زندگی در سنندج چگونه است؟

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۷/۰۷/۱ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۱/۲۷ به‌روزرسانی شده است.}

استان کردستان با مساحت ۲۸,۲۰۳ کیلومتر مربع (معادل ۷٫۱ درصد مساحت کل کشور) در غرب کشور و در مجاورت مرز عراق واقع شده است. این استان از شمال به استان‌های آذربایجان غربی و زنجان، از غرب به کشور عراق، از جنوب به استان کرمانشاه و از شرق به استان همدان و قسمتی دیگر از استان زنجان محدود می‌شود.  

شهرستان سنندج یکی از شهرستان‌های استان کردستان و مرکز این استان است که‌ در فاصله‌ ۵۲۰ کیلومتری‌ جنوبی‌ غربی‌ تهران‌ در مسیر آسفالته‌ میاندوآب‌-کرمانشاه‌ و زنجان‌-کرمانشاه‌ قرار دارد. به‌ دلیل‌ کوهستانی‌ بودن‌ منطقه‌ کردستان‌، شهر سنندج‌ دارای‌ دشت‌، قشلاق‌ و رودخانه‌ است‌ و همین عوامل طبیعی باعث جذب‌ عشایر کوچ روی‌ کرد بوده‌ است‌.

آنچه باید درباره زندگی در سنندج بدانید

سنندج کجاست؟

موقعیت قرارگیری شهر سنندج از نظر جغرافیایی در ۴۷ درجه‌ی درازای خاوری و ۳۵ درجه و ۱۹ دقیقه‌ی پهنای شمالی است. شهرستان سنندج از شمال به شهرستان تکاب، از خاور به شهرستان‌های بیجار و قروه، از جنوب به شهرستان کامیاران و از باختر به مریوان و سقز محدود است.

شهر سنندج در قدیم‌ در کنار رودخانه‌ قشلاق‌ به‌ نام‌ «پیالکه‌ توش‌ نوذر» روی‌ تپه‌ بزرگی‌ قرار داشته‌ است. قلعه‌ حسن‌آباد که‌ دژی‌ ساسانی‌ بود و در دوران «امان‌ الله‌ خان‌ اردلان‌» شهر گسترش پیدا کرده است‌. سنندج‌ به‌ لحاظ‌ موقعیت‌ جغرافیایی‌ و به خاطر فعالیت‌های‌ شهرسازی‌ عصر صفوی‌ و قاجار، از بافت‌ شهری‌ سنتی‌ با ارزشی‌ برخوردار است‌ که‌ بناهای‌ مسکونی‌ و عام‌المنفعه‌ متعددی‌ مانند حمام‌، مساجد، بازار و تکیه‌ به همان سبک معماری قدیمی همچنان در آن‌ باقی مانده‌ است‌.

این منطقه به خاطر کوهستانی بودن دارای پستی و بلندی‌های فراوانی است؛ به‌طوری که کوه شاهو با ارتفاع ۳۳۹۰ متر مرتفع‌ترین و منطقه آلوت در بانه با ارتفاع ۹۰۰ متر از سطح دریا کم ارتفاع‌ترین منطقه استان کردستان است. آنچه درباره سنندج محرز است، این است که از سال ۱۰۴۶ ه. ق یعنی در دوره صفوی و در زمان شاه صفوی سلیمان خان اردلان مرکز حکومت را از قلعه‌های حسن‌آباد و پالنگان در جنوب سنندج به شهر سنه منتقل کرده، البته تا قبل از آن سنندج به‌صورت دهکده‌ای کوچک به حیات خود ادامه می‌داده است. سنندج به‌علت مرکزیت در گذشته، دارای مساجد، ابنیه و عمارات و بازار قدیمی فراوان و با ارزشی است که این بناها هم‌اکنون بیشترین تعداد جاذبه‌های تاریخی این شهر را تشکیل می‌دهد. (مشاهده در نقشه)

وجه تسمیه سنندج

سنندج یک شهر کردنشین است. ریشه کلمه «کرد» به‌صورتی دقیق و چگونگی به وجود آمدن اولیه آنان در منطقه کردستان مسئله‌ای کهن و قدیمی است و امروز هم بحث‌های بسیاری دراین‌باره صورت می‌گیرد و آرای مختلف و نظریه‌های گوناگونی ابراز شده است.

