گفت‌و‌گو با قاسم افشار، خواننده قدیمی موسیقی پاپ

روزنامه ایران – ندا سیجانی: قاسم افشار از آغازگران موسیقی پاپ پس از انقلاب است به مانند بیژن خاوری، عباس بهادری، خشایار اعتمادی، محمد اصفهانی و…؛ نسلی است که این روز‌ها جایشان در عرصه موسیقی بسیار خالی است و در عوض کسانی به‌عنوان خواننده موسیقی پاپ روی کار آمده‌اند که کمترین توجه را به تولید یک موسیقی فاخر با شعر و ملودی مناسب دارند. بی تردید اگر امروز همان خواننده‌های دهه هفتاد همچنان فعالیت خود را ادامه می‌دادند شاید کمتر شاهد این بلبشو در زمینه موسیقی پاپ بودیم. به گفته افشار، بهتر است مسئولان تأمل بیشتری نسبت به صدور مجوز‌ها داشته باشند. گفتگو با قاسم افشار خواننده موسیقی پاپ را در ادامه می‌خوانید:

تعریف شما از موسیقی پاپ دیروز و امروز چیست؟

برای پاسخ این سؤال باید برگشتی به موسیقی پاپ پیش از انقلاب و بعد از انقلاب داشته باشیم. تولید موسیقی پاپ بعد از انقلاب قطعاً فاصله بسیاری با موسیقی پاپ پیش از انقلاب دارد و متفاوت است. آن دوران به‌دلیل نگاه هوشمندانه به آثار موسیقی پاپ، کار‌های بسیار فاخر تولید می‌شد. ناگفته نماند آن زمان به اشعارموسیقی بهای بیشتری می‌دادند و برهمین اساس شعر‌های با محتوا و زیبایی هم سروده می‌شدند و در کنار آن موسیقی‌های بسیار زیبایی تولید شدند. همچنین تنظیم آثار موسیقی پاپ بسیارخلاقانه انجام می‌گرفت و در کنار تمامی این مسائل خواننده‌های خوبی هم فعالیت داشتند.

به عقیده من موسیقی پاپی که ما دراین زمینه فعالیت می‌کنیم و شنیده می‌شود وامدار موسیقی پاپ پیش از انقلاب است. بعد‌ها و فکر می‌کنم از دهه‌های ۶۰ تا ۷۰ خواننده‌های جدید موسیقی پاپ، چون بیژن خاوری، عباس بهادری، مهرداد کاظمی، پرویز طاهری و حسن همایونفال روی کار آمدند. این دوستان سال‌های سال درموسیقی پاپ فعالیت می‌کردند و بعد آن یعنی از دهه هفتاد به بعد نسل من و دیگر دوستان، چون خشایار اعتمادی، محمد اصفهانی، علیرضا عصار و… به روی صحنه آمدیم. البته نمی‌توان فضای موسیقی دهه هفتاد را با این دوره مقایسه کرد و بگویم بهتر یا بدتر است، اما فضای کاملاً متفاوت با موسیقی پاپ آن زمان داشت و فکر می‌کنم دراین دهه کمتر شاهد اتفاقات خوب آن دوران هستیم.

استیج برای مخاطبان و خواننده‌ها قابل احترام است. به نظر شما نسل امروز موسیقی پاپ چقدر توانسته‌اند حرمت آن را حفظ کنند؟ در واقع آیا به لحاظ اجرای شعر و موسیقی مناسب و با محتوا این موضوع مورد نظر قرار گرفته می‌شود؟

به‌هر صورت موسیقی پاپ یک موسیقی شاد است و مخاطبان آن متفاوت با مخاطبان موسیقی سنتی بوده، اما به اعتقاد من یک هنرمند باید متعهد به صحنه و سن باشد. من با شادی کردن مخالفتی ندارم، اما احترام استیج مهم است. به یاد دارم یک زمان ما خواننده‌های دهه هفتاد حتی از جلوی میکروفن نمی‌توانستیم تکان بخوریم و در هنگام اجرا شاید بیش از ۲۰ دستخط به دست ما می‌دادند که مردم در سالن تشویق نکنند و دست نزنند البته این نگاه هم اشتباه بود. اما اعتقاد دارم یک کنسرت موسیقی باید بدرستی و با اصول برگزار شود و نباید به مانند یک اجرای شو باشد. یک خواننده باید بهترین و اصولی‌ترین کار را برای مخاطب اجرا کند.

