قرص اکسی کدون؛ هرآنچه باید درباره این داروی مسکن بدانید

اکسی کدون از دسته داروهای مسکن مخدر است که برای دردهای متوسط تا شدید تجویز می‌شود. این دارو با تأثیر بر مغز، نحوه درک درد و پاسخ به آن را تغییر می‌دهد. اکسی کدون به صورت قرص، کپسول و داروی مایع وجود دارد. قرص اکسی کدون با رهایش آهسته برای درمان دردهای شبانه‌روزی استفاده می‌شود. در این مقاله، با قرص اکسی کدون بیشتر آشنا می‌شوید.

نکات مهم قبل از مصرف این دارو

قبل از مصرف اکسی کدون باید این نکات را در نظر بگیرید:

• در صورت حساسیت به اکسی کدون، آسم شدید، مشکلات تنفسی یا انسداد معده یا روده نباید از اکسی کدون استفاده کنید.
• استفاده نادرست از داروهای مخدر می‌تواند موجب اعتیاد، سوءمصرف یا مرگ شود.
• دارو را جایی قرار دهید که دیگران به آن دسترسی نداشته باشند.
• مصرف اکسی کدون در دوران بارداری ممکن است سلامت جنین را به خطر بیندازد.
• اکسی کدون می‌تواند تنفس را آهسته یا متوقف کند. این مسئله برای افراد مسن و بیمار بیشتر رخ می‌دهد، اما در سایر افراد هم دیده می‌شود.

منع مصرف اکسی کدون

در این موارد اصلا نباید از اکسی کدون استفاده کنید:

• اگر قبلا از داروی مخدر مشابهی استفاده کرده‌اید و به آن تحمل دارویی داشته‌اید.
• اگر در ۱۴ روز گذشته از مهارکننده ام.اِی.اُ (MAO) مثل ایزوکربوکسازید، لینزولید، فنلزین، راساژیلین، سلگیلین یا ترانیل سیپرومین استفاده کرده‌اید یا متیلن بولوی تزریقی دریافت کرده‌اید.

برای اطمینان از ایمن‌بودن مصرف اکسی کدون، در این موارد با پزشک مشورت کنید:

بیشتر انواع اکسی کدون برای افراد زیر ۱۸ سال تأییدیه ندارند و نباید به افراد زیر ۱۱ سال داده شوند.

نحوه مصرف قرص اکسی کدون

مطابق نسخه پزشک از دارو استفاده کنید و از دستورالعمل روی برچسب دارو پیروی کنید. از دارو به مقدار بیشتر یا مدت طولانی‌تر استفاده نکنید. اگر نیاز فوری به مصرف بیشتر دارو احساس کردید، با پزشک صحبت کنید. همچنین از اشتراک دارو با دیگران خودداری کنید، به‌خصوص افرادی که سابقه اعتیاد و ترک مواد مخدر را دارند. خریدوفروش داروهای مخدر غیرقانونی است.

مقدار دارو به بیماری و نحوه پاسخ به درمان بستگی دارد. بهترین عملکرد داروهای ضددرد زمانی است که به‌محض شروع علائم درد از آن استفاده کنید. اگر زمان بدهید که درد بدتر شود، دارو به‌خوبی عمل نمی‌کند.

اگر درد پیش‌رونده دارید (مثل درد ناشی‌ از سرطان)، ممکن است پزشک دارویی با اثربخشی طولانی‌مدت برایتان تجویز کند. در این موارد، ممکن است دارو فقط برای درد ناگهانی استفاده شود. سایر مسکن‌ها مثل استامینوفن و ایبوپروفن هم ممکن است همراه این دارو تجویز شوند.

