یکسال زندگی در فضا بر این فضانورد چگونه گذشت؟

برترین ها – ترجمه از سجاد جوهردلوری: در بحث‌هایی که بر سر باید یا نباید سکونت انسان در جهان‌هایی ماورای زمین صورت میگیرد یکی از تعیین‌کننده‌ترین بدیهیات این است که بدن ما انسان‌ها این سکونت را نمیپسندد. افراد انگشت‌شماری این موضوع را بهتر از اسکات کلی درک میکنند. اسکات از فضانوردان ناساست که تقریبا یک سال، از ۲۰۱۵ تا ۲۰۱۶ را روی ایستگاه بین‌المللی فضایی سپری کرد. دقیقا همانند دیگر فضانوردان او نیز یک نمونه‌ی آزمایشی برای مطالعه‌ی اثرات سفر به فضا بر روی بدن انسان بود با این تفاوت که وی دارای یک برادر دوقلوی یکسان است. برادر وی مارک نیز خود یک فضانورد است. این موضوع فرصتی بی نظیر فراهم آورد تا محققان بتوانند دو برادر یکسانی را که در دو محیط کاملا متفاوت زندگی میکنند مورد مطالعه قرار دهند؛ یکی روی زمین و دیگری بیش از۸۰ کیلومتر فراتر از زمین.

طبق نتایج به دست آمده اسکات تغییراتی را از سر میگذراند که مارک تجربه نمیکند. بسیاری از این تغییرات به محض بازگشت اسکات به زمین از میان رفتند. حضور طولانی مدت و رژیم غذایی فضایی به گفته‌ی محققین تغییراتی غیر منتظره را به وجود آورده است که البته و خوشبختانه از نظر بالینی منجر به خطر چشمگیری برای سلامتی وی نشده‌اند.

بدن بی‌وزنی را حس میکند و به آن واکنش نشان میدهد و خاصیتی تهاجمی پیدا میکند. مایعات بدن به راحتی شناور میشوند و سینوس‌ها بسته شده و صورت حالتی پف‌کرده پیدا میکند. استخوان‌ها که فارغ از تحمل وزن بدن شده‌اند لاغر میشوند و ماهیچه‌ها نیز به همین صورت ضعیف میشوند. تخم چشم به دلیلی که هنوز هم در دست بررسیست ورم میکند. از سر تا نوک انگشتان در معرض تابش‌های غیر زمینی قرار گرفته و بیش از پیش در معرض سرطان قرار میگیرند.

تنها عضوی از بدن که این مکان را میپسندد گویا مغز است که به هر حال در حال پردازش چشم‌انداز‌های زیبای سیاره‌ی درخشان زمین است. از معلق بودنی که توسط میکروگرانش برایش فراهم شده لذت میبرد و حداقل سعی میکند تا شگفتی بودن در فضا را دریابد.

دانشمندان انتظار برخی از تغییرات مشاهده‌شده در اسکات را داشته‌اند. برخی از این تغییرات به هیچ وجه دراماتیک‌تر از تغییراتی که با اضطراب مرتبطند نیستند.

با وجود تمامی متغیر‌هایی که هرکدام میتوانند دلیل یک تغییر باشند تعیین دقیق یک علت تقریبا غیرممکن است. محققان نمیتوانند بدانند که علت این تغییرات چیست، میکروگرانش، فعالیت‌های رادیواکتیو، نبود جریان هوا، اختلالات خواب، رژیم غذای خشک و یخ زده یا اضطراب زندگی در یک لوله‌ی فلزی؟

برخی از پرسش‌برانگیزترین تغییرات در سطوح کروموزومی رخ داده‌اند، در بیت‌های محافظ پایانه‌ی کروموزوم‌ها که تولید دو سلول مشابه هنگام تقسیم یک سلول را تضمین میکنند.

این کلاهک‌ها که با عنوان تلومر شناخته میشوند در نتیجه‌ی اضطراب کوتاهتر میشوند و این همان چیزیست که محققین انتظار آن را میکشیدند. اما با کمال تعجب مشاهده شد که تلومر‌های آقای کلی بلندتر شده‌اند. ممکن است فکر کنید که آقای کلی با داشتن این تلومر‌های قویتر عمر طولانی‌تری خواهد داشت، اما روی دیگر سکه این است که این موضوع خطر ابتلا به سرطان را افزایش میدهد.

اکثر این تلومر‌ها پس از بازگشت اسکات به زمین به حال سابق بازگشتند، اما میزان تلومر‌های کوتاه او نسبت به قبل از آغاز ماموریتش بیشتر شده است و این واقعیت وی را در معرض پیری زودرس قرار میدهد. محققان در ژن‌های وی با چند سورپرایز نیز روبرو شدند. روی زمین تغییرات در رفتار ژن‌ها در پاسخ به تغییرات در فعالیت‌های روزمره به وقوع میپیوندند؛ مثلا تغییر در خواب یا رژیم غذایی که در مورد مارک مشاهده شده است. اما تغییرات شکل ژن‌های اسکات بسیار متفاوت بودند و میزان این تغییرات نیز دانشمندان را متحیر کرد؛ مخصوصا ژن‌های میتوکوندریال که عامل تولید انرژی‌اند و ژن‌های مرتبط با سیستم ایمنی بدن. بیش از ۹۰ درصد این ژن‌ها به محض بازگشت به زمین به حالت سابق بازگشتند، البته این به آن معنا نیست که مابقی جهش‌یافته‌اند. محققان همچنین متوجه تغییراتی در مکانیزم مورد استفاده‌ی سلول‌ها برای کنترل شکل ژن‌ها شدند که به دلیل اندک بودن این تغییرات اهمیتی برای آن قائل نشدند.

دانشمندان هنوز نمیدانند که تغییرات مشاهده شده مثبت هستند یا منفی، خوبند یا بد، این تغییرات میتوانند تنها ناشی از پاسخ بدن به تغییر شرایط محیط باشند، اما به هر حال ژن‌ها آشفته شده‌اند و محققان به دنبال چرایی این آشفتگی و مدت زمان پایداری آشفتگی میباشند.

مانند دیگر فضانوردانی که مدتی را در فضا میگذرانند عصب شبکیه‌ی اسکات ضخیم‌تر شد، اما اینکه این تغییر باعث تاثیر بلند مدت در بینایی وی میشود یا خیر هنوز مشخص نیست. یک نمونه از باکتری‌های موجود در معده‌ی اسکات افزایش پیدا کرد و یکی دیگر کاهش، نرخ این باکتری‌ها نیز پس از بازگشت به زمین به حالت سابق بازگشت و علت آن به صورت راز باقی مانده است.

توانایی‌های ذهنی وی که در طول ماموریت افزایش پیدا کرده بودند پس از بازگشت به شدت کاهش پیدا کرد و هرگز به سطح قبل از سفر نرسیدند. دانشمندان میگویند که ممکن است بازگشت ناگهانی به گرانش سطح زمین یا ارتباط بیشتر با افراد بیشتر نسبت به فضا علت این کاهش قدرت ذهن باشد.

اسکات کلی در سال ۲۰۱۶ و یک ماه پس از بازگشت به زمین بازنشسته شد. گاهی اوقات پاهایش میلرزند، مفاصلش درد میکنند و در صورتش احساس سوزش میکند. اسکات در این باره میگوید: حتی پس از یکسال که از بازگشتم میگذرد هنوز هم احساس طبیعی و نرمال بودن نمیکنم. در فضا همیشه احساسی غیر عادی برای من رخ میداد. احساسی که لزوما ناراحت کننده نبود، اما به هر حال فضاست و محیطی متفاوت.

منبع: theatlantic