اما در مورد شعر و موسیقی فاخر باید بگویم یکی ازمؤلفه‌های اثر خوب موسیقایی شعر و ترانه مناسب و با محتوا است. تجربه نشان داده هر زمان که شعر یا ترانه خوب باشد آهنگساز هم می‌تواند با دست باز موسیقی تولید کند و قطعاً کار خیلی بهتری خلق می‌شود. در واقع آهنگساز باید همه هم و غمش را برای تولید یک اثر بسیار خوب بگذارد. شعر یا ترانه، آهنگسازی و تنظیم لازم و ملزوم یکدیگر هستند کما اینکه تمامی آثاری که از ۵۰- ۴۰ سال پیش همچنان مخاطب دارد و مردم گوش می‌کنند یکی از دلایلش اشعار و ترانه‌های بسیار زیبا بوده و همچنین آهنگسازی حرفه‌ای و انتخاب خواننده‌های بسیار خوب بوده است که هنوزهم بعد این همه سال من به‌عنوان یک خواننده بیشتر راغب هستم آثار آن دوران را گوش کنم و لذت ببرم.

یکی از ویژگی‌های بارز موسیقی پاپ در دوران گذشته همان‌طور که اشاره کردید آهنگسازی‌های شاخص است. به نظر شما آهنگسازی‌های امروز با دیروز چه تفاوت‌هایی دارد؟

نقطه عطف آن دوران و در تاریخ موسیقی کشورمان بزرگانی، چون بابک بیات، واروژان، ناصرچشم آذر، آندره آزمانیان و دیگر آهنگسازان بزرگ و همچنین شاعران بزرگی، چون اردلان سرفراز، جنتی عطایی، شهریار قنبری و… بودند و اگر بخواهیم آثار امروز را با پیش از انقلاب مقایسه کنیم قطعاً کیفیت آن بسیار کمتراست، اما در این برهه هم آهنگسازان و شاعران بسیارخوبی حضور دارند و کار‌های بسیار خوبی هم انجام داده‌اند، اما آثار امروز حتی با کار‌های ۱۰ سال گذشته هم قابل مقایسه نیست و فکر می‌کنم ۸۰- ۷۰ درصد تنزل شعر داشته‌ایم و به اعتقاد من شعر یا ترانه‌های ما دچار بیماری سرطان شده‌اند و متأسفانه محتوای اشعار و ملودی‌ها بسیار ضعیف است.

آیا می‌توان یکی از نکات مهم در ارائه کیفیت آثار موسیقی را دقت و کارشناسی در صدور مجوز عنوان کرد؟ دراین باره توضیح دهید؟

بله. تعدادی از دوستانی که در شورای کارشناسی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی یا در رسانه ملی حضور دارند کارشان بررسی اشعار و ملودی‌ها است، اما با اطمینان می‌گویم اگر در وزارت فرهنگ کارشناسان با تجربه حضور داشتند نباید خروجی کار اینقدر ضعیف باشد و جای تأسف است بسیاری از کار‌هایی که از سوی وزارت ارشاد مجوز می‌گیرد در حد مجوز نیست. کما اینکه بسیاری از کار‌های من که هیچ گونه اشکالی از نظر شعر و ترانه نداشت رد شد و تعجب می‌کنم چرا یک تعداد اشعاری که فکر می‌کنم در حد ادبیات فارسی ما هم بیان نشده مجوز دریافت می‌کنند. امیدوارم که وزارت محترم فرهنگ و ارشاد اسلامی یک مقدار بهتر و بیشتر روی این مسائل اثر‌گذار باشد تا شاهد شنیدن یکسری کار‌های ضعیف نباشیم.