نکات مهم برای مصرف اکسی کدون

• دارو را با غذا مصرف کنید.
• زمانی که از اکسی کدون رهایش آهسته استفاده می‌کنید، از مصرف سایر داروهای ضددرد شبانه‌روزی خودداری کنید.
• کپسول یا قرص را کامل ببلعید و از خردکردن، جویدن، آسیب‌زدن، بازکردن یا حل‌کردن دارو پرهیز کنید.
• اگر نمی‌توانید کپسول اکسی کدون کامل را ببلعید، کپسول را باز کنید و دارو را در یک قاشق سَرپُر پودینگ یا سس سیب بریزید. این ترکیب را بلافاصله و بدون جویدن ببلعید و آن را برای بعد نگه ندارید.
• به‌هیچ‌وجه قرص اکسی کدون را برای استنشاق یا ترکیب‌کردن با مایع و تزریق درون‌رگی له یا خرد نکنید. این کار می‌تواند موجب مرگ شود.
• اگر حالت تهوع دارید، با پزشک صحبت کنید تا روش‌هایی برای کاهش این حالت به شما پیشنهاد دهد. مثلا یکی‌دو ساعت دراز بکشید و تا حد امکان حرکات سر را کاهش دهید.
• از خوردن گریپ‌فروت و نوشیدن آب این میوه در زمان مصرف اکسی کدون خودداری کنید مگر اینکه پزشک یا داروساز به شما بگوید این کار اشکالی ندارد. گریپ‌فروت می‌تواند احتمال عوارض جانبی دارو را بیشتر کند.
• داروی مایع را به‌دقت اندازه بگیرید و از سرنگ یا وسایل مخصوص اندازه‌گیری دارو استفاده کنید.
• اگر دارو برای مدت طولانی استفاده شود، ممکن است درست عمل نکند.
• نباید مصرف اکسی کدون را ناگهانی متوقف کنید. مصرف دارو را با تجویز پزشک و به‌تدریج کاهش دهید.
• دارو را در دمای اتاق به دور از حرارت، رطوبت و نور قرار دهید.

فراموش‌کردن دوز مصرفی

اکسی کدون برای کاهش درد است، پس احتمالا مصرف آن را فراموش نمی‌کنید. اگر به زمان دوز بعدی دارو نزدیک هستید، از مقدار فراموش‌شده صرف‌نظر کنید. از مصرف هم‌زمان ۲ دوز دارو خودداری کنید.

سوءمصرف اکسی کدون

در صورت استفاده زیاد از اکسی کدون، با اورژانس (۱۱۵) تماس بگیرید. سوءمصرف اکسی کدون می‌تواند کشنده باشد، به‌خصوص در کودکان و افرادی که بدون نسخه از دارو استفاده می‌کنند. علائم سوءمصرف عبارت‌اند از:

ممکن است پزشک برایتان نالوکسان (دارویی برای مقابله با علائم سوءمصرف ماده مخدر) تجویز کند و از شما بخواهد همیشه آن را همراهتان داشته باشید. مراقب شما می‌تواند در صورت توقف تنفس یا هوشیارنبودنتان دارو را به شما بدهد. در چنین شرایطی، همراهتان باید اورژانس را خبر کند و تا زمان رسیدن آنها عملیات احیا را برای شما انجام دهد.

عوارض جانبی قرص اکسی کدون

اگر علائم واکنش حساسیتی به اکسی کدون را دارید، با اورژانس تماس بگیرید. این علائم عبارت‌اند از:

• کهیر؛
• خارش؛
• مشکل تنفسی؛
• سرگیجه شدید؛
• ورم صورت، لب‌ها، زبان یا گلو.

اگر این علائم را داشتید، با پزشک تماس بگیرید:

• تنفس صدادار و آه‌مانند، تنفس کم‌عمق، قطع تنفس هنگام خواب؛
• ضربان قلب آهسته یا ضعیف؛
• پوست سرد و بی‌حرارت؛
• سردرد خفیف با احتمال غش‌کردن؛
• گیجی، افکار یا رفتار غیرطبیعی؛
• تشنج؛
• کاهش سطح کورتیزول با علائم حالت تهوع، استفراغ، کاهش اشتها، سرگیجه، خستگی یا ضعف شدید؛
• افزایش سرتونین بدن با علائم بی‌قراری، توهم، تب، عرق، لرز، ضربان قلب بالا، سختی عضلات، ازدست‌دادن هماهنگی، حالت تهوع، استفراغ، اسهال.

احتمال ایجاد مشکلات تنفسی شدید در افراد مسن، ناتوان یا مبتلا به اختلال تنفسی مزمن بیشتر است. مصرف طولانی‌مدت داروی مخدر مثل اکسی کدون می‌تواند بر باروری مردان و زنان اثر بگذارد. دائمی‌بودن این اثر هنوز مشخص نیست.

عوارض جانبی شایع اکسی کدون

• خواب‌آلودگی، سرگیجه، خستگی؛
• سردرد؛
• یبوست، معده‌درد، حالت تهوع، استفراغ؛
• خارش، قرمزی چشم یا گرگرفتگی.

رژیم حاوی فیبر، نوشیدن آب کافی و ورزش‌کردن می‌تواند از یبوست جلوگیری کند. همچنین می‌توانید با نظر پزشک از ملین استفاده کنید. برای کاهش سرگیجه و سبکی سر هم آرام از حالت نشسته یا درازکش بلند شوید.

