گنج طلایی سومری؛ سفر پرماجرای کلاه‌خود شاهزاده

به نقل از ایسنا؛ کلاه‌خود «Meskalamdug» یکی از قدیمی‌ترین کلاه‌خودهای جهان است که گره‌موی یک شاهزاده بین‌النهرینی را به تصویر می‌کشد.

این کلاه‌خود از طلای ۱۵ عیار، که در آرامگاهی سلطنتی در شهر «اور» در عراق کشف شد، احتمالا فقط برای مراسم تشریفاتی مورد استفاده قرار می‌گرفته است.

این کلاه‌خود طلایی که با دقت بسیار تزئین شده تا مانند موهای موج‌دار و گوش‌های صاحبش به نظر برسد، در سال ۱۹۲۷ میلادی توسط «سر لئونارد وولی» (Sir Leonard Woolley)، باستان‌شناس بریتانیایی، طی حفاری‌هایی در شهر باستانی «اور» که اکنون بخشی از عراق امروزی است، کشف شد.

این اثر از آرامگاهی در گورستان سلطنتی، به همراه گلدان‌های مرمرین، خنجرهای طلایی و کاسه‌های زرین کشف شد. یکی از این کاسه‌ها «Meskalamdug» نام دارد که معنای آن «قهرمان سرزمین نیک» است. اما از آن‌جا که این آرامگاه به‌اندازه دیگر مقبره‌های سلطنتی بزرگ یا غنی نبود، «وولی» این فرضیه را مطرح کرد که فرد متوفی، به جای پادشاه «اور»، احتمالا شاهزاده بوده است.

دو نسخه شبیه‌سازی‌شده از این کلاه‌خود چند سال پس از کشف آن ساخته شد که یکی به موزه بریتانیا داده شد و دیگری به موزه پن (Penn Museum). نمونه اصلی، که پیش از جنگ خلیج فارس اول پنهان شده بود و تا زمان بازیابی در اواخر سال ۲۰۰۳ میلادی از غارت محفوظ ماند، هم‌اکنون در موزه ملی عراق در بغداد نگهداری می‌شود.

بر اساس اطلاعات «موزه پن»، این کلاه‌خود ۲۲.۷ سانتی‌متر ارتفاع و ۲۱ سانتی‌متر عرض دارد. طبق گفته «جیمز اودن» (James Ogden)، زرگری در اوایل قرن بیستم و در سال ۱۹۲۸ دو نسخه دقیق از این کلاه‌خود را ساخت، که نسخه اصلی از یک ورق طلا به عیار ۱۵ بود.

«اودن» در یادداشت‌های شخصی‌اش، این کلاه‌خود را «ساخته‌شده در اندازه واقعی سر انسان» و «شاید یک سرپوش آیینی» توصیف کرده است. سوراخ‌های کوچک اطراف لبه کلاه‌خود احتمالا برای اتصال یک لایه پارچه‌ای نرم استفاده می‌شد، «اودن» یادآور شد که بقایای آن را درون کلاه‌خود یافته است.

طلای کوبیده‌شده با دست، به نحوی قالب‌گیری و حکاکی شده است تا نمایی از موهایی را که با روبانی بسته و به صورت گره کوچکی در پشت جمع شده‌اند، مجسم کند.

گوش‌ها دارای سوراخ بودند تا فرد بتواند از درون کلاه‌خود بشنود و سوراخ‌های اضافی زیر گوش‌ها احتمالا برای اتصال بند چانه استفاده می‌شدند.

«وولی» در گزارشی در سال ۱۹۲۸ میلادی درباره مقبره «Meskalamdug» نوشت که کلاه‌خود «Meskalamdug» کاملا متفاوت از کلاه‌خودهای معمولی مسی است که سربازان عادی می‌پوشیدند. اما این کلاه‌خود از نظر سبک، با آرایش مو و کلاه‌خودهای حاکمان بین‌النهرینی مانند «ایناتوم» و «سارگون بزرگ» (سارگون اکدی) در قرون ۲۵ و ۲۴ پیش از میلاد شباهت دارد.

کلاه‌خود «Meskalamdug» یکی از قدیمی‌ترین کلاه‌خودهایی است که تاکنون کشف شده‌ است.

با اینکه شواهدی از «گورستان سلطنتی» وجود دارد مبنی بر اینکه فردی به نام «Meskalamdug» یک پادشاه سومری بوده، اما آثار موجود در این آرامگاه نشان نمی‌دهد که این «Meskalamdug» یک پادشاه بوده باشد. بنابراین، احتمال دارد این کلاه‌خود متعلق به پسر یا نوه هم‌نام شاه «Meskalamdug»، از دودمان نخست «اور» بوده باشد که همسر دومش، ملکه «پوآبی» بوده است.