میگرن در کودکان؛ علائم، علت، درمان

افراد ممکن است در هر سنی دچار میگرن شوند. علائم میگرن در کودکان مشابه علائم بزرگ‌سالان است. عوامل زمینه‌ساز میگرن در کودکان نامشخص است، اما ژنتیک می‌تواند یکی از علل مهم ابتلا به میگرن باشد. خوشبختانه نیمی از کودکان مبتلا به میگرن پس از بلوغ دیگر دچار علائم میگرن نمی‌شوند. در این مقاله درباره علائم و علل میگرن در کودکان و درمان آن می‌خوانید. با ما همراه باشید.

کودکان از چه سنی دچار میگرن می‌شوند؟

هر کودکی ممکن است دچار میگرن شود. تقریبا ۱۰درصد از کودکان ۵ تا ۱۵ساله به میگرن مبتلا می‌شوند. نیمی از افرادی که میگرن می‌گیرند، اولین حمله میگرنی را قبل از ۱۲سالگی تجربه می‌کنند. میگرن حتی در کودکان ۱۸ماهه نیز گزارش شده است!

میگرن در کودکان چه علائمی دارد؟

• سردردی که ۲ تا ۷۲ ساعت طول می‌کشد؛
• سردرد در یک طرف سر؛
• درد متوسط تا شدید؛
• دردی که با فعالیت بدنی بدتر می‌شود؛
• حساسیت به نور یا صدا؛
• حالت تهوع یا استفراغ؛
• اختلالات حسی مانند نور چشمک‌زن در میدان دید. (ممکن است اولین علامت بیماری باشد.)

به‌گفته مرکز ملی میگرن بریتانیا، احتمالا کودکان بیشتر از بزرگ‌سالان دچار درد در نقاط مختلف یا در تمام قسمت‌‌های سر می‌شوند. همچنین حمله‌های میگرنی در کودکان ممکن است کوتاه‌تر از بزرگسالان باشد.

جالب است بدانید که برخی از افراد مبتلا به میگرن سردرد ندارند یا سردردشان جزئی است.

تشخیص میگرن در کودکان

تشخیص میگرن در کودکان خردسال دشوار است، چون ممکن است کودک نتواند به خوبی علائمش را توصیف کند. چالش دیگر ذهنی‌بودن شدت درد است؛ کودکان، والدین یا مراقبان آنها ابزاری برای سنجش شدت درد ندارند. به این دلایل، پزشکان به‌ندرت میگرن را در کودکان زیر ۲ سال تشخیص می‌دهند.

علل میگرن در کودکان

محققان نمی‌دانند که چرا برخی از کودکان دچار میگرن می‌شوند و برخی نه. بااین‌حال اعضای خانواده‌ بسیاری از کودکان مبتلا به میگرن خودشان میگرن دارند که این نشان می‌دهد علت ابتلای آنها به میگرن ارثی است.

کارشناسان معتقدند جهش‌های ژنتیکی خاص کودکان را مستعد ابتلا به برخی از انواع میگرن می‌کند. مثلا اگر کودکی مبتلا به میگرن همی‌پلژیک یا میگرن نیمه‌فلجی (میگرنی که باعث ضعف و فلج موقت می‌شود) باشد، ممکن است جهش در یکی از این ژن‌ها زیر باعث ابتلای او به این بیماری شده باشد:

• CACNA1A؛
• ATP1A2؛
• SCN1A.

تحقیقات درباره علل دیگر انواع میگرن ادامه دارد.

افراد مبتلا به میگرن معمولا متوجه می‌شوند که برخی غذاها، موقعیت‌ها یا عوامل محیطی باعث بروز حملات میگرنی می‌شوند. شناسایی این محرک‌ها بیشتر اوقات از بروز حملات پیشگیری می‌کند.

محرک‌های رایج عبارت‌اند از:

• تغییر الگوی خواب: اگر کودک خیلی زیاد یا خیلی کم بخوابد، ممکن است دچار حمله میگرنی شود. در این شرایط ایجاد برنامه‌ای برای خواب منظم می‌تواند کمک‌کننده باشد.
• کم‌آبی بدن: نوشیدن آب کافی، به‌خصوص بعد از فعالیت بدنی، می‌تواند علائم میگرن را کاهش دهد.
• غذاها و نوشیدنی‌ها: خوردن برخی غذاهای خاص ممکن است سبب بروز علائم میگرن شود. بررسی کنید در روزهایی که کودک علائم میگرن دارد، چه غذاها و نوشیدنی‌هایی خورده است.
• استرس: استرس یکی از محرک‌های میگرن است. اگر کودک مرتب استرس دارد یا مضطرب است، بهتر است برای پیشگیری از حمله میگرنی فضایی آرام و بدون تنش برایش فراهم کنید. انجام فعالیت‌های ذهن‌آگاهی هم می‌تواند برای کودکان مبتلا به میگرن مفید باشد.
• محرک‌های محیطی: تغییرات آب‌وهوایی، دود سیگار و نورهایی مانند نور صفحه‌نمایش کامپیوتر یا تلفن همراه نمونه‌هایی از محرک‌های محیطی میگرن هستند.

