چرا عروسک ساز «زی زی گولو» از تلویزیون رفت؟

عادل بزدوده، نویسنده، کارگردان نمایش عروسکی و عروسک‌ساز، که نامش در کنار برنامه‌های عروسکی خاطره انگیزی همچون «زی زی گولو»، «شهر موش‌ها» و «خونه مادر بزرگه» قرار گرفته است، درباره وضعیت برنامه‌های عروسکی تلویزیون، علت موفق نشدن عروسک‌های جدید تلویزیونی و در مقابل عواملی که باعث ماندگاری مجموعه‌های عروسکی دهه‌های قبل شده است، صحبت کرد.

بزدوده همچنین در این گفت‌وگو به علت غیبتش در تلویزیون اشاره کرده است.

عادل بزدوده در پاسخ به اینکه مهمترین علت ساخته نشدن مجموعه‌های موفق عروسکی در تلویزیون در سال‌های اخیر، چه بوده است؟ گفت: «یکی از دلایلش این است که اصلا دیگر سریال‌های عروسکی برای تلویزیون ساخته نمی‌شود. اگر هم برنامه‌ای ساخته شده، این عروسک‌های ساخته شده با چه تفکر و ایده‌ای ساخته شده‌اند؟ علت ضعف کارهای ساخته شده این است که جایگاه عروسک‌ها در آن برنامه‌ها درست نبوده است.»

عروسک ساز «زی زی گولو»، درباره نحوه ساخت برنامه‌های عروسکی موفق دهه‌های قبل، یادآور شد: «پشتوانه کارهایی که ما کردیم فکر و ایده بود؛ پشتوانه‌اش لحظه شماری‌های فرهنگی بود، تعقل برای کودک و نوجوان بود. می‌دانستیم برای چه گروه سنی باید چگونه کار کنیم که تاثیر آموزشی ـ تربیتی داشته باشد و در عین حال لحظات شاد را هم برایشان فراهم کنیم. اما الان این برنامه‌ها هیچکدام از این خصلت‌ها را ندارند چون آدم‌هایی که پشتشان هستند، برای تولید کار اصلا به این‌ مسائل فکر نمی‌کنند.»

او ادامه داد: «برای تمام پروژه‌هایی که برای کودک و نوجوان چه در سینما و چه در تلویزیون می‌خواستیم کار کنیم، قبل از اینکه کار ساخته شود، چندین جلسه برگزار می‌کردیم. دلایل انتخاب موضوع، متن و کاراکتر را بررسی می کردیم و درباره‌اش با هم بحث و جدل داشتیم. بعد با آگاهی تمام دنبال این می‌رفتیم که حالا می‌خواهیم چه بسازیم. بعد از آن، تازه در مرحله چه بسازیم هم کلی دعوا می‌کردیم تا خروجی‌مان حیثیت و آبروی ایران و خودمان را حفظ کند و برای بچه‌ها اعتبار تعیین کند. الان کدام یک از این برنامه ها برای بچه‌ها اعتبار تعیین می‌کند؟ خروجی شان این است که فقط یکسری عروسک ساخته شده است. یکسری آدم که تحت هیچ شرایطی کوچکترین تجربه‌ی تئوری، عملی و پژوهشی ندارند، می‌آیند و دست به این کار می‌زنند؛ خوب معلوم است که اغلب برنامه ها ضعیف و بی بها می‌شود.»

بزدوده، توجیه برخی از سازندگان حال حاضر برنامه کودک در تلویزیون، مبنی بر اینکه «یکی از دلایل ارتباط نگرفتن کودکان امروز با تلویزیون، در دسترس بودن رسانه‌های گوناگون و تنوع برنامه‌های شبکه‌های ماهواره‌ای است» را نپذیرفته و تاکید کرد: «نه اینطور نیست. ما الان پرتجربه تر شده‌ایم. تجربیات ما می‌تواند خانواده ها و به خصوص بچه‌ها را دور هم جمع کند. اما متاسفانه (مدیران تلویزیون) فقط خودشان را می‌بینند و فکر می‌کنند که خودشان پرشورترین اند و در هر موردی در عالی ترین سطح هستند. در صورتی که خروجی شان را داریم می‌بینیم.»

این هنرمند در پاسخ به اینکه: «در راستای تأکید چندباره رییس صداوسیما بر بلامانع بودن حضور سرمایه‌های هنری در تلویزیون و استقبال از بازگشت آنان به این رسانه، آیا او هم تمایلی به بازگشت به تلویزیون دارد و یا با او در این مورد صحبتی شده است؟» گفت: «حرف زدن که کاری ندارد! اگر کار می‌خواهند تلفن و آدرس خانه بزدوده را دارند؛ کاری ندارد، زنگ می‌زنند و می‌گویند، بزدوده بیا اینجا، خانم برومند بیا، آقای جبلی و آقای طهماسب بلند شوید و بیایید به تلویزیون. چه ایرادی دارد؟ کِی زنگ زدند که ما جواب ندادیم؟! من الان در سن شصت و خورده ای سالگی دیگر اجازه نمی‌دهم کسی به من بی احترامی کند. ما عمری را برای ایران و تلویزیون گذراندیم، الان باید ما را حلوا حلوا کنند. کی مقصر است؟ ما؟ ما که کارمان را بلدیم. اگر از ما کار می‌خواهند بسم الله؛ کار خوب می‌خواهند بسم الله. قبلا با پول کم کار می‌کردیم، الان همان پول را هم نمی‌دهند. نمی‌دانم چرا؟ از این آقایان بزرگوار و مدیران فرهیخته تلویزیون بپرسید که چرا این اتفاقات را رقم زدند.»

بزدوده در پایان گفت: «قبلا می‌توانستم بگویم نمی‌دانند چکار می‌کنند اما، الان با قطعیت می‌گویم ما را عامدانه از فضای تلویزیونی که در خانه‌ی خانواده هاست دور کردند. چرا آقای طهماسب باید از تلویزیون برود بیرون و کاری برای بزرگسال انجام دهد؟ اصلا چرا باید این کار را بکند؟ چرا خانم برومند باید مجموعه عروسکی «کلیله و دمنه» را خارج از تلویزیون بسازد؟ آن هم در چنین موقعیتی که رسانه‌های خارجی تا دلتان بخواهد محتوا در اختیار بچه‌ها قرار می‌دهند. این چراها را باید از مدیران سطح بالای هر شبکه‌ای بپرسید که می‌تواند سریال عروسکی تولید کند.»

۵۵۲۴۵