اشتباهی فاحش در چاپ جدید غزل‌های سعدی

در بخشی از مقدمه چاپ جدید کتاب «غزلهای سعدی» که توسط انتشارات سخن منتشر شده، شعری به سعدی منسوب شده که از رهی معیری است.

صفحه «درست‌نویسی» در پی این ماجرا، با انتقاد از این اشتباه، یادداشتی را از علی ملیح منتشر کرده که در ادامه می‌آید: «بی‌گمان کمتر فارسی‌زبان، یا دست‌کم کمتر اهل قلم و ادبیاتی‌ست که ⁧‫دکتر غلامحسین یوسفی‬⁩ را نشناسد.

غلامحسین یوسفی‬⁩ (۲ بهمن ۱۳۰۶، مشهد – ۱۴ آذر ۱۳۶۹، تهران)، ادیب، نویسنده، مترجم، مصحح متون، و استاد برجسته ادبیات فارسی و از سعدی‌شناسان برجسته بود.

شاید به‌جرئت بتوان گفت که کسی را نتوان یافت که به‌اندازه ⁧‫دکتر یوسفی‬⁩ در تصحیح و توضیح آثار ⁧‫سعدی‬⁩، تلاشی خستگی‌ناپذیر و جدیت و علاقه‌ای وافر و شایان تمجید داشته‌باشد. 

‏از این رو، آثار آن روان‌شاد، به‌ویژه در کسوت مصحح ⁧‫غزل‌های سعدی‬⁩، یکی از معتبرترین و موثق‌ترین آثار موجود است.

متأسفانه بارها دیده‌ایم که برخی ناشران یا دیگر افراد، در نبود بزرگانی چون دکتر یوسفی، بر آثار منیف ایشان، مقدمه و توضیحاتی می‌نویسند که به‌دلیل اشتباه بودن برخی از این مطالب، خواننده و مخاطب اثر با تعجب بسیار و حیرتی اسف‌بار مواجه می‌شود.

به‌تازگی چاپ جدیدی از تصحیح غزل‌های سعدی به‌قلم آن زنده‌یاد منتشر شده که مقدمه آن، از چنین خطایی در امان نمانده‌است. 

‏در انتهای مقدمه این اثر، چنین آمده‌است: «شعر سعدی و زمزمه گرم و جان‌پرور ⁧‫بنان‬⁩ هنوز در گوشم طنین‌انداز است که باز می‌خواند: نه دل مفتون دلبندی، نه جان مدهوش دلخواهی…» 

‏متأسفانه ناشر یا نویسنده این مقدمه نمی‌داند که این شعر (نه دل مفتون دلبندی، نه جان مدهوش دلخواهی..‌.) اثر روان‌شاد ⁧‫رهی معیری‬⁩ و یکی از معروف‌ترین غزل‌های اوست.

بدین‌ترتیب، اثری فاخر و تلاشی تحسین‌برانگیز از ⁧‫زنده‌یاد دکتر غلامحسین یوسفی‬⁩ تحت تأثیر چنین اشتباه فاحشی قرار می‌گیرد و شاید برخی از آنانی که با پیشینه و دانش این بزرگ‌مرد ادیب آشنایی ندارند، چنین اشتباهی را از سر سهو یا خطای او بینگارند.

بر این‌اساس، راقم این سطور، اکیدا درخواست می‌کند که ناشران یا افرادی که قرار است بر آثار بزرگانی همچون ⁧‫زنده‌یاد غلامحسین یوسفی‬⁩، مقدمه‌ای بنویسند، با آگاهی و دانش و تحقیق بیشتری دست به چنین کار بزرگ و در عین‌ حال خطیری بزنند تا خدای ناکرده، بر نام چنین دانشی‌مردی بزرگ، براثر سهو و خطا و کم‌دانشی، کمترین خدشه‌ای وارد نشود. 

‏می‌گویند برای تخریب یک چیز، لازم نیست تا به آن «خوب» حمله کنید، بلکه «بد» دفاع کردن، کافی‌ست.

‏امید که در تصحیح‌های بعدی، چنین اشتباه فاحشی را شاهد نباشیم و نام ادیب نام‌آور کشورمان، ⁧‫شادروان غلامحسین یوسفی‬⁩ را، با کم‌دانشی، تحت‌الشعاع چنین سهوهایی قرار ندهیم.»

۵۸۵۸