زندگی در مشهد چگونه است؟

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۶/۱۰/۱۵ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۹/۲۷ به‌روزرسانی شده است.}
مشهد شهری زیارتی و سیاحتی در شمال شرق کشور است و مهم‌ترین قطب گردشگری مذهبی کشور و نیز دومین شهر مذهبی جهان محسوب می‌شود. جاهای دیدنی مشهد بسیار است در همسایگی شهرهای سرخس، درگز، چناران و نیشابور قرار دارد. داشتن مرز مشترک با کشورهای افغانستان، ترکمنستان به این شهر اهمیت نظامی خاصی نیز بخشیده است. قدمت سکونت در مشهد بر اساس اکتشافات مربوط به تپه نادری، به هزاره پنجم قبل از میلاد بازمی‌گردد. این شهر محل سکونت اقوام آریایی بوده و نام خود را از بارگاه مقدس امام رضا (ع) گرفته است. مشهد به‌عنوان دومین شهر بزرگ ایران، مرکز مهم سیاسی نیز به حاساب می‌آید و کنسولگری کشورهایی چون عراق ، قرقیزستان، عربستان، تاجیکستان، افغانستان، پاکستان و ترکیه را در خود جای داده است. با ما همراه باشید تا با شهر مشهد و زنگی در آن بیشتر آشنا شویم.

آنچه باید درباره زندگی مشهد بدانید

مشهد کجاست؟

شهر مشهد با ۲۰۴ کیلومتر مربع مساحت، در شمال شرق ایران و در طول جغرافیایی ۵۹ درجه و ۱۵ دقیقه تا ۶۰ درجه و ۳۶ دقیقه و عرض جغرافیایی ۳۵ درجه و ۴۳ دقیقه تا ۳۷ درجه و هشت دقیقه و در حوضه‌ آبریز کشف رود، بین رشته‌کوه‌های بینالود و هزار مسجد واقع شده است. ارتفاع شهر از سطح دریا ۹۸۵ متر و فاصله‌ آن از تهران ۹۶۶ کیلومتر است. (مشاهده در نقشه)

_{عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia}

تاریخچه مشهد

بنا بر شواهد تاریخی، شهر مشهد و محدوده اطراف آن بخشی از دشت باستانی توس بوده‏ است. اقلیم مساعد، وجود مراتع و چشمه‌سارهای فراوان، دلیل مسکن و وطن اقوام گوناگون در این سرزمین است. تاریخ مشهد در حقیقت از زمان شهادت حضرت رضا (ع) آغاز می‏‌شود.

تاریخ مشهد در حقیقت از زمان شهادت حضرت رضا (ع) آغاز می‏‌شود

در اواخر قرن دوم هجری، در محل مشهد کنونی دهکده‌هایی به نام سناباد وجود داشته که از توابع نوغان بزرگ‏ترین شهر ولایت توس به‏ شمار می‌رفته است. این آبادی نیز مانند دیگر روستاها، دارای قناتی برای سکونت اهالی سناباد بوده است. در نزدیکی آن باغ وسیع و کاخ باشکوه حمید بن قحطبه، والی خراسان واقع بوده که قنات از آن عبور می‌‏کرده است. پس از شهادت حضرت رضا (ع)، پیکر مطهر آن امام را در آب قنات سناباد غسل دادند و آن آب متبرک شد. بدین ترتیب سناباد که تا آن زمان دهکده‌های بیش نبود، به‏ دلیل وجود مضجع شریف حضرت رضا (ع) مورد توجه قرار گرفت و رو به آبادانی گذاشت و گسترش یافت.

در حدود نیمه قرن سوم هجری، علاقه‌مندان آل علی (ع) و مجاوران حرم مطهر به‌تدریج خانه‌هایی در اطراف حرم ساختند. از آن تاریخ تاکنون مشهدالرضا فراز و نشیب‌های بسیاری دیده‏ است و امروزه به‌عنوان یکی از شهرهای بزرگ ایران و پایتخت معنوی کشور همه ساله شاهد حضور میلیون‌ها عاشق و دلباخته ائمه اطهار (ع) است.

