گردشگری بین‌المللی ابزاری برای مقابله با ایران‌هراسی

ندا رضوی‌زاده در گفت‌وگو با ایسنا در خصوص طرح پژوهشی تصویر ایران در رسانه‌های عمومی و اختصاصی گردشگری اظهار کرد: امروز گردشگری به ویژه گردشگری بین‌المللی در کشورهای توسعه‌یافته و در حال توسعه در خدمت افزایش رشد اقتصادی، تنوع‌بخشی به محصولات و رقابت‌پذیر کردن اقتصاد قرار گرفته است اما جذب گردشگران بیشتر و ثروتمند مستلزم فرایندهای پیچیده بازاریابی و عرضه خدمات و محصولات با کیفیت در این صنعت است.

وی اضافه کرد: در طرح پژوهشی بررسی تصویر ایران در رسانه‌های عمومی و اختصاصی گردشگری در صدد هستیم شناختی دقیق و روزآمد از وضعیت تصویر و نگاهی که به ایران می‌شود، در رسانه‌های پرمخاطب دنیا و در شبکه‌های اجتماعی به دست آوریم زیرا بازاریابی و تحریک تقاضای گردشگری بین‌المللی ایران مستلزم شناخت و سپس بی‌اثر کردن تصاویر منفی و بهبود تصویر است.

عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی ادامه داد: واقعیت این است که اکنون در دنیا نه تنها رسانه‌های جریان اصلی و پرسابقه نقش ضمنی مهمی در معرفی و بازاریابی مقاصد دارند بلکه بخش چشمگیری از فعالیت‌های برندسازی مقصد، تولید و اصلاح تصویر مقصد و اصلاح هویت رقابتی مقصد در رسانه‌ها و شبکه‌های اجتماعی آنلاین را شکل داده و نشر می‌دهد.

تصویر مخدوش شده از یک مقصد گردشگران را برای سفر تحریک نخواهد کرد

رضوی‌زاده با اشاره به بخش‌هایی از کتاب هویت رقابتی گفت: همانطور که سایمون آنهولت در کتاب مشهور هویت رقابتی، مدیریت نوین برند برای ملت‌ها، شهرها و سرزمین‌ها گفته، از یک طرف صنعت گردشگری به شکل‌دهی و حفظ تصویر ملی کشورها کمک می کند و از طرف دیگر خود به این تصویر وابسته است و کشورها برای جذب گردشگر نیاز دارند چیزی بیش از محصولات گردشگری خود را به مشتریان بالقوه عرضه کنند؛ آن‌ها پیش از هر چیز «تصویر» خود را در رسانه‌ها عرضه می‌کنند و اگر این تصویر منفی، قدیمی، کلیشه‌ای یا مخدوش و گمراه کننده باشد، جذاب نخواهد بود و گردشگران بالقوه را در کشورهای خود برای خرید تور و سفر به این مقاصد تحریک نخواهد کرد.

وی ادامه داد: زمانی که گردشگری به کشور یا مقصدی سفر نمی‌کند، تجربه‌ای از بازدید مستقیم ندارد و با واقعیت‌ها از نزدیک آشنا نمی‌شود و تصویری ناقص و کم‌کیفیت صرفا از دید رسانه‌ها، ادبیات یا تجارب دیگران در ذهن او شکل می‌گیرد که این موارد لزوما منطبق با واقعیت نیست و حتی ممکن است این تصویر بر مبنای پیش‌داوری‌ها، سوءبرداشت‌ها یا رویدادهای تاریخی تقریبا فراموش شده شکل گرفته باشد.

