نقش سوغات در حفظ ارزش‌های بومی و رونق گردشگری

افسانه احسانی در گفت‌وگو با ایسنا به بررسی ویژگی‌های سوغات و اثرپذیری آن بر رونق گردشگری و ماندگاری گردشگر پرداخت و اظهار کرد: در ارتباط  با برندسازی سوغات باید بگویم که برای هر گردشگر و مسافری از جمله خود من خرید یک سوغات که مربوط به همان منطقه باشد و دارای رنگ، بو و جنس همان خطه و یاد آور حوزه فرهنگی خاص آن نقطه باشد از ارزش بسیار بالایی برخوردار است.

وی ادامه داد: بعدها با ورود به صنعت گردشگری این نیاز را در خود و دوستانم احساس کردم که با هدف حفظ محیط زیست و منابع طبیعی با تکیه بر ظرفیت‌های فرهنگی وارد حوزه توان‌افزایی جوامع محلی شویم که در واقع بازآفرینی و واسطه‌سازی هنرهای سنتی و صنایع دستی آن‌ها به خصوص مواردی  که نمادهای فرهنگی داشتند، بود.

این کارشناس گردشگری بیان کرد: به تجربه برایم ثابت شده است، روستاهایی که پیشرفت چندانی نداشتند و مسیر دسترسی آن‌ها چندان ساده  نبود و دور از مرکز بودند چطور گردشگران را به واسطه دیدن سازنده عروسک‌های بومی یا بافته‌ای که در آن منطقه تولید می‌شد و حتی برای دیدن مراحل ساخت آن آثار، به خود جذب می‌کردند وآن نقطه را به یک منطقه گردشگرپذیر به خصوص گردشگری تجربه‌گر تبدیل می‌کردند. پس می‌توان گفت که با اتکا به مشاهدات میدانی، سوغات تا چه میزان می‌تواند بر جذب گردشگر و ماندگاری آن  تاثیرگذار باشد.

ایجاد انگیزه در گردشگر نقش بسیار مهمی در افزایش مدت زمان حضور او خواهد داشت

احسانی در خصوص افزایش مدت زمان حضور گردشگر در منطقه به واسطه سوغات و صنایع دستی تصریح کرد: با در نظرگرفتن فرآیند ساخت سوغات فرهنگی و به نوعی مواجه کردن گردشگر با فرآیندهای جمع‌آوری مواد و مصالح مربوطه در همان منطقه تا تولید آن محصول و ایجاد یک برنامه‌ریزی صحیح در قالب گردشگری تجربه‌گرا، می‌توان مدت زمان حضور گردشگر در منطقه را افزایش داد.

وی عنوان کرد: گردشگران می‌توانند از کارگاه‌های صنایع‌دستی و همینطور تولیدات سوغات بازدید کنند و قطعا این بازدید می‌تواند به آن‌ها انگیزه دهد تا مدت زمان بیشتری را در محل حضور داشته باشند. همچنین به آن‌ها کمک می‌کند تا سفرشان روح، حس و معنای بیشتری دریافت کند و به عبارتی احساس تعلق خاطر نسبت به آن منطقه  در آن‌ها شکل گیرد.

مراکز اقامتی کمتر از محصولات بومی منطقه استفاده می‌کنند

این کارشناس گردشگری و صنایع‌دستی در خصوص مزایای استفاده از سوغات و صنایع دستی بومی در مراکز اقامتی تشریح کرد: مسلما عرضه این محصولات و نمایش آن‌ها  در موزه‌ها، هتل‌ها و محل‌هایی که گردشگران رفت‌وآمد دارند می‌تواند بسیار موثر باشد؛ به خصوص که اگر این محصولات، کاملا بومی همان منطقه  باشند.

احسانی اضافه کرد: البته امروزه با وجود اینکه اکقر اقامتگاه‌ها سعی دارند تا از صنایع‌دستی در مراکز خود استفاده کنند اما متاسفانه شاهد این امر هستیم که صنایع‌دستی استفاده شده مربوط به به آن خطه نیست.

