزه ای فراگیر است. 

وی گفت: پارسه پایتخت دوره هخامنشی و شهری بوده که نیمی از دنیای باستان از آن رهبری و مدیریت می شده و شواهد آن در دشت بزرگ مرودشت به صورت پراکنده وجود دارد، لذا محافظت از این عرصه مهم و تاریخی کار کوچکی نیست، عرصه ای که بالغ بر هشتاد و پنج هزار هکتار را شامل می شود؛ به عدد ساده ولی در زمینه مسئولیتی، حفاظت و صیانت از میراثی که در محدوده جغرافیایی آن قرار گرفته اند به دلیل وجود چند شهر، تعداد زیادی بخش و ده ها روستا با شواهد آثار پیدا و پنهانی که باید همه آنها کنترل و حفاظت شوند، کاری بسیار سخت و دشوار است.

فدایی با بیان اینکه از سال ۱۳۱۰ فعالیت این پایگاه آغاز شده است، گفت: طی ۹ دهه گذشته و در حوزه میراث و فرهنگ، بزرگان زیادی بوده اند که در زمینه نگهداری و صیانت از میراث فرهنگی خدمات شایان توجهی را به این مکان ارایه کرده‌اند و امروز هم موضوعات نگهداری و ساماندهی از سوی همکاران متخصص و صدیق ما در پایگاه دنبال می شود. اگر چه در طول همه سال های گذشته موضوعات حفاظت و نگهداری از سوی پایگاه دنبال شده اما با توجه به گستردگی و وسعت حرایم تخت جمشید، حفاظت از پهنه منظری محوطه با مشکلاتی روبروست.

او اضافه کرد: این منظر خود شامل حوزه های زیست محیطی و پهنه های طبیعی و ارزشمند ملی هم بوده و به این جهت تقابلی بین حوزه میراثی با میراث طبیعی شکل گرفته و مباحث زمین شناسی و زیست بوم را در بر می گیرد که باید به این مساله بیشتر توجه شود.

فدایی با بیان اینکه یکی از دلایل ایجاد تخت جمشید در این مکان، توجه سازندگان این بنای باشکوه به مسئله زیست بوم بوده است، گفت: ویژگی خاص اقلیمی و زیست بومی این منطقه باعث شده این مجموعه بزرگ و با شکوه در اینجا پدید آید و فراتر از آن اینکه زمینه ساز ایجاد تمدنی از هزاره پنجم قبل از میلاد تا به امروز در این پهنه تاریخی باشد. 

او با بیان اینکه حتی از دوران پیش از تاریخ و پارینه سنگی میانه هم آثار شاخص دراین محدوده وجود دارد، گفت: در واقع رودخانه های کر و سیوند و حاصلخیزی دشت از مهمترین عوامل ایجاد حوزه تمدنی در پهنه مرودشت بوده و بنابراین مسئله زیست بوم در این منطقه که زمینه ساز شکل گیری تمدن های کهن در دشت بوده حایز اهمیت فراوان است، اگرچه به نظر می‌رسد محافظت آن به درستی انجام نشده و نسبت به آن غلفت شده است.

او گفت ملاحظات ویژه در حفاظت از عرصه مستقیم اثر شامل تخت گاه و مجموعه کاخ های مجموعه، باعث شده در دهه های گذشته به منظر و زیست بوم تخت جمشید کمتر پرداخته شود، بنابراین ضروریست به ظرفیت های مکانی و زیست محیطی منطقه که از دلایل ایجاد مجموعه است توجه بیشتری شود و از ارزش های آن محافظت گردد.

مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید گفت: ظرفیت های طبیعی و محیط زیستی در تخت جمشید میراثی‌ست در دل میراث که باید به درستی مورد شناسایی و حفاظت قرار گیرد. موضوعی که توسط مردمان دوره باستان با تعامل سازنده ایشان با محیط، شناسایی شده و در وحدتی بی نظیر با جنبه های فنی و با نگاهی هنرمندانه و معمارانه به عنوان ظرفیت در خلق تمدن ها مورد بهره برداری قرار گرفته است.

فدایی گفت: امروزه بی توجهی به تعامل سازنده با محیط زیست و بهره برداری نامناسب از منابع طبیعی و از جمله منابع آبی، مخاطرات گسترده ای را در دشت که خود بخشی از بستر تمدنی و تاریخی منطقه و بخشی از پارسه باستانی محسوب می‌شود، ایجاد کرده است.

وی با بیان اینکه در مورد شهر پارسه؛ پایتخت هخامنشیان سئوالات بی شماری مطرح است که باید به جواب آنها نه در تخت جمشید بلکه در حریم و منظر آن پیدا کرد، به همین دلیل رویکرد باستانشناسی و حفاظت طی یک دهه گذشته به سمت پهنه دشت به عنوان بخشی از منظر طبیعی و تاریخی تخت جمشید معطوف شده است.

فدایی اجرایی شده پروژه کاوش در محوطه‌های مختلف هخامنشی را در همین راستان ارزیابی و خاطرنشان کرد: بکی از این اقدامات پژوهشی فصل‌های مختلف کاوش در تل آجری و محدوده شهر پارسه بوده است که همچنان ادامه دارد.

مدیر پایگاه جهانی تخت جمشید با بیان اینکه نتایج حاصل از مطالعات و پژوهش‌ها که به تدریج اطلاع رسانی می‌شود، روشن کننده زوایای مختلف از تمدن پارسه، خواهد بود، گفت: پارسه شهری است که خیلی از مشخصات آن را نمی شناسیم زیرا بسیاری از شواهد آن طی مداخلات گسترده کشاورزی و توسعه در قرن حاضر در منطقه تخریب شده و بخش های از آن نیز در زیر رسوبات دشت مدفون است.

فدایی خاطرنشان کرد: در طول چهار فصل بررسی های باستان شناسی در منطقه شواهد زیادی از آثار به جای مانده شهر پارسه مورد بررسی قرار گرفته که لزوم حفاظت گسترده تر از شواهد موجود تاریخی را گوشزد می‌کند.

انتهای پیام