آیا کم تنوع بودن آهنگ و محدودیت در صدا در تولید یک اثر موسیقی پاپ مؤثر است؟

به اعتقاد من نباید برای یک خواننده مهم باشد طی ماه یک یا دو کار تولید کند ما می‌توانیم در سال ۳-۴ کارخوب به بازار موسیقی ارائه کنیم، اما به لحاظ اشعار، ملودی و تنظیم کار دقت نظر بیشتری صورت گرفته باشد و کار‌ها با وسواس بهتری تولید شود. اما متأسفانه در این دوران یک مقدار کار‌های خوب کمتر می‌شنویم و امیدوارم این اتفاق بیفتد و در موسیقی پاپ کشورمان کار‌های بهتری شنیده شود.

موسیقی پاپ امروز با موسیقی پاپ دهه ۷۰ چه تفاوتی دارد؟ آیا در نظر دارید آثاری تولید کنید که با ذائقه شنیداری نسل امروز همخوانی بیشتری داشته باشد؟

آن زمان گونه‌ای از موسیقی پاپ تولید می‌شد که بسیار مورد استقبال مخاطبان بود البته نمی‌توان با اطمینان گفت اگر همان موسیقی‌ها امروز تولید می‌شد مورد توجه مردم قرار می‌گرفت یا خیر، پاسخ این سؤال آسان نیست، اما در خصوص حرکت نسل امروز باید بگویم ما می‌توانیم به روز، تولید آثار موسیقایی داشته باشیم، اما باید به گونه‌ای باشد که من قاسم افشار بتوانم آن را بخوانم و نزدیک به شخصیت من و نوع صدایم باشد.

من می‌توانم تغییر رویه بدهم و کاملاً متفاوت بخوانم، اما ژانر کاری من نیست. اما اگر بخواهیم کارشناسانه در خصوص آثار موسیقی پاپ گذشته صحبت کنیم باید بگویم شعر‌ها و ترانه‌های آن دوران یک سر و گردن قوی‌تر از اشعار امروز است. در حال حاضر شعر‌های بسیار سخیف و بد به گوش ما می‌رسد تا جایی که نمی‌توان نام آن را شعر گذاشت.

بتازگی قانونی به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده تحت عنوان اختصاص ۱۰ درصد از درآمد کنسرت‌ها برای زیرساخت‌های فرهنگی و هنری استان‌ها، نظر شما دراین باره چیست؟

با آنکه چندین سال است کنسرت برگزار نکرده‌ام، اما مخالف این قانون هستم چرا که نیازی ندارد برای اجرای موسیقی مالیات در نظر گرفته شود و اعتقاد دارم این اتفاق زمانی می‌تواند صورت بگیرد که کمکی به موسیقی پاپ داشته باشیم. وقتی دولت قدمی برای موسیقی پاپ بر نمی‌دارد وحرکتی هم برای هنرمندان از اجاره سالن یا تبلیغات بیلبوردی یا حتی اداره اماکن و… ندارد نباید در فکر دریافت این عوارض باشد. زمانی این اتفاق می‌تواند انجام بگیرد که حمایتی از ما داشته باشند و بعد چیزی را کسر کنند وقتی حمایتی نیست لزومی هم ندارد هنرمند یا تهیه‌کننده درصدی از کنسرت را به دریافت مالیات اختصاص بدهد و فکر می‌کنم این اتفاق بیشتر یک حرف زور است.

آخرین انتشار آلبوم شما اگر اشتباه نکنم به سال ۸۳ بر می‌گردد چه اتفاقی سبب شد از فعالیت کردن در عرصه موسیقی فاصله بگیرید؟

این فاصله به‌دلیل فضای بد و متأسفانه ناجوانمردانه عرصه موسیقی است که شاید ناخواسته انجام گرفت و برای هم نسلان من هم این اتفاق به وجود آمد، اما امیدوارم این دوستان باردیگر به روی صحنه برگردند و دراین عرصه حضور پیدا کنند.

برنامه شما برای آینده چیست؟

اگر اتفاقی پیش نیاید قرار است کنسرتی را در تهران برگزار کنیم و بعد سالیان سال با گروه به روی صحنه بیاییم و آرزو می‌کنم این اتفاق برای دیگر دوستان هم نسل من نیز بیفتد و امیدوارم بعد سالیان سال با دوستان هنرمند و مردم خوب کشورم دیدار داشته باشم و ساعاتی را با آن‌ها خوش بگذرانم. ناگفته نماند مشغول آماده کردن تعدادی تک آهنگ هستم که تا پایان سال ضبط و منتشرمی شود.