«کار کثیف» ساخته خسرو معصومی

برترین‌ها:

مشخصات فیلم:

نویسنده و کارگردان: خسرو معصومی

بازیگران: پدرام شریفی، الهام نامی، لوون هفتوان، شاهرخ فروتنیان

موسیقی: پیمان یزدانیان

تدوین: حسین زندباف

مدیر فیلمبرداری: نادر معصومی

خلاصه داستان: فیلم درباره جوانی است که به دلیل شرایط بد اقتصادی درسش را نیمه‌کاره رها کرده. او در حالی که زن و بچه دارد فشار فقر و بیکاری بر زندگی آن‌ها سایه انداخته است و همین موضوع باعث می‌شود به فروش مشروبات الکلی روی بیاورد که خودش هم از آن به عنوان یک کار کثیف یاد می‌کند. ماجرا زمانی پیچیده می‌شود که در یکی مهمانی عروسی بدون اینکه بداند مشروبات تقلبی عرضه میکند و مشکلات بسیاری برای او پیش می‌آید که باعث می‌شود او تصمیم به مهاجرت از ایران بگیرد.

کارگردان درباره فیلمی که ساخته چه می‌گوید:

مطرح‌ترین ساخته خسرو معصومی را شاید بتوان فیلم «پر پرواز» با بازی شادمهر عقیلی، مرجان شیر محمدی و زیبا بروفه دانست که با درون‌مایه مهارجرت یک خواننده و موزیسین ایرانی در سال ۱۳۷۹ اکران و تبدیل به یکی از پر‌فروش‌ترین فیلم‌های آن سال‌ها شد. فیلمی که به نوعی زندگینامه خود شادمهر عقیلی در ایران محسوب می‌شد و کمی بعد نیز او همانند کاراکترش در فیلم، اقدام به مهاجرت کرد. خسرو معصومی بعد از تولید فیلم «کار کثیف» که این بار هم درونمایه مهاجرت را (البته ابن بار با دلایل اقتصادی) مد نظر قرار داده است می‌گوید:

“خرید و فروش مشروبات الکلی برای تماشاچی که اولین بار است این موضوع را بعد از انقلاب در سینما می‌بیند جذاب است. جوانان بسیار زیادی بیکار هستند و دنبال کار می‌گردند. من دلسوز نظام هستم و می‌خواهم آن را نقد کنم تا مشکلات حل شود. من می‌توانستم صد تا فیلم دیگر مانند «پر پرواز» بسازم، فیلمی که تهیه کننده آن با پول فروش آن توانست یک خانه بخرد. ولی ساخت این فیلم‌ها کار من نیست. من فیلمساز اجتماعی هستم و کارم نقد است. وجدان اجتماعی من اجازه نمی‌دهد. (تکه‌هایی از مصاحبه با سایت تسنیم)

حرف‌های بازیگران:

پدرام شریفی: من روز اولی که برای صحبت در مورد نقش پیش آقای معصومی رفتم گفت که من خیلی کارگردان سختگیری هستم، آیا توانش را داری که با من کار کنی؟ این موضوع را می‌دانستم که آقای معصومی کارگردان سختگیری هستند، اما به قدری نقش را دوست داشتم که شوق خودم برای ایفای این نقش بیشتر از آقای معصومی بود. واقعا امیدوارم که نقشی که در «کار کثیف» داشتم دیده شود و دوست دارم که این نقش بتواند ارتباط خوبی با مخاطبان برقرار کند. من نهایت تلاشم را برای این نقش انجام دادم، پروسه طولانی و سختی را پشت سر گذاشتم و سعی کردم که از تجربیات قبلی که داشتم برای بهتر شدن نقش استفاده کنم و سعی کنم که بهترین باشم. (مصاحبه با فبلم نت نیوز)

الهام نامی: منتقدان نسبت به برخی از موضوعات مثل پایان بندی فیلم صحبت‌هایی داشتند؛ اما من پایان بندی فیلم را بسیار دوست دارم. به دلیل اینکه نه تنها نقش الهام به تکامل می‌رسید؛ بلکه حس بسیار خوبی را هم به تماشاگر می‌داد. در مورد نقش خودم نیز باید بگویم تا امروز همه افرادی که فیلم را دیده اند، از بازی من تعریف و نقش را باورپذیر توصیف کرده اند. من برای اولین بار کار کثیف را به همراه مردم در سینما‌ها دیدم و از آن لذت بردم. تماشاگران هم با آن ارتباط برقرار کردند (مصاحبه با باشگاه خبرنگاران جوان).