شهر سنندج (سنه‌ یا سنه‌ دژ) از شهرهای‌ کهن‌ و تاریخی ایران قدیم است‌ که به دوران آیین‌ مهر و زرتشت‌ در این‌ منطقه از ایران‌ باز می‌گردد. این‌ شهر اهمیت‌ فراوانی به‌لحاظ قدمت‌ دارد و این‌ از مجاورت شهر با اساطیر پهلوانی‌ آریایی‌ مشخص می‌شود.

شهر قدیمی «سنه‌ دژ» تا دوران صفوی‌ به‌‌صورت‌ دهکده‌ای‌ به‌ حیات‌ خود ادامه‌ داد و قبل از آن احتمالا در اثر زلزله‌ و هجوم‌ مغول‌ها چند نوبت ویران‌ شده است. مرکز حکومتی‌ این‌ شهر پس‌ از ویرانی‌، به‌ قلعه‌ حسن‌آباد منتقل‌ شد. شهر جدید سنندج‌ در دوره‌ صفوی‌ و در روزگار شاه صفی‌ در سال‌ ۱۰۴۶ ه. ق توسط «سلیمان ‌خان‌ اردلان‌» پایه‌ گذاری‌ شد.

سلیمان‌ خان‌ مرکز حکومت‌ را از قلعه‌های‌ حسن‌‌آباد و پلنگان‌ به‌ شهر سنه‌ منتقل‌ و اقدام‌ به‌ آباد ساختن‌ آن‌ کرد. وی‌ قلعه‌ حکومتی‌ را با استحکام‌ تمام‌ در بالای‌ تپه‌ای‌ بنا نهاد. او با احداث‌ یک رشته‌ قنات‌ در دشت‌ »سرنووی‌» در فاصله هزار قدمی‌ شهر که‌ در سال‌ ۱۳۰۹ ه. ق در اثر توسعه‌ شهر داخل‌ محدوده‌ شهر شده‌ بود آب‌ را به‌ داخل‌ شهر و میان‌ قلعه‌ هدایت‌ کرد.

او همچنین چندین‌ تالار و عمارت‌ در آنجا ساخت، قلعه‌ حکومتی‌ را توسعه‌ داد و در فاصله‌ سال‌های‌ ۳۰ ـ ۱۲۲۰ ه. ق با احداث‌ عمارت‌های‌، بازار، کاروان‌سرا، مسجد و همچنین‌ در سال‌ ۱۲۲۲ ه. ق باغ‌ و عمارت‌ خسروآباد و مسجد معروف‌ به‌ «دالاحسان‌»، به توسعه و آبادانی شهر کمک فراوانی کرد.

اقلیم و آب و هوای سنندج

آب و هوای شهر سنندج سرد و نیمه‌ خشک است و در فصل بهار و تابستان هوای دلپذیر دارد. متوسط دمای سنندج در بهار ۱۵، ۲۰، در تابستان ۲۵، ۲۰، در پاییز ۱۰.۴۰ و در زمستان ۱.۶۰ درجه سانتی‌گراد است. حداکثر دما در تیر حدود ْ ۴۴ و حداقل آن در بهمن حدود ْ ۵، ۱۳- درجه سانتی‌گراد است. بارندگی سالانه به‌طور متوسط ۳، ۴۹۷ میلی‌متر بوده و حداکثر روزانه ۶۱ میلی‌متر است. به‌لحاظ وضعیت طبیعی و اقلیمی، سنندج شهری کوهستانی با آب و هوای سرد کوهستانی است که دارای تابستان‌های ملایم و زمستان‌های نسبتا سرد است ارتفاع این شهر از سطح دریا ۱۴۸۰ متر و متوسط بارندگی آن بیش از ۵۰۰ میلی‌متر در سال است.

