کشف بقایای کوره تاریخی در شوش

باقی‌مانده یک کوره ذوب فلز مربوط به اوایه سده‌های اسلامی یا اواخر دوران تاریخی در شوش یافت شد.

گمانه‌زنی تقاطع ورودی چهار راه شهر شوش منجر به آشکار شدن آثاری از جمله بقایای یکپارچه یک کوره ذوب فلز شد که با توجه به نتایج کاوش‌های سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷در نزدیکی این محدوده، می‌‏توان این کور ذوب فلز را متعلق به اواخر دوران تاریخی یا اوایل سده‌‏ها‏ی نخستین اسلامی دانست.

مهدی امیدفر، سرپرست هیئت باستان‌شناسی، با اعلام این خبر شوش را یکی از مهم‌ترین محوطه‌های باستانی جنوب‏غربی آسیا خواند که در شمال دشت خوزستان قرار دارد و افزود:

این محوطه منحصربه ‏فرد، از پشته‏‌های متعددی تشکیل شده که تپه‏‌های آکروپل، آپادانا، شهر شاهی و محدوده شهر صنعتگران، از مهم‌ترین قسمت‌های آن به شمار می‌‏روند.

این باستان‌شناس افزود:

در پی کاوش‌‏های باستان‌شناسان انگلیسی و فرانسوی در شوش، استقرار جوامع انسانی در این محوطه از نیمه دوم هزاره پنجم پیش‌ ‏ازمیلاد آغاز شده و تقریبا به‌طور پیوسته تا سده‌های میانه اسلامی ادامه داشته است.

امیدفر اظهارداشت:

با پایان حضور هیئت باستان‌شناسی فرانسوی و هم‌زمان با انقلاب اسلامی در ایران، پژوهش‌های باستان‌شناسی در شوش با وقفه‌ای طولانی روبه‌رو شد، از آن پس، کاوش‌های محدود انجام شده توسط هیئت‏‌های ایرانی در محوطه باستانی شوش، بیشتر با ماهیت نجات‏ بخشی صورت گرفت که گمانه‌زنی در تقاطع چهارراه ورودی شهر شوش در منتهی‌‏الیه شرقی شهر صنعتگران نیز از آن جمله به شمار می‌‏رود.

او گفت:

یکی از پروژه‌های عمرانی چالش‌برانگیز شهر شوش در دهه گذشته، برچیدن سازه پل روگذر محور ترانزیت اهواز-اندیمشک به‌منظور ایجاد مسیر زیرگذر بوده است.

به گفته این باستان‌شناس، این پل، یکی از سازه‏‌های جدید در محدوده عرصه محوطه شوش به ‏شمار می‌آمد که برچیدن آن موجب سازگار شدن شرایط این محدوده با ضوابط مصوب عرصه و حریم محوطه باستانی از سوی نهادهای متولی شد.

با وجود این، بر اساس نتایج کاوش‌های اخیر و ضوابط حاکم بر عرصه محوطه باستانی شوش، امکان احداث مسیر زیرگذر در جاده اهواز-اندیمشک (محور شمال به جنوب) در محل تقاطع چهارراه ورودی شهر شوش، به‌دلیل آسیب رساندن به یکپارچگی و ماهیت باستانی این بخش از محوطه وجود نداشت.

او خاطرنشان کرد:

ازاین‌رو، پروژه احداث مسیر زیرگذر در محور شمال به جنوب جاده اهواز-اندیمشک از سوی مسئولان شهری و استانی با برنامه‌ریزی برای ایجاد یک سازه در محور دزفول – شوش (شرق به غرب) جایگزین شد که کاهش مشکلات ترافیکی و سامان‏دهی این محدوده از شهر را در پی خواهد داشت.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی گفت:

با پیشنهاد این طرح جایگزین از سوی مسئولان شهری به پژوهشگاه میراث فرهنگی و گردشگری، گمانه‌‏زنی به‌منظور بررسی احتمال آشکار شدن بقایای فرهنگی در محدوده مورد نظر در دستور کار هیئت باستان‏شناسی پایگاه میراث جهانی شوش قرار گرفت.

امیدفر گفت:

محدوده پیشنهادی برای ایجاد سازه جایگزین در چهارراه ورودی شهر شوش در شمال شرقی تپه شهر صنعتگران، در حرائم درجه یک و دو محوطه میراث جهانی شوش قرار دارد.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی با بیان‌اینکه در این پروژه، ۳۸۰ متر از بخش غربی محدوده پیشنهادی که نوار سبز ورودی شهر شوش را در بر می‌‏گیرد، مورد گمانه‌‏زنی باستان‏‌شناختی قرار گرفت افزود:

گذشته از کاوش در وضعیت آب و هوایی نامناسب تابستان، پروژه با چالش‌های جدی دیگری نیز روبه‌رو بود که از آن میان می‏‌توان به برخورد با لوله‌های قطور انتقال آب برای آبیاری فضای سبز، حوض‌های آب‌نما، جعبه‌های کنترل و کابل‌های برق تیرهای روشنایی و کابل‌های فیبر نوری در محدوده گمانه‌زنی اشاره کرد.

او گفت:

با این حال، بخش غربی این محدوده به مراتب با مشکلات کمتری نسبت به بخش شرقی، اعم از برخورد با زیرساخت‌های شهری یا موانع دیگری از این دست روبه‌رو بود.

این باستان‌شناس افزود:

در این فصل، جمعا ۷ گمانه در ابعاد ۳×۳ متر ایجاد شد که از مهم‌ترین آثار به‏ دست آمده از آن‌ها می‏توان آشکار شدن بقایای یکپارچه یک کوره ذوب فلز در دو کارگاه کاوش را بر شمرد.

او اظهارکرد:

اگرچه یافته فرهنگی شاخصی در ارتباط با این پدیدار به دست نیامد که پیشنهاد تاریخ دقیق برای آن را امکان‏پذیر کند، اما با توجه به نتایج کاوش‌های سال‌های ۱۳۹۶ و ۱۳۹۷در نزدیکی این محدوده، می‌‏توان این کوره ذوب فلز را متعلق به اواخر دوران تاریخی یا اوایل سده‌‏ها‏ی نخستین اسلامی دانست.

سرپرست هیئت باستان‌شناسی در پایان گفت:

این فرضیه با آشکار شدن دو سکه و یک سرپیکان مفرغی (در لایه‌های پایین‌تر از کوره ذوب فلز) از دوره اشکانی درکارگاه‌‏های دیگر گمانه‌‏زنی، بیش از پیش پشتیبانی می‌‏شود.