حواشی فیلم:

وقتی فیلم در گیشه با استقبال بسیار سرد و غیر قابل انتظار تماشاگران روبرو شد، کارگردان و تعدادی از منتقدان با اتکا به درونمایه اجتماعی فیلم، مخاطبان را به جای دیدن کمدی‌های سخیف روی پرده به دیدن «کار کثیف» توصیه کردند که این پیشنهاد نیز چندان مورد توجه تماشاگران سینما‌ها قرار نگرفت و باعث شد خسرو معصومی درمصاحبه‌اش با خبرگزاری ایلنا دوباره به سراغ فیلم «پرپرواز» رفته و حرف‌های تعجب برانگیزی را درباره بازیگری شادمهر عقیلی بیان کند: ” استعداد بازیگری در او وجود داشت. البته اوایل که وارد هنر شد و به خصوص به دنیای بازیگری قدم گذاشت هیچ شناخت و دانشی از سینما نداشت و حتی جلوی دوربین نمی‌دانست چگونه باید راه برود، اما به مرور سینما را یاد گرفت، ولی در حوزه موسیقی و خوانندگی واقعا هنرمند بود و کاملا موسیقی را می‌شناخت”.

این کارگردان در مصاحبه دیگری ضمن انتقاد شدید نسبت به فیلم‌های کمدی حاضر در اکران سینما‌ها گفت:” در دنیا ایران را با نفت نمیشناسند و با کیارستمی می‌شناسند! و همه باید دنباله روی او باشیم، اما امروز فیلم‌هایی ساخته می‌شوند که ساخته شدن و ساخته نشدن آن تاثیری ندارد. من از کنار سینمایی که زهرمار را نشان می‌دهد رد هم نمی‌شوم به نظرم آقای جواد رضویان فیلمساز نیست! رک میگویم، نباید به حوزه فیلمسازی بیاید. هرکسی که از سر راه آمد که نباید فیلم بسازد! “

چرا ممکن است فیلم را دوست نداشته باشیم؟

فیلم درست به سبک ملودرام‌های درجه دو ترکی و هندی که مشابه آن‌ها را در سریال‌های شبکه ماهواره‌ای «جم» به وفور می‌توان یافت، شخصیت اصلی خود را علیرغم تحصیلکرده بودنش، آن‌چنان ساده لوح و بی استعداد به تصویر می‌کشد که راهی به جز تل‌انبار کردن گرفتاری و مصیبت برای نشان دادن وضعیت او باقی نمی‌ماند. پایان‌بندی نا امید کننده فیلم که سرنوشت کاراکتر‌های اصلی را به یک حادثه سهل انگارانه (که در هر جای دیگر دنیا و بدون زحمت ترکیه رفتن وحتی در ایده‌آل‌ترین شرایط زیستی نیز می‌توانست برای هر خانواده‌ای اتفاق بیفتد) پیوند می‌زند، از آن دست رویکرد‌هایی است که تمام دانش سینمایی کارگردان و ادعای اجتماعی بودن اثر تولیدی او را به زیر سوال می‌برد.

جذابیت‌های فیلم کدامند؟

لوون هفتوان با آن سیمای نامتعارفش در نقش فروشنده مشروبات الکلی درخشان است. اگر هم از مخاطبان پروپاقرص سریال‌های ترکی شبکه جم هستید، «کار کثیف» تمام عناصرمورد علاقه شما را یکجا گردآوری کرده است: دیدن مناظر و خیابان‌های ترکیه، مشروبات الکلی، پارتی و عروسی، دعوای زن و شوهر و… شاید برای عده‌ای نیز تاکید فیلمساز برای نشان دادن خارج شدن باد از معده یک کودک هم جالب توجه باشد.