همه محرک‌های میگرن قابل‌اجتناب نیستند، اما اجتناب از آنها در صورت امکان، دفعات حمله را کاهش می‌دهد.

درمان میگرن در کودکان

۱. درمان پزشکی

اگر کودک علائم میگرن داشته باشد، پزشک ممکن است دوز مناسبی از داروهای بدون نسخه (OTC) را برایش تجویز کند. برخی از این داروها عبارت‌اند از:

هرگز بدون مراجعه به پزشک، خودسرانه به کودک دارو ندهید.

اگر کودک دچار حمله‌های مکرر یا شدید میگرن شود، ممکن است پزشک دارویی از خانواده تریپتان‌ها را برایش تجویز کند. این داروها از حملات میگرن جلوگیری می‌کنند. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) سوماتریپتان و ریزاتریپتان را برای مصرف کودکان تأیید کرده است.

اگر بدن کودک به‌خوبی به تریپتان‌ها واکنش نشان ندهد و علائم او همچنان ادامه داشته باشند، ممکن است پزشک این داروها را برایش تجویز کند:

ممکن است تمرینات آرام‌سازی یا بیوفیدبک نیز برای برخی از کودکان مفید باشند.

۲. مراقبت در منزل

علاوه بر مصرف دارو و اجتناب از عوامل محرک، کودک و مراقبان او می‌توانند از روش‌های دیگری نیز برای مهار علائم میگرن بهره ببرند. مثلا در طول حمله و هنگامی که علائم میگرن بروز می‌کنند:

• انتقال کودک به اتاقی ساکت و تاریک؛
• استفاده از کمپرس سرد یا گرم روی سر او؛
• استفاده از چشم‌بند در صورت حساسیت به نور؛
• ماساژدادن عضله‌ای که دچار تنش یا درد شده است؛
• تشویق کودک به خواب.

با یادداشت این موارد می‌توانید علائم را بهتر مهار کنید:

• زمان و تاریخ بروز علائم؛
• شدت و مدت حمله؛
• درمان یا تکنیک مؤثر؛
• محرک احتمالی.

آماده‌سازی‌های لازم

• داروها، کمپرس سرد یا گرم، چشم‌بند، بطری آب و دفترچه یادداشت علائم را همیشه در محلی آماده داشته باشید.
• به محرک‌های بالقوه دقت کنید و موارد خاص را شناسایی کنید.
• علائم هشداردهنده‌ای را شناسایی کنید که نشان می‌دهند کودک در شرف حمله میگرنی است.
• مربیان مدرسه، مهدکودک و مراقبان دیگر را در جریان بگذارید و درباره تجربیات حمله و کارهایی که در صورت بروز حمله باید انجام بدهند، به آنها اطلاع بدهید.
• مصرف داروهای مسکن در موقع مناسب می‌تواند از پیشرفت حمله پیشگیری کند.

حمایت عاطفی

تشخیص نوع و میزان علائم میگرن در کودک کار سختی است. ممکن است کودک نتواند این وضعیت را درک کند یا از آن بترسد.

درباره این بیماری با آرامش با کودک صحبت کنید یا از پزشک بخواهید برایش توضیح بدهد. در طول حمله و زمان بروز علائم آرام باشید. وحشت شما می‌تواند تأثیر بدی روی کودک داشته باشد و او را بترساند.

داشتن اطلاعات درباره بیماری و کارهایی که باید در مواقع بروز حمله انجام بدهد، ترس کودک را کم می‌کند. همچنین ممکن است به کودک کمک کند نقشی پیشگیرانه در مهار این بیماری داشته باشد.

چه زمانی باید به پزشک مراجعه کنیم؟

اولین باری که هرکدام از علائم گفته‌شده را در کودک مشاهده کردید، به پزشک مراجعه کنید. پزشک با شناسایی عوامل محرک و تجویز دارو به شما کمک می‌کند شرایط را بهتر مدیریت کنید.

برخی از علائم میگرن شبیه علائم بیماری‌های جدی‌تر هستند. در صورت مشاهده این علائم در کودک، دنبال مراقبت‌های پزشکی اورژانسی باشید:

• سردرد ناگهانی و شدید بدون علائم دیگر میگرن؛
• سردردی بی‌سابقه؛
• سردرد بعد از ضربه به سر؛
• گرفتگی گردن؛
• گیجی؛
• تشنج؛
• ازدست‌دادن هوشیاری.

اگر کودک علائم زیر را همراه با علائم میگرن داشت، سریع به پزشک مراجعه کنید:

• تغییر وضعیت بینایی یا تعادل یا هماهنگی؛
• استفراغ بیش از حد؛
• درد مداوم؛
• تغییر شخصیت یا رفتار.

هر یک از موارد بالا ممکن است نشان‌دهنده نوعی بیماری زمینه‌ای باشند.

شما بگویید

حالا که متوجه شدید میگرن در کودکان چگونه است، چه توصیه یا پیشنهادی درباره میگرن کودکان دارید؟ لطفا تجربیات و نظرات ارزشمندتان را با ما و کاربران عزیزمان در میان بگذارید.

مهم‌ترین و سخت‌ترین وظیفه پدران و مادران تربیت فرزند است

تربیت کودکان شاد و سالم امروز، و انسان‌های موفق فردا