وی ادامه داد: همچنین چه بهتر که این محصولات در جایی استفاده و یا عرضه شود که قابلیت دید بیشتری داشته باشد. به عنوان مثال در لابی مکان‌های اقامتی و نقاطی که گردشگران انتظار می‌کشند و حتی در نزدیکی محل صرف غذا و یا در جایی که مهمانان نشسته‌اند و فرصت کافی برای تماشا دارند، می‌تواند بسیار موثر باشد.

چه شاخص‌هایی باید در ساخت سوغات به کار رود؟

این کارشناس صنایع‌دستی در خصوص جایگاه صنایع‌دستی در سوغات خاطرنشان کرد: اگر بخواهیم سوغات را به دو دسته خوراکی‌ها و مواردی که قابلیت نگهداری دارند مانند صنایع‌دستی و هنرهای سنتی تقسیم کنیم،  باید بگویم که حتما صنایع‌دستی جایگاه ویژه‌ای در سوغات دارد.

احسانی اظهار کرد: این دو مورد مکمل هم هستند، البته در برخی موارد هنر صنایع‌دستی در قالب غذا و خوراک هم دیده می‌شود. برای مثال بومیان استان فارس با ماده‌ای به نام قارا یا چیزی شبیه به قره قروت اشیایی چون اسب و شتر می‌سازند و به نوعی یک صنایع‌دستی خلق می‌کنند. این دو را نمی‌توان جدا ازهم دسته‌بندی کرد و هر دو نوع سوغات ارزشمند هستند، اما بهتر اینکه آن سوغات همیشه دیده شود و یادآور خاطرات سفر باشد.

وی افزود: البته مقالاتی در این زمینه نوشته شده که متمرکز بر ذکر برخی شاخص ها در ساخت سوغات هستند. در این شاخص‌ها گفته شده است که سوغات به خصوص برای افرادی که زیاد سفر می‌کنند باید کوچک و قابل حمل باشد، سبک باشد، به راحتی بسته‌بندی شود، کاملا یادآور خطه فرهنگی و فرهنگ منطقه و در آخر دارای قیمت مناسبی باشد.

این کارشناس گردشگری در خصوص جایگزینی سوغاتی‌های قابل حفظ و نگهداری به جای خوراکی‌ها، خاطرنشان کرد: این دو را نمی‌توان از یکدیگر تفکیک کرد و خوراکی‌ها به خصوص که اگر خوراکی‌های بومی باشند از ارزش بالایی برخوردار هستند و می‌توانند به خوبی گویای تنوع فرهنگی خاص منطقه باشند. ما هنوز به اندازه کافی روی خوراکی‌های محلی خود، غذاهای محلی و سوغات محلی  آنطور که باید تمرکز نکرده‌ایم هرچند بعضی استان‌ها اقداماتی انجام می‌دهند اما با توجه به تنوع فرهنگی که در کشور داریم هنوز جزئیات بسیاری هستند که شناسایی نشده‌اند و قابلیت نقد و بررسی بسیار دارند.

در تولید سوغات انواع ذائقه‌ها در نظر گرفته شود

احسانی در مورد تاثیرات سوغات بر رونق اقتصادی گفت: این مسئله به اینکه چه سوغاتی مد نظر است، بستگی دارد. برخی از سوغات‌های فرهنگی همچون فرش، جاجیم و بافتنی‌ها که تولید زمان بری دارند و دارای هزینه تولید بالا هستند قاعدتا با صنایع دستی و سوغاتی  که سریعتر تولید می‌شوند و دارای مواد اولیه ارزان هستند، متفاوت خواهند بود.  به هر حال این طیفی است که باید همه آن‌ را در نظر بگیریم و نباید خود را به انواع خاصی از گردشگران محدود کنیم.

وی ادامه داد: باید برای انواع سلیقه‌ها راه و چاره داشته باشیم. ما می‌توانیم برای بخشی که جمعیت کمتری دارند میزان تولید پایین‌تر داشته باشیم، اما در مجموع باید همه نوع ذائقه‌ را در نظر بگیریم تا به مرور این ذائقه‌سازی شکل بگیرد. به شخصه معتقدم که آگاهی می‌تواند سلیقه را تغییر دهد و اگر مسیر را با آگاهی و ذائقه‌سازی پیش ببریم به دست‌آوردهای بالاتری خواهیم رسید.

انتهای پیام