نظر منتقدان موافق و مخالف:

احمد طالبی نژاد: واپسین ساخته خسرو معصومی آشکارا یک فیلم نوار ایرانی استّ. کار کثیف می‌کوشد به شیوه اغلب آثار این ژانر افشاگر فعالیت‌های اقتصادی زیر زمینی باشد که نقش ویرانگری در نابودی زیر ساخت‌های اخلاقی اجتماعی و اقتصادی دارندکار کثیف همچون پول کثیف نشانه یک جامعه رو به نابودی است. در این آشفته بازار سینما که نسل جدید فیلمفارسی‌های توهین آمیز پرده‌های سینما‌ها را به اشغال خود در آورده اند مخاطبان جدی و فرهیحته سینما باید این فیلم را تنها نگذارند.

مازیار وکیلی: کار کثیف از آن ملودرام‌های ضعیف و باری به هر جهت است که عصبانی هم نمی‌کند. آن‌قدر خنثی، بی‌خاصیت و کم اثر پیش می‌رود که در پایان سال آینده هیچ‌کس یادش نماند چنین فیلمی اکران شده است. از آن فیلم‌هایی است که حتی زمان تماشا هم فراموش می‌شوند. نیازی نیست از سالن خارج شوی تا فیلم یادت برود. در همان سالن هم بعد از نیم ساعت فیلم را فراموش می‌کنی و گوشی‌ات را از جیب درمی‌آوری و پیام‌هایت را چک می‌کنی. در سینمای ایران ساختن چنین فیلم‌های بی‌اثری سابقه‌ای طولانی دارد. فیلم‌هایی که مشخص نیست برای چه ساخته‌شده‌اند.

کاربران در شبکه‌های اجتماعی درباره فیلم چه گفته اند:

*شهرزاد (@yara۱۳۵۸) در توییتر میگه: کار کثیف از بدترین فیلم‌هایی بود که این سه روز دیدم. فیلمی بدون فیلمنامه با دیالوگ‌های سطحی و بی محتوا. یه فیلم‌هایی خیلی بهتره که تو کمد بمونن و کلیدش گم شه و هیچ‌وقت هم پیدا نشه.

*سروناز (@۳arvoz) در توییتر اینطور گفته: کار کثیف به نظرم یه فیلم معقول بود، ولی طولانی، بازی‌های خوب و معقولی‌ام داشت و موضوعی که من یه ساله باهاش درگیرم و یکی ز بهترینامو به خاطرش از دست دادم.

نظر نگارنده:

بی اعتنایی مخاطبان به نقد و نظر منتقدان عمدتا قدیمی سینما در نوآر دانستن و فرهیخته خواندن فیلمی همچون کار کثیف از آن دست اتفاقات خوش یمنی است که باید آن را به فال نیک گرفت. آویزان شدن از عبارات فریبنده‌ای، چون سینمای اجتماعی و ادعای حل مشکلات اجتماع با ساخت یک فیلم سینمایی را داشتن، از آن دست رویکرد‌هایی است که فیلمساز به راحتی می‌تواند نابلدی خود را پشت عباراتی از این دست پنهان نماید.

واقعیت این است که برای حل مشکلات اجتماع احتیاج چندانی به مقوله پیچیده‌ای، چون فیلمسازی نیست. نوشتن یک مقاله تاثیرگذار و یا ترتیب دادن یک مصاحبه تلویزیونی درباره موضوع مورد بحث، تاثیری به مراتب بیشتر از ساخت یک فیلم سینمایی خواهد داشت. اما وقتی صحبت از سینما و جذب مخاطب به سمت سالن‌های اکران فیلم میکنیم، چاره‌ای جز شناخت تکنیک‌های داستانگویی و شخصیت پردازی نداریم. شاید بعد از رعایت اصول داستانگویی بتوانیم حرف‌های مهمی را هم که قصد بیان آن را داریم در قالب درام نمایشی بازگو نماییم.

امتیاز:

۱ از ۵