رویکرد واقع‌گرایانه ایران در دوحه

مواضع غیرمنطقی آمریکا در مذاکرات دوحه و نمایش عجولانه آمریکا و اروپا در شورای امنیت برای مقصر جلوه دادن ایران بعد از نشست دوحه، نشان داد که بایدن هم همچون ترامپ اراده ای برای بازگشت به برجام ندارد. از سوی دیگر، مطالبات حرفه ای و واقع گرایانه گروه مذاکره کننده و وزارت امورخارجه کشورمان که مبتنی بر ضرورت اجرای مفاد برجام بود، حکایت از باورمندی دستگاه دیپلماسی به ضرورت لغو تحریم های ظالمانه از مسیر مذاکره، داشت.

نقطه مثبت این مذاکرات سفر دکتر باقری رئیس گروه مذاکره کننده به مسکو برای مطلع ساختن روسیه از روند مذاکرات و همچنین اطلاع رسانی به مقامات چینی از مراجع دیپلماتیک درخصوص مذاکرات دوحه بود. اتحادیه اروپا و آقای بورل سعی داشتند با انتقال مذاکرات به قطر و تبدیل آن به یک فرآیند سه جانبه، روسیه و چین را از مدار مذاکرات خارج سازند که با اقدام حرفه ای ایران، به نتیجه دلخواه نرسیدند.
شواهد نشان می دهد که دکتر باقری در این دور از مذاکرات، کوشش می کند با رویکردی واقعگرایانه و مورد توافق مقامات عالی نظام، به‌عنوان یک دیپلمات باورمند به لغو تحریم ها، مذاکرات احیای برجام را به نتیجه برساند . استفاده از ظرفیت ملی با تشکیل اتاق های فکر و مشورت با کارشناسان مجرب، از مظاهر رویکرد متفاوت دستگاه دیپلماسی و گروه مذاکره کننده، برای دستیابی به نتیجه مطلوب است.

حضور فعال در نشست دوحه و همچنین تداوم رایزنی‌ با مقامات چین و روسیه برای رسیدن به مواضع مشترک برای متقاعد ساختن آمریکا به اصلاح رویه خود با لغو تحریم ها، مطابق با مفاد مندرج در قطعنامه ۲۲۳۱ شورای امنیت سازمان ملل، نشانه باورمندی گروه مذاکره کننده به احیای برجام وتحقق خواسته اکثریت مردم است.
تردیدی نیست که در سال 1392، ایران برای لغو تحریم ها وارد مذاکره با کشورهای 1+5 شد و به همین دلیل محدودیت های پیشنهادی در برنامه های هسته ای خود را پذیرفت. به عبارتی، ایران در قبال تعهد غرب برای رفع تحریم های ظالمانه، متعهد به انجام اقدامات فراپادمانی در برنامه های هسته ای خود شد. متاسفانه علیرغم رویکرد مثبت و سازنده ایران، آژانس بین المللی انرژی اتمی تحت تاثیر دروغ پردازی های رژیم صهیونیستی با صدور قطعنامه ضد ایرانی رویکردی غیرسازنده اتخاذ کرد. بعد از صدور این قطعنامه و ابراز نارضایتی شدید ایران، آقای جوزپ بورل مسؤل سیاست خارجی اتحادیه اروپا، برای جبران مافات به تهران آمد و جهت خروج مذاکرات از بن بست، پیشنهاد کرد مذاکرات در کشوری در منطقه و بصورت سه جانبه (ایران،اتحادیه اروپا،آمریکا) برگزار شود. اما در این مرحله نیز رویکرد منفی و خصمانه آمریکا که حتی مورد نقد نماینده اتحادیه اروپا نیز قرار گرفت، مانع از دستیابی به نتیجه ای عادلانه شد. مواضع غیرمنطقی آمریکا در نشست دوحه و دست پاچگی مقامات ارشد این کشور در اتخاذ مواضع رادیکال بعد از نشست، مشخص کرد که چه کشوری مانع اصلی خروج مذاکرات از بن بست است.

اینک توپ در زمین آمریکا است و جمهوری اسلامی ایران که اولویت خود را بر خنثی سازی تحریم ها قرار داده با رویکردی مبتنی بر استغنا و صبورانه، حضور بر سر میز مذاکره را نیز برای تحقق خواسته خود مفید می داند. در آینده اگر آمریکا واقع بینانه عمل کند و اراده ای جدی برای انجام تعهدات برجامی و لغو تحریم های ظالمانه، داشته باشد، توافق نهایی دست یافتنی است.
در این برهه دلسوزان نظام و افراد باورمند به لغو تحریم ها، باید با شناخت رویکرد منفی و غیرسازنده آمریکا، با اتخاذ مواضع متحد در جهت اعمال فشار حداکثری بر آمریکا، به این کشور بفهمانند که علت اصلی برای بی نتیجه ماندن مذاکرات است.

تردیدی نیست که سیاست اصولی نظام که توسط شورای عالی امنیت ملی تصویب و به تایید رهبر معظم انقلاب رسیده است، اجرای تعهدات ایران مشروط به اجرای کامل تعهدات طرف مقابل و لغو تحریم های برجامی و پسا برجامی است. این یک سیاست قطعی و مطالبه عمومی و مبتنی بر تامین منافع مشروع هسته ای و غیرقابل تغییر است.
نباید فراموش کنیم که آمریکا و اروپا امروز به‌دلیل جنگ اوکراین و نیاز به کاهش قیمت نفت، بیش از ایران به اجرای مفاد مندرج در برجام نیازمند هستند و تداوم رویکرد منطقی، متین و قدرتمندانه ایران در مذاکرات، آمریکا را به واقع‌بینی و لغو تحریمها و دادن تضمین برای تامین منافع اقتصادی ایران وادار خواهد ساخت.