آب و هوای مشهد

_{عکس‌ از وب‌سایت خبرگزاری ایرنا}

مشهد به‌دلیل موقعیت جغرافیایی خاص که در منطقه مرزی بین شمال و جنوب خراسان قرار دارد و همچنین تداخل جبهه‌های مختلف آب و هوایی، دارای آب و هوا و خصوصیات ویژه اقلیمی است و قسمت اعظم دشت مشهد-نیشابور، جزو اقلیم سرد و خشک و قسمتی از دشت مشهد-قوچان، نیمه خشک و سرد و بخش کوچکی از بلندترین ارتفاعات رشته‌کوه‌های بینالود و هزار مسجد جزو اقلیم مرطوب سرد محسوب می‌شود؛ درمجموع شهر مشهد دارای آب و هوای متغیر، اما معتدل و متمایل به سرد و خشک است و از تابستان‌های گرم و خشک و زمستان‌های سرد و مرطوب برخوردار است. بادها در شهر مشهد بیشتر در جهت جنوب شرقی به شمال غربی می‌وزند. بیشینه درجه حرارت در تابستان‌ها ۴۳ درجه بالای صفر و کمینه آن در زمستان‌ها ۲۳ درجه زیر صفر است.

جمعیت زبان و دین مردم مشهد

_{عکس‌ از وب‌سایت سیری در ایران}

شهر مشهد، در سده‌ اخیر از رشد جمعیت بالایی برخوردار بوده است. در نخستین سرشماری رسمی ایران که در سال ۱۳۳۵ انجام گرفت، این شهر، با ۲۴۱,۹۸۹ نفر جمعیت پس از شهرهای تهران، تبریز و اصفهان، چهارمین شهر پرجمعیت ایران بود. در سرشماری بعدی و در سال ۱۳۴۵، این شهر پس از تهران و اصفهان، جایگاه سوم را در بین شهرهای ایران داشت. در سرشماری سال ۱۳۵۵، مشهد، پس از تهران، دومین شهر پرجمعیت ایران بود و تا آخرین سرشماری در سال ۱۳۹۵، همین جایگاه را داشته است. بر اساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳9۵، جمعیت شهر مشهد در این سال، بالغ بر ۳,۰۰۱,۱۸۴ نفر بوده است. 

زبان مردم مشهد، زبان فارسی با گویش و لهجه مشهدی است. این لهجه سرشار از واژه‌های کهن و ریشه‌دار زبان فارسی است. لهجه مشهدی یکی از لهجه‌های مهم و تأثیرگذار فارسی به شمار می‌آید و به‌نوعی خاستگاه ادبیات اصیل شاعرانی همچون فردوسی، عطار و خیام است.

_{عکس‌ از وب‌سایت همشهری آنلاین}

بیشتر مردم شهر مشهد، مسلمان و شیعه هستند. این موضوع به‌واسطه وجود حرم علی بن موسی‌الرضا در این شهر نیز تشدید شده است. با این حال، اقلیت‌های دینی دیگری نیز در مشهد وجود داشته یا دارند.

در مشهد محله‌ای به نام «محله جدید» وجود دارد که مجتمع مسکونی یهودیان در مشهد بود. این محله منازل بزرگ و محکم با دیوارهای بلند داشت و خانه‌ها از داخل با یکدیگر مرتبط بود. اقلیت یهودی مشهد که بینش و هوشیاری اقتصادی داشتند با توسعه عمرانی مشهد به خیابان‌های جنت و جم (پاسداران کنونی) نقل مکان کردند و عده‌ای هم مهاجرت کردند.

مهاجران ارمنی از اواخر قرن نوزدهم میلادی و در زمان حکومت قاجار از مرز باجگیران و درگز وارد این استان شدند و سپس در شهرهای مشهد، قوچان، نیشابور، شیروان، سبزوار، بجنورد و درگز اقامت گزیدند. بعدها تجار ارمنی از مناطق دیگر ایران مانند آذربایجان و اصفهان نیز به این استان نقل مکان کردند و به کارهای تجاری و صنعتی مشغول شدند.

اقتصاد مشهد

_{عکس‌ از وب‌سایت مشهد مال}

شهر مشهد به‌واسطه فعالیت‌های خدماتی، صنعتی و کشاورزی یکی از قطب‌های مهم اقتصادی در کشور محسوب می‌شود و همچنین شهر مشهد به واسطه وجود بارگاه و حرم امام رضا (ع) و مکان‌های مذهبی دیگر و مکان‌های سیاحتی و دیدنی همه ساله میلیون‌ها نفر توریست را به خود راه می‌دهد و به این منظور فعالیت‌های خدماتی و توریستی و هتلداری رونق خاصی دارد. می‌توان مهم‌ترین محصولات کشاورزی شهر مشهد را زعفران، زرشک، نبات، آجیل و خشکبار و غلات، چغندرقند و محصولات جالیزی عنوان کرد. از معادن مهم مشهد می‌توان سنگ گچ، نمک، فلدسپات، کرومیت و سنگ مرمر را نام برد و مهم‌ترین صنایع موجود در شهر مشهد، صنایع غذایی، پوشاکی، چرم، تولید مصالح ساختمانی، صنایع فلزی و صنایع دستی است.

