کتابی که خواندنش از اوجبِ واجبات است

به گزارش خبرگزاری خبرآنلاین، سیدعبدالجواد موسوی، شاعر، روزنامه‌نگار و منتقد هنری در نخستین قسمت از «بیرون از کادرِ» سال ۱۴۰۱ به معرفی و صحبت در مورد کتاب «رساله‌ای درباره رواداری» نوشته جان لاک با ترجمه زنده‌یاد شمس‌الدین محمد میرشکاک، منتشرشده از سوی نشر پیله، پرداخت. 

موسوی به ضمیمه این ویدئو که با شعری از خود او در سوگ مترجمِ اثر آغاز می‌شود؛ «و شمس‌الدین محمد یکی از ما نبود، او آرزوی دور و دیر قبیله ما بود، باغ و بهار بود، میوه دل بود و تو چه می‌دانی سوختن باغ و بهار چیست؟ و تو چه می‌دانی میوه دل چیست؟» و بر سر آرامگاه او در شوشِ دانیالِ خوزستان ضبط شده است، چنین نوشت: 

«شمس‌الدین محمد میرشکاک که بیست‌وپنج بهار را بیشتر در این سیاره رنج سپری نکرد و در تابستان ۱۴۰۰ ما را ترک گفت، فلسفه‌خوان بود و شاعر و نویسنده و مترجم. او در این مدت کوتاه درسگفتارهایی را ضبط کرد. چیزهایی نوشت که از آینده درخشان او خبر می‌داد و چند اثر ترجمه کرد که یکی از آن‌ها با عنوان «رساله‌ای درباره رواداری» اثر جان لاک چند روز پس از درگذشت او به چاپ رسید. این کتاب مختصر و خواندنی سال‌ها بود که تجدید چاپ نمی‌شد. شمس‌الدین محمد با ترجمه‌ای خواندنی و افزودن مقدمه‌ای خواندنی‌تر این اثر را برای بازار کتاب تدارک دید. این کتاب در مدت کوتاهی به چاپ دوم رسید. پاورقی‌های این کتاب از نقاط قوت آن به شمار می‌آیند و در فهم رساله جان لاک و بومی‌شدن آن نقش مهمی ایفا می‌کنند. این کتاب را نشر پیله منتشر کرده است.» 

موسوی در بخشی از این ویدئو اشاره می‌کند برای ما که تجربه زیستن در سایه یک حکومت دینی را داریم، خواندن این کتاب از اوجب واجبات است و حرف‌هایی بسیار شنیدنی برای ما دارد. به گفته او، جان لاک هم تجربه زیستن در حکومتی مشابه چنین حکومت‌هایی را داشت و این رساله از تجربیات شخصی‌اش بیرون آمد. رساله‌ای که آن‌قدر مهم بود که موجب شد زندانی کردن افراد به خاطر داشتن عقیده مخالف در اروپا امری ناپسندیده شمرده شود و بعدها تاثیری بسیار گسترده و عمیق روی تاریخ جهان جدید گذاشت. 

او با اشاره به دلایل متفاوت بودن ترجمه شمس‌الدین محمد میرشکاک با ترجمه‌های پیشین از «رساله‌ای درباره رواداری» می‌گوید محمد میرشکاک کوشید این رساله را به گونه‌ای عامه فهم ترجمه کند تا مخاطب عادی و عامی هم که با فلسفه سیاسی آشنایی جدی ندارد و صرفا از تجربه زیستن در یک حکومت دینی برخوردار است قادر به درک آن باشد. موسوی با اشاره به پاورقی‌های کتاب «رساله‌ای درباره رواداری» می‌گوید این پاورقی‌ها با ارجاع به تاریخ و فرهنگ ایران موجب بومی‌سازی رساله جان لاک شده است و این ترجمه از این حیث با ترجمه‌های پیشین متفاوت است.  

سیدعبدالجواد موسوی در پایان ابراز امیدواری می‌کند که به زودی دیگر آثار شمس‌الدین محمد نیز به زیور طبع آراسته شود.

شمس‌الدین محمد میرشکاک، شاعر، نویسنده، مترجم و فرزند یوسفعلی میرشکاک، متولد ۱۳۷۶ یکشنبه، ۱۰ مردادماه ۱۴۰۰ بر اثر سوختگی ناشی از نشت و انفجار گاز از دنیا رفت.

قسمت پیشین «بیرون از کادر» را در مهمانان خلوتِ این روزهایتان؛ از جعفر مدرس‌صادقی تا شهرام ناظری ببینید.