نوع مایع اکسی کدون می‌تواند حاوی قند، آسپارتات یا الکل باشد. اگر دیابت، وابستگی به الکل، بیماری کبدی یا فنیل‌کتونوری دارید، حتما به پزشک بگویید تا نوع دیگری از دارو را برایتان تجویز کند.

تداخل دارویی قرص اکسی کدون

داروهای مخدر می‌توانند با بسیاری از داروها تداخل داشته باشند و موجب عوارض جانبی جدی یا مرگ شوند. در صورت مصرف این داروها، حتما باید پزشک را در جریان قرار دهید:

• سایر داروهای مخدر، ضددرد یا داروی سرفه تجویزی؛
• آرام‌بخش مثل آلپروزولام یا زانکس، کلونازپام، دیازپام یا والیوم، لورازپام و تمازپام.
• خواب‌آور؛
• آرام‌کننده عضلات یا ترانکولیزرها؛
• داروی افسردگی، اضطراب یا سایر بیماری‌های روانی؛
• داروی بیماری پارکینسون؛
• سردرد میگرنی؛
• داروی جلوگیری از حالت تهوع و استفراغ؛
• داروی سرماخوردگی یا حساسیت، برونشیت یا انسداد مزمن ریوی؛
• قرص دیورتیک (ادرارآور)؛
• داروی بیماری حرکت، سندروم روده تحریک‌پذیر یا مثانه.

این فهرست کامل تداخلات دارویی نیست و ممکن است داروهای دیگر از جمله داروهای بدون نسخه، ویتامین‌ها و محصولات گیاهی هم با اکسی کدون تداخل داشته باشند.

هشدار!

• از مصرف الکل با این دارو خودداری کنید، زیرا عوارض جانبی خطرناک دارد و ممکن است منجر به مرگ شود.
• تا زمانی که متوجه نحوه اثر دارو روی خودتان بشوید، از رانندگی یا کار با ماشین‌آلات خودداری کنید. سرگیجه یا خواب‌آلودگی شدید می‌تواند موجب افتادن یا اتفاقات دیگر شود.
• اگر از آنتی‌بیوتیک، داروهای ضدقارچ، داروی قلب یا فشارخون، داروی تشنج یا داروی درمان اچ.آی.وی (HIV) یا هیپاتیت سی استفاده می‌کنید، حتما به پزشک اطلاع دهید.

ترک قرص اکسی کدون

ترک ناگهانی دارو می‌تواند علائمی به همراه داشته باشد، به‌خصوص اگر مدتی طولانی یا دوز زیادی از اکسی کدون مصرف کرده باشید. به همین دلیل پزشک مقدار دارو را تدریجی کاهش می‌دهد. باز هم اگر علائمی داشتید، با پزشک در میان بگذارید. علائم ترک اکسی کدون عبارت‌اند از:

• بی‌قراری؛
• تغییرات روانی یا خلقی شامل اضطراب، مشکل خواب، افکار خودکشی؛
• آبریزش چشم؛
• آبریزش بینی؛
• حالت تهوع؛
• اسهال؛
• عرق‌کردن؛
• گرفتگی عضلات؛
• تغییرات ناگهانی رفتار.

مصرف قرص اکسی کدون با شرایط خاص

• مصرف داروهای مخدر در دوران بارداری می‌تواند موجب وابستگی کودک به دارو شود و بعد از تولد علائم تهدیدکننده زندگی را به همراه داشته باشد. این کودکان ممکن است تا چند هفته تحت درمان دارویی قرار بگیرند. اگر باردار هستید، قبل از مصرف اکسی کدون با پزشک مشورت کنید. اگر در دوران مصرف اکسی کدون باردار شدید، مصرف دارو را ناگهانی و بدون مشورت با پزشک متوقف نکنید. ممکن است لازم باشد به‌تدریج مقدار دارو را کم کنید.
• اگر در دوران شیردهی هستید، قبل از مصرف اکسی کدون با پزشک مشورت کنید. در صورتی که متوجه خواب‌آلودگی شَدید یا تنفس آهسته نوزاد شدید، با پزشک صحبت کنید.

شما بگویید

شما چقدر با این داروی مسکن آشنایی دارید؟ تا به حال از این دارو برای کاهش دردتان استفاده کرده‌اید؟ در صورت تمایل، می‌توانید تجربه و نظرتان را در قسمت ارسال دیدگاه برایمان بنویسید و این مطلب را از طریق شبکه‌های اجتماعی با دوستانتان به اشتراک بگذارید.

اولویت‌بندی کارها را بیاموزید تا در زمان کمتر، بهینه‌تر کار کنید.