انواع صنایع مشهد

• صنایع غذایی:‌ صنایع غذایی استان، صنایع تخصصی و پیشرفته‌ای است که از امتیاز استاندارد برای صادرات برخوردار ‌است. ۲۲ درصد کالاهای صادراتی از گمرک استان را تولیدات صنایع غذایی تشکیل می‌دهد و این میزان علاوه بر فرآورده‌های صنایع غذایی استان است که از سایر مرزهای کشور صادر می‌شود.
• صنایع کانی غیر فلزی: در سال ۱۳۷۵ سهم صادرات کانی غیر فلزی از کل صادرات انجام شده از گمرک استان (حدود ۷ میلیون دلار) گزارش شده است؛ این میزان علاوه بر کالاهایی است که از گمرک استان‌های کشور صادر می‌شود.
• صنایع ماشین‌سازی و ساخت تجهیزات (محصولات فلزی): شرکت‌های صنعتی پارت‌سازان را فرمان، ایژ روستا، شاران، لاما، از مهم‌ترین کارخانجات صنایع ماشین‌سازی استان است. تولیدات این بخش از صنایع استان شامل انواع رینگ‌های سبک و سنگین، قطعات محوری، سیبک، جعبه فرمان، اکسل، شاتون و میل گاردن انواع اتومبیل‌های ساخت کشور و نیز تولید انواع وسایل آبیاری تحت فشار و الکتروموتور است. حدود ۳۱ کارخانه ساخت قطعات خودرو که تقریبا ۵۰ درصد قطعات خودرو را تولید می‌کنند، در استان فعالیت دارند که امکان توسعه آن‌ها نیز مهیا است.
• صنایع نساجی، چرم و پوشاک: ۱۴ کارخانه تولید چرم، ۲۷ کارخانه تولید پوشاک، ۱۹ کارخانه ریسدگی نخ اکریلیک، پنج کارخانه تولید پتو و سه کارخانه تولید پارچه‌های فاستونی است. نظر به اهمیت صنایع چرم و پوست در استان، شهرک صنعتی تخصصی به نام (چرم شهر) به مساحت ۱۰۰ هکتار در مشهد ایجاد شده است که تاکنون تعداد ۶۲ واحد صنعتی تولید چرم و پوست در این شهرک مستقر شده‌اند و در آینده کلیه واحدهای تولید چرم و پوست مشهد جمع‌آوری و به این شهرک منتقل خواهد شد. ظرفیت تولیدی چرم استان خراسان بیش از ۲۰ میلیون پا در سال است. آمار صدور چرم از گمرک استان در سال ۱۳۷۵ حدود ۹ میلیون دلار (۴ درصد کل صادرات استان) بوده است.

مراکز تجاری مشهد

مشهد به‌دلیل برخورداری از زائران و مجاوران بسیار، مراکز تجاری متعددی دارد

از مراکز بزرگ تجاری این شهر می‌توان به زیست خاور، الماس شرق، پروما، تابان، کیان و بازار رضا اشاره کرد. به‌دلیل وجود جاذبه‌های فراوان تاریخی و مذهبی و فرهنگی در مشهد، در حال حاضر نیمی از هتل‌ها و هتل‌آپارتمان‌های ایران در شهر مشهد قرار دارند.

نمایشگاه بین‌المللی مشهد امروزه به‌عنوان بزرگ‌ترین و فعال‌ترین نمایشگاه بین‌المللی تجاری در ایران بعد از نمایشگاه بین‌المللی تجاری تهران فعالیت می‌کند. مشهد به‌علت هم‌جواری با کشورهای آسیای میانه و موقعیت صنعتی سالانه میزبان ده‌ها نمایشگاه بین‌المللی است. 

حمل و نقل در مشهد

 فرودگاه مشهد (فرودگاه شهید هاشمی نژاد)

_{عکس‌ از وب‌سایت آخرین خبر}

فرودگاه شهید هاشمی نژاد، اکنون دومین فرودگاه پر رفت و آمد کشور بعد از فرودگاه مهرآباد و بالاتر از فرودگاه بین‌المللی امام خمینی است. از لحاظ تعداد پروازهای ورودی و خروجی روزانه دارای رتبه نخست در ایران است. در زمینی به مساحت ۵۴۰ هکتار در قسمت جنوب شرقی شهر مشهد قرار دارد و با دو باند موازی ظرفیت پذیرش کلیه هواپیماها تا رده بوئینگ ۷۴۷ را دارد. بیش از ۱۴ شرکت داخلی و ۱۶ شرکت خارجی به فرودگاه بین‌المللی مشهد پرواز دارند و ظرفیت این فرودگاه سالانه حدود هشت میلیون مسافر داخلی و خارجی است و هر ساله بیش از ۲۷ هزار زائر حج تمتع و ۲۰۸ هزار زائر حج عمره را می‌پذیرد.