مقایسه ارقام میانگین دمای ماه‌های مختلف سال در این شهرستان نشان می‌دهد که متوسط دمای روزانه در اردیبهشت ماه شانزده و یک‌دهم و در مهر ماه شانزده و نه‌دهم درجه سانتی‌گراد است. میانگین دمای ماه‌های این دوره از بیست‌ودو تا بیست و هشت درجه سانتی‌گراد متغیر است. این درجه، دمای مطلوبی برای صنعت گردشگری است. از این‌رو شش ماه از سال در مرکز استان کردستان برای جریان جهانگردی، بهترین و مناسب‌ترین ایام به حساب می‌آید. سردترین ماه سال در شهرستان سنندج، بهمن ماه اس و این زمان مناسبی برای سفر به سنندج نیست به‌طوری که تعداد روزهای یخبندان در سنندج، ۹۲ روز در سال رخ می‌دهد.

اقلیم و وضعیت آب و هوایی کل استان کردستان نیز متاثر از توده‌های هوای گرم و مرطوب مدیترانه است که این توده‌ها موجب بارندگی‌هایی در بهار و ریزش برف در زمستان است. عامل عمده ریزش‌های ایران، جریان‌های آب و هوایی متأثر از اقیانوس اطلس و دریای مدیترانه هستند که این جریان با عبور از استان کردستان و برخورد با بلندی‌های زاگرس باعث بارش‌های باران و برف به‌صورت سنگین می‌شود. میزان نزولات جوی در قسمت مرکزی استان نزدیک به پانصد میلی‌متر در سال است که بیشترین آن در شهر سنندج و سقز رخ می‌دهد. تمام قلمرو استان در بهار و تابستان آب‌وهوایی خنک و معتدل دارد و همین امر هوای استان را بسیار سرد می‌کند. همچنین استان کردستان در معرض وزش بادهای مرطوب غربی قرار دارد و همین امر باعث جابه‌جا شدن توده‌های هوای گرم و مرطوب سودانی و شرایط پیچیده ناهمواری (تغییرات ارتفاعی) می‌شود که همین امر گوناگونی آب‌وهوا را در استان به وجود می‌آورد.

جمعیت، دین و زبان مردم سنندج

جمعیت شهر سنندج حدود ۴۰۰ هزار نفر است و پراکندگی جمعت آن به‌گونه‌ای است که در حال حاضر ۵۰ درصد مردم شهر تنها در ۱۸ درصد از مساحت کل شهر زندگی می‌کنند، که این اتفاق یکی از چالش‌های بزرگ شهری در سنندج است که مسئولان قصد دارند با تزریق منابع مالی به مناطق کم جمعیت‌تر شهر و توسعه آن بتوانند این وضعیت را به تعادل برسانند.

شهر سنندج و به‌طوری کلی استان کردستان از تنوع مذهبی فراوانی برخوردار است. درصد بالایی از جمعیت این شهر را اهل سنت تشکیل می‌دهند که بیشترین جمعیت آن‌ها پیرو مذهب شافعی از اهل سنت هستند؛ اما در بین مردم نیز گروهی آشوری، مسیحی و کلیمی نیز زندگی می‌کنند. شیعیان نیز در این شهر درصد قابل توجهی را تشکیل می‌دهند و البته این نکته نیز قابل ذکر این است که تمام این گروه‌های مذهبی با صمیمیت و برادری در کنار یکدیگر زندگی می‌کنند.

هزینه مسکن در سنندج

مطابق سایر شهرها، قیمت اجاره و خرید مسکن در مناطق مختلف شهر سنندج با توجه به وضعیت ساخت‌و‌سازها و بافت شهری متفاوت است. عواملی چون سال ساخت، محله، متراژ، آپارتمانی یا ویلایی بودن ساختمان، قیمت تعین‌شده توسط مالک و همچنین تورم در زمینه مصالح و عوارض شهرداری و مهندسی ساختمان در قیمت مسکن دخیل هستند.

