وقتی مردان پشت دوربین هم بازیگر می‌شوند!

بهمن فرمان‌آرا

یکی از کارگردان‌هایی که نسبت به دیگر فیلم سازان تجربه‌های بیشتری در زمینه بازیگری دارد، بهمن فرمان‌آراست. این کارگردان تا به حال دو بار در ساخته‌های خودش به نام «بوی کافور، عطر یاس» و «حکایت دریا» ایفای نقش کرده است. طبق گفته فرمان‌آرا، عباس کیارستمی به او توصیه می‌کرده در فیلم‌های خودش بازی کند. او سال ۷۸ با فیلم «بوی کافور، عطر یاس» برای اولین بار بازیگری را تجربه کرد و ۱۵ سال بعد برای بازی در نمایش «مردی برای تمام فصول» به کارگردانی خودش، روی صحنه تئاتر رفت.

فرمان‌آرا سال ۹۵ در آخرین فیلمی که ساخته یعنی «حکایت دریا» هم نقش اصلی فیلم را بازی کرد. این فیلم به تازگی پس از چهار سال در سینمای آنلاین اکران و در نمایش خانگی توزیع شد. تازه‌ترین تجربه بازیگری فرمان‌آرا مربوط به فیلم «مجبوریم» اثر رضا درمیشیان است که سال ۹۷ ساخته شد و هنوز به اکران نرسیده است. سال‌ها فیلم سازی برای این کارگردان و فیلم نامه‌نویس جوایز و افتخاراتی به همراه داشته است.

ابراهیم حاتمی‌کیا

ابراهیم حاتمی‌کیا جزو کارگردانانی است که تنها در یک فیلم سینمایی به عنوان بازیگر حضور پیدا کرده است. او سال ۹۰ در فیلم «زندگی خصوصی آقا و خانم میم» اثر روح‌ا… حجازی بازی کرد. حاتمی‌کیا در این فیلم نقش مردی ثروتمند را بر عهده داشت که کارمندش با بازی حمید فرخ‌نژاد تصور می‌کرد او از همکاری با همسرش نیت خوبی ندارد و به آن‌ها شک کرده بود. مخاطبان از ابراهیم حاتمی‌کیا به عنوان کارگردان آثار دفاع مقدسی پیش‌زمینه خاصی در ذهن دارند.

علاوه بر این او در این فیلم گریم متفاوتی نسبت به ظاهر همیشگی و واقعی خودش نداشت، بنابراین حضور او در چنین نقشی در فیلم «زندگی خصوصی…» باورپذیر نبود و بازی خودش هم قابل قبول نبود، بنابراین بازی در این اثر، هیچ آورده‌ای برای او نداشت. شاید به دلیل موفقیت‌آمیز نبودن این تجربه بود که این کارگردان تصمیم گرفت، فیلم «زندگی خصوصی…» اولین و آخرین فیلمی باشد که در آن به عنوان بازیگر حضور پیدا کرده است و فعالیتش را صرفا در حوزه فیلم سازی ادامه دهد.

مانی حقیقی

از میان شش کارگردانی که در این مطلب نام‌شان را آورده‌ایم، تنها مانی حقیقی است که در کنار کارگردانی و حتی جدی‌تر از آن، بازیگری را ادامه داده و اکنون علاوه بر کارگردان به عنوان بازیگر هم شناخته می‌شود. مانی حقیقی فرزند نعمت حقیقی فیلم بردار معروف سینما، از سال ۸۱ تا امروز فیلم‌های مختلفی ساخته و در تازه‌ترین فعالیت خود به عنوان کارگردان نیز قصد دارد «تفریق» را با بازی نوید محمدزاده و پریناز ایزدیار جلوی دوربین ببرد.

حقیقی با بازی در فیلم «درباره الی» در عرصه بازیگری به شهرت رسید و پس از آن در چند فیلم دیگر و به ویژه آثار کمدی مانند «ورود آقایان ممنوع»، «پنجاه کیلو آلبالو» و «چشم و گوش بسته» بازی کرد. «کشتارگاه» و «دوزیست» آخرین آثار او در مقام بازیگر هستند که این کارگردان در هردوی آن‌ها نقش یک شخصیت منفی و خلافکار را بازی کرده است. او در شانزدهمین دوره جشن سینمای ایران، برای بازی در یکی از ساخته‌های خودش یعنی «پذیرایی ساده» نامزد دریافت بهترین بازیگر نقش اصلی مرد شد.

