یک نظرسنجی جالب درباره وضعیت دینداری در ترکیه/ آمار حجاب در همسایه ما چقدر است؟

وضعیت دینداری در جامعه ترکیه، چگونه است؟ چند درصد از مردم این کشور نماز می خوانند و روزه می گیرند؟ تعداد خانم های باحجاب و بی حجاب چقدر است؟ توزیع مذهبی جامه چگونه است و…؟

در “نظرسنجی ایمان و دینداری در ترکیه” (The Turkish Faith and Religiosity Survey) باورها، نگرش ها و رفتارهای مذهبی رایج در ترکیه مورد مطالعه قرار گرفت.

گزارش این نظرسنجی توسط دکتر زبیر نشانچی، استاد دانشکده علوم انسانی و اجتماعی، گروه جامعه شناسی در دانشگاه مرمره نوشته شده و در ۲۰۲۳ منتشر شد.

این نظرسنجی شامل تقریبا ۲۰۰ پرسش بود که ابعاد مختلف اعتقادات، نگرش ها و اعمال مذهبی را در بر گرفته و نتایج آن از طریق نمودارها، جداول و نقشه ها در گزارش ارائه شده است.

این گزارش بینش هایی را درباره توزیع باورها و اعمال مذهبی بر اساس جنسیت، گروه سنی، سطح تحصیلات، محل سکونت روستایی-شهری و منطقه جغرافیایی ارائه می کند.

در ادامه چند نمونه از نتایج این نظرسنجی ارائه شده است.

در یکی از اساسی ترین پرسش های این تحقیق از مردم ترکیه درباره باورشان به خداوند پرسیده شده است که بیش از ۹۴ درصد از خداباوری خود گفته اند و خداناباوران در اقلیت اند.

از آنجا که اکثریت مردم ترکیه مسلمان هستند، توزیع مذاهب و فرق اسلامی نیز مورد تحقیق قرار گرفته است. اکثر مردم ترکیه حنفی هستند، شافعی ها در رده دوم و علوی ها سوم اند. شیعیان جعفری با ۲ دهم درصد، در اقلیت قرار دارند.

نکته قابل توجه اینجاست که احتمالا بسیاری از کسانی که به این سوال که “چه مذهبی دارید؟” پاسخ نداده اند، از اقلیت های مذهبی بوده اند و به دلایلی نخواسته اند مذهب خود را اعلام کنند.

از مردم ترکیه پرسیده اند که آیا شخصاً فردی مذهبی هستند که اکثریت با مذهبی ها بوده است. بعد از آن، افرادی که نه مذهبی اند و نه غیرمذهبی قرار دارند و افراد بسیار مذهبی و غیرمذهبی، در اقلیت اند.

در این تحقیق مشخص شد که حدود دو پنجم مردم ترکیه همیشه یا اکثراً نماز می خوانند، تقریباً دو پنجم اصلاً نمی خوانند یا به ندرت می خوانند و یک پنجم نیز گاهی نماز می خوانند و گاهی نه.

بدین ترتیب، در نگاه کلی، تقریباً نیمی از مردم ترکیه اهل نماز هستند.

روزه از فرائض دینی پرطرفدار در ترکیه است به گونه ای که اکثر مردم این کشور در ماه رمضان روزه می گیرند. این را می توان از خلوت بودن رستوران ها در وعده ناهار و پر بودن آنها در زمان افطار به خوبی متوجه شد. در ترکیه اکثر رستوران ها در طول روزهای ماه رمضان باز هستند.

در بررسی های این پژوهش مشخص شد که تعداد زنان مقید به حجاب زنان غیرمقید و بی حجاب، تقریباً برابر است و البته تعداد محجبه ها اندکی بیشتر از بی حجاب هاست.

از آنجا که اغلب ایرانی هایی که به ترکیه سفر می کنند، مناطق توریستی را می بینند، این حجم از دینداری در جامعه ترکیه را چندان مشاهده نمی کنند ولی واقعیت این است که در عمده مناطق ترکیه مظاهر دینداری بسیار مشهود است و نمونه آن را می توان در نمازهای جمعه دید که برغم آن که این روز در ترکیه تعطیل نیست، اکثر مساجدشان مملو از نمازگزار است وجالب اینجاست که بسیاری از نمازگزاران جمعه در ترکیه را جوانان تشکیل می دهند.

23220