بنا بر نظر رئیس اتحادیه مشاوران املاک سنندج در تابستان سال ۱۴۰۰، قیمت هر متر مسکن در کردستان از سال گذشته تا امروز ۵۰ درصد افزایش پیدا کرده است و به‌عنوان مثال، در حال حاضر هر متر ملک مسکونی در محله «مبارک‌آباد» در بالای شهر کردستان بین ۲۰ تا ۲۵ میلیون تومان معامله می‌شود. در محلات متوسط و پایین شهر مانند «چهارباغ» نیز بین ۱۲ تا ۱۵ میلیون تومان است.

اقتصاد سنندج

در این شهرستان معادن مرغوب فراوانی از جمله معدن ‌کوه روشه، معدن سنگ لاشه، مرمریت، معدن آهک معدن تراورتن، کوییک و آجگره وجود دارد که موجب رونق اقتصادی شهر شده‌اند.

صادرات شهر سنندج شامل گلیم و گلیمچه عسل، محصولات دام‌پروری، کتیرا، گیاهان دارویی، گردو، سیب، تره بار، نازک کاری چوبی، قند، بادام، زرد آلو و کانه‌ای معدنی است.

همچنین در این شهر صنایع و کارخانه‌هایی از جمله نساجی، تولید شیر پاستوریزه، کاغذسازی، کفاشی، چرم سازی، تولیدات شیمیایی، فلزی، تولیدات کانی غیر فلزی، فرآورده‌های غذایی، تولیدات برق و الکترونیک داروسازی فعالیت می‌کنند.

فرودگاه سنندج

شهر سنندج دارای فرودگاهی به نام فرودگاه سنندج است که در جنوب غربی شهر سنندج و در ابتدای جاده سنندج-کرمانشاه واقع شده است. واحد سوخت‌گیری این فرودگاه در زمینی به مساحت هفت هزار مترمربع احداث شده که دارای پنج مخزن و دو واحد ذخیره‌سازی است و (در سال ۱۳۸۸ خورشیدی) در طول روز سوخت شش فروند هواپیما را تامین می‌کند. پروازهای این فرودگاه در مسیر تهران-سنندج-تهران در حال انجام است.

دانشگاه‌های سنندج

تحصیل می‌تواند یکی از اهداف مهاجرت به سنندج محسوب شود؛ چراکه وجود دانشگاه دولتی کردستان به‌عنوان یکی از بهترین و محبوب‌ترین دانشگاه‌های ایران، این امر را امکان‌پذیر می‌کند. علاوه بر دانشگاه کردستان، مراکز آموزشی متعدد دیگری نیز در این شهر وجد دارد که به‌تفصیل در جدول زیر شاهده می‌شود.

بیمارستان های سنندج

بیمارستان‌ها و مراکز درمانی سنندج علاوه بر برخورداری از کیفیت نسبتا مناسب، مرکز اصلی مراجعه بیماران از سراسر استان کردستان محسوب می‌شوند و وجود دانشگاه علوم پزشکی کردستان در این شهر نیز بر کیفیت عملکرد این این مراکز افزوده است.

سرانه ورزشی سنندج

سرانه فضای ورزشی در استان کردستان کمتر از ۳۰ سانتی‌متر مربع است و شهرستان‌های سنندج و مریوان با توجه به جمعیت شهری که دارند از کمترین فضا و شهرستان‌های سروآباد، بیجار و قروه از بالاترین فضای ورزشی در استان برخوردار هستند. کمبود سالن‌ها و مکان‌های ورزشی، نبود حامی مالی، پایین بودن سرانه ورزشی تنها بخشی از مشکلات ورزش کردستان است.

بازارهای سنندج

شهر سنندج دارای دو بازار بزرگ و عمده است که یکی از آن‌ها به نام بازار قدیمی و دیگری به نام بازار سرتپوله است. بازار قدیمی شهر سنندج در سال ۱۳۷۵ توسط سازمان میراث فرهنگی با شماره ۱۷۷۵ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.