تاثیر غیرمستقیم تصمیمات سیاسی یک کشور در جذب گردشگران

عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی در مورد کتاب‌ هویت رقابتی خاطرنشان کرد: آنهولت در این کتاب تاکید می‌کند ادراک منفی از یک کشور به راحتی و به سرعت قابل تغییر و اصلاح نیست و مجموعه‌ای از عناصر مختلف به هویت رقابتی یک کشور شکل می‌دهد از جمله محصولات و صادرات، سرمایه‌گذاری‌ها، تعاملات فرهنگی و ورزشی، گردشگری(به دلیل تجارب دست اولی که رخ می‌دهد)، رفتار مردم آن کشور(اعم از رهبران، ستاره‌های ورزشی، هنری و عموم مردم) و بالاخره تصمیمات سیاسی دولت‌ها که در رسانه‌ها منتشر می‌شود. از همین رو تمام این موارد به طور غیرمستقیم بر جذب گردشگران تاثیر دارد.

رضوی‌زاده در خصوص تاثیرات گردشگری بین‌المللی بر اقتصاد کشورها بیان کرد: اگرچه گردشگری بین‌المللی می‌تواند ابزاری برای مقابله با ایران‌هراسی، تقویت دیپلماسی عمومی، افزایش قدرت نرم ایران در داخل و خارج و بازاریابی بین‌المللی کالاها و خدمات باشد اما رونق گردشگری وابسته به تصویری از ایران است که در بخش‌های دیگر اقتصاد، اجتماع، فرهنگ و سیاست کشور شکل می‌گیرد و به روش‌های مختلف جهان از آن مطلع می‌شود. هر بهبود در عناصر هویت رقابتی می‌تواند منجر به بهبود در سایر عناصر شود و دستاوردهای مادی، معنوی، سیاسی و اقتصادی به همراه داشته باشد.

وی افزود: هر کژکارکردی در یک بخش می‌تواند تاثیر منفی بر بخش‌های دیگر بگذارد؛ به عنوان مثال صدور محصولات باکیفیت از یک کشور هویت رقابتی آن را ارتقا می‌دهد و تمایل مردم برای سفر به آن و سرمایه‌گذاری در آن کشور را افزایش می‌دهد. باید توجه داشت در این مسیر میهمان‌نوازی مردم از گردشگران به بهبود تصویر آن کشور کمک می‌کند.

شهرت مثبت یا منفی یک مقصد فرایند جذب گردشگران را پیچیده خواهد کرد

عضو هیات علمی گروه جامعه‌شناسی پژوهشکده گردشگری جهاد دانشگاهی ادامه داد: همچنین تصمیمات و اقدامات سیاسی حکومت‌ها می‌تواند این تصویر را بهبود بخشد یا مخدوش کند. چنان که آنهولت می‌گوید «اگر شما خودتان برند کشورتان را نسازید، دیگر دولت‌ها یا عاملان دیگر این کار را می‌کنند؛ با کلیشه‌های آشنا، ساده، منسوخ و غالبا غیرمفید». در نهایت بسته به شهرت مثبت یا منفی یک کشور یا مقصد فرایند جذب گردشگران می‌تواند آسان یا دشوار، ارزان یا گران و ساده یا پیچیده باشد.

رضوی‌زاده تصریح کرد: برای رونق گردشگری صادرات و بهره‌برداری از سایر مناسبات اقتصادی و فرهنگی و سیاسی مهم است که توجه کنیم در فضای عینی و روزمره زندگی کشور چه اتفاقاتی رخ می‌دهد و در فضای رسانه‌ای چه تصویری از ایران بر اثر اقدامات و تصمیمات ما شکل می‌گیرد.

تاثیر تصویر یک کشور بر احساس تعلق شهروندان و هویت ملی آن‌ها 

وی اضافه کرد: همچنین نباید فراموش کرد که تصویر یک کشور فقط برای خارجی‌ها نیست. تصویر کشور و هویت رقابتی آن در مقایسه با سایر کشورها می‌تواند بر احساس تعلق شهروندان به کشور و هویت ملی آن‌ها تاثیر بگذارد و پیامدهای اجتماعی خاص خود را داشته باشد.

انتهای پیام