درمجموع شهر مقدس مشهد ۲۵ میلیون مسافر داخلی و خارجی را پذیرا است. هم‌اکنون از فرودگاه مشهد به ۵۱ مسیر داخلی و خارجی پرواز انجام می‌شود که از این تعداد ۳۰ پرواز در مسیرهای داخلی و ۲۱ پرواز هم در مسیرهای خارجی است. با هماهنگی‌های انجام شده با وزارت خارجه امکان صدور ویزا در فرودگاه برای مسافر فراهم شده تا فضا برای ورود گردشگر به مشهد آسان شود. همچنین از فرودگاه مشهد به بیش از ۲۶ فرودگاه داخلی و به‌طور متوسط روزانه ۱۶۰ پرواز و در اوج تقاضا ۲۰۰ تا ۲۳۰ پرواز انجام می‌شود.

مترو مشهد

_{عکس‌ از وب‌سایت شهرآرا}

• خط ۱: فرودگاه شهید هاشمی نژاد به وکیل‌آباد به طول ۲۵ کیلومتر (از شرق به غرب و برعکس) مسیر خط یک قطار شهری مشهد از فرودگاه شهید هاشمی نژاد تا انتهای بلوار وکیل‌آباد ۲۵ کیلومتر را در برمی‌گیرد. ۵٫۱۰ کیلومتر به‌صورت زیرزمینی در تونل کم‌‌ عمق و ۵٫۸ کیلومتر در مسیر هم‌سطح طی خواهد شد. این خط در میدان تقی‌آباد (ایستگاه شریعتی) خط دو را قطع می‌کند. خط یک مترو مشهد شامل سه قطار و هر یک دارای ۲۰ واگن و درمجموع ۶۰ واگن است.
• خط ۲: رضاشهر به طبرسی شمالی به طول حدود ۱۴ کیلومتر (از جنوب به شمال و برعکس) مسیر خط ۲ قطار شهری مشهد از انتهای طبرسی شمالی (پایین روستای کشف) شروع می‌شود و به بسیاری از مراکز پرجمعیت آن منطقه سرویس‌دهی مستقیم دارد. بعضی از مراکز جمعیتی مجاور که عمدتا طبقات محروم در آنجا ساکن هستند با طی کمترین فاصله به یکی از ایستگاه‌های خط دو دسترسی خواهند داشت و در ادامه پس از قطع کمربندی صد متری (بزرگراه بسیج) این خط از منطقه طلاب و با فاصله اندکی از چهار‌راه مقدم طبرسی عبور خواهد کرد و سپس به میدان راه‌آهن و به میدان شهدا ادامه مسیر خواهد داد. در ادامه این خط با عبور از میدان سعدی و میدان تقی‌آباد ضمن عبور از ایستگاه تقاطعی با خط یک، دسترسی ویژه‌ای به زیست خاور خواهد داشت و در نهایت ایستگاه آخر خط مذکور با عبور از پارک کوهسنگی در میدان فضل بن شاذان خاتمه می‌یابد.
• خط ۳: شهرک ابوذر تا قاسم‌آباد به طول حدود ۲۴ کیلومتر (از جنوب شرق به شمال غرب و برعکس) خط سه قطار شهری از ترمینال اتوبوسرانی در انتهای خیابان امام رضا (ع) و تا فلکه آب و صحن جامع رضوی ادامه داشته و با عبور از چهار‌‌راه خسروی چهارراه شهدا به میدان شهدا می‌رسد. سپس خط تا میدان فردوسی ادامه می‌یابد و در میدان جانباز و از طریق بلوار جانباز به بزرگراه امام علی (ع) و سپس با طی تمام مسیر امامیه به اراضی امامیه می‌رسد و آخرین ایستگاه در محل ساخت ترمینال جدید اتوبوسرانی برون‌شهری غرب مشهد خواهد بود. در این خط طول مسیر ۱۹ کیلومتر شرق به غرب و برعکس است و ۲۲ ایستگاه شامل ۱۱ ایستگاه زیرزمینی و ۱۱ ایستگاه هم‌سطح دارد.
• خط ۴: شهرک شهید رجایی به خواجه ربیع به طول حدود ۱۴ کیلومتر (از شرق به شمال و برعکس) خط ۴ قطار شهری مشهد از خواجه ربیع آغاز می‌شود و با عبور از میدان شهدا با امتداد به‌سمت حرم مطهر از ضلع شمالی حرم مطهر عبور می‌کند و از میدان مصلی به‌سمت قلعه ساختمان و جاده سرخس طی مسیر خواهد کرد. این خطوط پس از ساخت و بهره‌برداری بیشترین خدمت را به اقشار متوسط و محروم مشهد خواهد کرد.