جاهای دیدنی‌ سنندج

شهر سنندج به‌واسطه جغرافیایی استثنایی و طبیعتی بکر، از جاذبه‌های گردشگری بسیاری برخوردار است و یکی از مقاصد اصلی گردشگری در ایران محیوب می‌شود.در ادامه به مهم‌ترین جاهای دیدنی سنندج اشاره خواهیم داشت:

مجموعه پارک تفریحی آبیدر

باغ تفریحی آبیدر دارای بزرگ‌ترین سینمای روباز (تابستانی) کشور است. همچنین پارک آبیدر چندین باغ و چشمه‌ی طبیعی زیبا نیز دارد که خانواده‌ها می‌توانند از حضور در آنجا لذت ببرند.

منطقه اورامان

روستای اورامان تخت با معماری فوق‌العاده خود، یکی از زیباترین مناطق استان کردستان که در شرق مریوان قرار دارد و دارای کوهستان‌های زیبا با پوشش جنگلی است. رودخانه بزرگ سیروان، از این منطقه می‌گذرد و هرساله تعداد فراوانی گردشگر خارجی را برای دیدن این روستای منحصربه‌فرد به این منطقه می‌کشاند. اورامانات در فهرست میراث جهانی یونسکو به‌ثبت رسیده است.

دریاچه زریوار

دریاچه زریوار با حجم آبی ۵/۲۲ میلیون تا ۵/۴۷ میلیون مترمکعب، یکی از زیباترین میراث‌های طبیعی استان کردستان است که در سه کیلومتری شمال باختری مریوان و در ارتفاع ۱۲۸۵ متری از سطح دریا قرار دارد. اسم زریوار و زریبار که هر دو در منطقه متداول است، به واژه «زری» که در زبان کردی به معنی دریاچه است، بازمی‌گردد. طول این دریاچه زیبا شش کیلومتر و عرض آن ۱۷۰۰ تا ۳۰۰۰ متر و مساحت کلی آن حدود ۷۲۰ هکتار است. مردم محلی افسانه‌های فراوانی را درباره دریاچه نقل می‌کنند که مشهورترین آن‌ها وجود شهری مدفون در زیر آب‌ این دریاچه است.

عمارت خسروآباد

عمارت خسروآباد جزو بی‌نظیرترین معماری‌های این شهر محسوب می‌شود. ظاهرا از این عمارت در دوران حکومت اردلان به‌ویژه خسرو خان اردلان به‌عنوان یک مرکز حکومتی استفاده شده است. مجموعه عمارت و باغ خسروآباد دو بخش اصلی یعنی قصر سلطنتی با ورودی ستون‌دار و باغ خسروآباد دارد که از اهمیت خاصی برخوردار بوده است. محل فعلی این عمارت در بلوار خسرو آباد «شبلی» است.

مسجد جامع سنندج

مسجد جامع سنندج احتمالا در دوره قاجار و به دستور امان الله خان، والی آن دوران کردستان در سال ۱۲۲۸ هجری قمری ساخته شده است. این مسجد دارای دو ایوان با یک حیاط مرکزی است که در پیرامون آن ۱۲ حجره برای طالب علوم دینی ساخته شده است. در حال حاضر این مسجد در ضلع شمالی خیابان امام خمینی  سنندج قرار دارد.

روستای پالنگان

پالنگان در ۴۷ کیلومتری شمال غرب کامیاران واقع شده است، این روستا یکی از روستاهای دهستان «ژاو رود» است که در دامنه کوه و در دو طرف دره قرار گرفته و خانه‌های آن با سنگ و عموما به حالت پلکانی ساخته شده و پشت بام منزل پایین، حیاط منزل بالا است. این روستا نیز جزو روستاهای جذاب این منطقه است که مورد توجه گردشگران واقع شده است.

نظر شما درباره زندگی در سنندج چیست؟ آیا این شهر را برای مهاجرت خود انتخاب خواهید کرد؟ لطفا نظرات خود را با ما و سایر کاربران کجارو درمیان بگذارید.