علیرضا داوودنژاد

یکی دیگر از کارگردانان پیش کسوت که بازیگری را تجربه کرده، علیرضا داوودنژاد است. این کارگردان که سابقه فیلم سازی‌اش به قبل از انقلاب می‌رسد، سال گذشته برای بازی در فیلم «شنای پروانه» به کارگردانی محمد کارت جلوی دوربین رفت و حضور کوتاهی در این اثر داشت. داوودنژاد طبق گفته خودش پیش از «شنای پروانه» پیشنهاد‌هایی برای بازی داشته، اما علاقه‌مند نبودن او به این حوزه باعث شده که به استثنای فیلم محمد کارت به هیچ کدام از پیشنهاد‌ها پاسخ مثبت ندهد.

سابقه محمد کارت و نقش او در فیلم باعث شده که بین این فیلم و بقیه آثار تفاوتی قائل شود. علیرضا داوودنژاد در این فیلم نقش پدر سالمندی را بازی می‌کند که اتفاق مهمی در زندگی دختر و دامادش باعث می‌شود، در موقعیتی خاصی برای یک تصمیم سخت قرار بگیرد. این کارگردان یکی از انتخاب‌های خوب محمد کارت در «شنای پروانه» است. هر چند که داوودنژاد نقش کوتاهی در فیلم دارد، اما در همان حضور کوتاه خود، به خوبی نقش این پدر پیر و داغ‌دیده را ایفا کرده است.

محمدحسین لطیفی

معدود تجربه‌های محمدحسین لطیفی در عرصه بازیگری و اجرای برنامه «هفت»، می‌گوید که او به فعالیت‌هایی غیر از کارگردانی هم نسبتاً علاقه‌مند است. این کارگردان اولین بار قرار بود با سریال «نردبام آسمان» و کاراکتر «تیمور لنگ» به عنوان بازیگر دیده شود، اما حذف بخش‌های مربوط به این کاراکتر باعث شد اولین تجربه بازیگری این کارگردان با سریال اینترنتی «پیکسل» رقم بخورد. او سال ۹۵ در این سریال به کارگردانی محمود معظمی و خودش بازی کرد و در این سریال نقشی مشابه خود واقعی‌اش یعنی نقش یک کارگردان را ایفا کرد.

لطیفی که سابقه دوستی و همکاری با حامد عنقا را دارد، در سریال «آقازاده» به نویسندگی او و کارگردانی بهرنگ توفیقی ایفای نقش کرده و اکنون با این مجموعه در نمایش خانگی دیده می‌شود. لطیفی در این سریال نقش شخصیتی را بازی کرده که در دستگاه قضایی مقامی دارد و بازی متوسط و قابل قبولی در این مجموعه داشته است. هرچند که «پیکسل» چندان دیده نشد و موفق نبود، اما «آقازاده» تجربه متفاوتی برای این کارگردان است.

کیومرث پوراحمد

کیومرث پوراحمد فعالیت هنری خود را با دستیاری کارگردان در سال ۱۳۵۳ و در مجموعه تلویزیونی «آتش بدون دود» به کارگردانی نادر ابراهیمی آغاز کرد. او با ژانر کودک وارد شد و با نویسندگی فیلمنامه «قصه خیابان دراز» به کارگردانی محسن تقوایی آن را تجربه کرد. مجموعه تلویزیونی قصه‌های مجید، پوراحمد را به شهرت رساند.  

اولین تجربه بازی کیومرث پوراحمد کارگردان نام آشنای سینمای ایران، در فیلم «جمشیدیه» در نقش پدر امیر با بازی حامد کمیلی است. «جمشیدیه» دومین ساخته یلدا جبلی پس از فیلم «داره صبح میشه» است. جبلی این فیلم را با همکاری فردین خلعتبری نوشته است. «جمشیدیه» فیلمی درباره امنیت روانی در جامعه و با محوریت آسیب‌های زنان از خشونت‌های رایج است. بازی پوراحمد در این فیلم مصنوعی است و گاه در برخی صحنه‌ها تماشاگر را به خنده وا می‌دارد.