کتک خوردم، لایکم کنید!

روزنامه خراسان – نرگس عزیزی: تصویری عجیب از یک خانم در شبکه‌های اجتماعی پخش شده که طبق آن وی در پستی اینستاگرامی، عکس خودش را گذاشته و مدعی شده که همسرش او را کتک زده است. بعد هم پایین عکس نوشته هر لایک شما یک لعنت به همسر من است! و خب پست هم بالای چند ده هزار لایک گرفته است.

البته شاید این عکس ساختگی باشد و اصلا چنین اتفاقی برای این زن نیفتاده باشد (به دلیل دیگری گریه کرده باشد یا …)، اما آن‌چه که قطعی به نظر می‌رسد، مبتلا شدن بعضی افراد به جنون گرفتن لایک است. اما چرا افراد برای جلب لایک و فالوئر دست به چنین کار‌هایی می‌زنند و من و شمای مخاطب با رنگی کردن آن قلب بی‌رنگ پایین پست، دقیقا داریم چه کاری انجام می‌دهیم؟

جلب توجه اصلا بد نیست، اما …

یکی از کاربرد‌های شبکه‌های اجتماعی مانند اینستاگرام، جلب توجه است. هر چند شاید ترکیب «جلب توجه» در فرهنگ عمومی ما خیلی مثبت تلقی نشود، اما در واقع کسب کردن توجه دیگران نه تنها ایرادی ندارد که مثبت هم است. جلب توجه دیگران پاسخی برای نیاز تعلق ماست و از این نظر برای رشد روانی متعادل ما ضروری است، اما مشکلی که در فضای شبکه‌های اجتماعی و به ویژه اینستاگرام وجود دارد، امکان جلب توجه بسیار زیاد و ناگهانی توسط افرادی است که به واسطه برخی مسائل جزو افراد آسیب‌پذیر هستند. اما منظور از افراد آسیب‌پذیر چیست؟

چه افرادی به جنون لایک مبتلا می‌شوند؟

طبق نظر متخصصان ما تیپ شخصیتی خاصی که به دنبال جلب توجه زیاد باشد، نداریم. اما این به آن معنا نیست که افرادی که به دنبال جلب توجه به هر روشی هستند، به همدیگر شباهتی ندارند. برخی بررسی‌ها نشان می‌دهد رفتار‌های اغراق‌آمیز افراد در جلب توجه دیگران، بیشتر اوقات نشان‌دهنده گذشته دردناک آن فرد است. بیشتر این افراد در دوره کودکی و زمانی که نیاز به جلب توجه سازنده و مثبت از اطرافیان داشته‌اند، مورد بی‌توجهی شدیدی قرار گرفته‌اند.

چنین افراد آسیب‌پذیری وقتی در محیطی، چون اینستاگرام قرار می‌گیرند، ممکن است برای کسب توجه به هر کاری دست بزنند و به خود یا دیگران برای این منظور آسیب وارد کنند. مطالعات نشان داده است که کسب این توجه زیاد و به نسبت آسان می‌تواند باعث افزایش ترشح دوپامین و اکسی‌توسین در مغز (هورمون‌هایی که در بروز احساس شادی و عشق نقش دارند) شود و از این طریق احتمال تکرار این رفتار‌ها را افزایش دهد. نکته تکان‌دهنده آن است که کسب توجه از هر جنسی که باشد چه مثبت و چه منفی، می‌تواند چنین تاثیری بر مغز افراد داشته باشد و این نکته بسیار مهمی است که برخی از ما به آن توجه کافی نداریم.

مراقب باشید چه چیز‌هایی را لایک می‌کنید

لایک کردن، به اشتراک گذاشتن یا دنبال کردن پست‌ها و صفحاتی که از چنین روش‌هایی برای جلب توجه استفاده می‌کنند، به هر نیتی که انجام شود، نتیجه‌ای یکسان خواهد داشت. شما با صرف هر نوع توجهی، حتی در کمترین حد آن یعنی فقط باز کردن پست مربوط، چنین رفتار‌هایی را تشویق می‌کنید.

اهمیتی ندارد شما به چه نیتی پست را لایک می‌کنید یا چه کامنتی پایین آن می‌نویسید، نتیجه برای فردی که چنین محتوایی تولید کرده، یکسان است. او از توجهی که از شما دریافت کرده، لذت می‌برد. پس نوبت بعد که چنین پست‌هایی را دیدید، بی‌توجه به نوشته زیرش که گفته به خاطر اعلام بیزاری لایک کنید یا معنای لایک شما لعنت به فلان فرد است و … توجه خود را از این افراد سلب کنید.