راه‌آهن مشهد

_{عکس‌ از وب‌سایت Wikipedia}

ایستگاه راه‌آهن مشهد، یکی از بیست شاهکار معماری بعد از جنگ جهانی دوم در آسیا و زیباترین و مجهزترین ایستگاه راه‌آهن ایران است. ساختمان ایستگاه توسط معمار ایرانی حیدر غیایی طراحی شده است و ساخت آن در ۲۵ شهریور ۱۳۳۴ و در چهار آبان ۱۳۴۵ به بهره‌برداری رسیده است. در سال ۹۳ تعداد مسافران جابه‌جا شده در ایستگاه ۱۴ میلیون نفر بوده است. ورود ۳۰ درصد از زائران به مشهد از طریق راه‌آهن انجام می‌شود. با توجه به ظرفیت محدود ایستگاه راه‌آهن مشهد، این ایستگاه حداکثر تا پایان برنامه پنجم توسعه پاسخ‌گوی نیاز مسافران است؛ لذا مطالعات احداث پایانه دوم ایستگاه راه‌آهن مشهد آغاز شده است.

 هزینه مسکن در مشهد

_{عکس‌ از وب‌سایت شهرآرا}

متوسط نرخ خرید مسکن در مشهد تحت‌تاثیر نرخ رشد قیمت مسکن در کلانشهرها قرار دارد. بنا بر داده‌های بازار مسکن و آگهی‌های ثبت‌شده در مراکز و وب‌سایت‌های خریدوفروش در پاییز ۱۴۰۰، هر متر مربع مسکن در محله طلاب و شهید مطهری شمالی ۸٫۶ میلیون تومان است و مناطقی چون عبدالمطلب، ابوطالب و امیریه در کانال ۹ میلیون تومان ثبت شده‌اند.

میانگین قیمت خرید مسکن در هفت تیر ۱۷٫۵ میلیون تومان، در آزادشهر ۱۸٫۶ میلیون تومان و در وکیل آباد و فرهنگ ۱۹ میلیون تومان ثبت شده است. مناطق هاشمیه و محله هنرستان با حدود قیمت ۲۰ میلیون تومان برای یک متر آپارتمان، در بین محلات محتلف نرخ خرید بالاتری دارند.

دانشگاه‌های مشهد

_{عکس‌ از وب‌سایت شهرآرا}

مشهد به‌عنوان یکی از مهم‌ترین مراکز علمی کشور شناخته می‌شود و دومین دانشگاه برتر کشور را نیز در خود جای داده است. دانشگاه فردوسی مشهد با ۲۵,۰۰۰ دانشجو، یکی از بزرگ‌ترین و معتبرترین دانشگاه‌های خاورمیانه محسوب می‌شود که در سال  ۱۳۲۸ تاسیس شده است. در ادامه دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی مشهد ذکر شده است:

•  دانشگاه فردوسی مشهد
•  دانشگاه علوم پزشکی مشهد
•  دانشگاه آزاد اسلامی مشهد
•  دانشگاه صنعتی سجاد مشهد
•  دانشگاه خیام مشهد
•  دانشگاه علمی- کاربردی جهاد دانشگاهی مشهد
•  دانشگاه امام رضا (ع) مشهد
•  موسسه آموزش عالی بینالود مشهد
•  موسسه آموزش عالی اسرار مشهد
•  موسسه آموزش عالی فردوس مشهد
•  دانشگاه پیام نورمشهد
•  دانشکده فنی مشهد (منتظری)

جاهای دیدنی مشهد

مشهد با پذیرایی از میلیون‌ها زائر و گردشگر در سال، مهم‌ترین قطب گردشگری کشور محسوب می‌شود و به‌واسطه تاریخی طولانی و اهمیت سیاسی در دوران افشاریه، جاذبه‌های تاریخی و توریستی بی‌شماری را در خود جای داده است. از جمله جاهای دیدنی مشهد می‌توان به حرم امام رضا (ع)، چالیدره، مقبره فردوسی، مجموعه کوهسنگی، پارک ملت، باغ نادری و پارک وکیل آباد اشاره کرد.

نظر و تجربیات خود را درباره زندگی در مشهد و سفر به این شهر با ما و سایر کاربران کجارو به اشتراک بگذارید.