کارمندی یا شغل آزاد؟ چطور انتخاب کنیم؟

وقتی بحث دوراهی کارمندی یا شغل آزاد پیش می‌آید، افراد بسته به علاقه و تجربیاتشان نظر می‌دهند. اگر می‌خواهید شغل آزاد را انتخاب کنید، باید نظرات شخصی را کنار بگذارید و موارد مختلفی را در نظر بگیرید. مثلا آیا مهارت‌های شغلی لازم را دارید؟ در این مقاله، کارمندی را با شغل آزاد مقایسه می‌کنیم و سپس درباره مزایا و معایب شغل آزاد صحبت می‌کنیم. بعد پرسش‌های مهمی را پیش روی شما می‌گذاریم، پرسش‌هایی که پیش از انتخاب شغل آزاد باید از خود بپرسید. در پایان هم برخی از مهارت‌های اساسی دنیای کسب‌وکار را فهرست می‌کنیم.

مقایسه کارمندی با شغل آزاد

پیش از مقایسه، بیایید هر دو را تعریف کنیم. کارمندی یعنی فردی برای دیگری کار کند و به‌ازای کاری که می‌کند حقوق بگیرد. فرد می‌تواند برای اشخاص حقیقی یا حقوقی کار کند.

شغل آزاد یعنی فرد برای خودش کار کند. کسب‌وکاری داشته باشد و مسئولیت موفقیت یا شکستش بر عهده خودش باشد.

وقتی برای خودتان کار می‌کنید، رئیس خودتان هستید و دیگر نیازی نیست ساعت کاری مشخصی داشته باشید، اما این مسئله به‌معنی آزادی عمل کامل شما هم نیست. وقتی برای خودتان کار می‌کنید، همه امور مرتبط با کارتان بر عهده شماست و چه بسا ساعت کاری شما در این حالت خیلی بیشتر از کارمندی با وظایف محدود باشد.

حالت سومی هم هست؛ هم کارمند باشید و هم یک شغل آزاد پاره‌وقت داشته باشید.

حالا بیایید تفاوت‌های این ۲ حالت را دقیق‌تر بررسی کنیم.

۱. درآمد و امینت شغلی

درباره درآمد کارمندی که حرف چندانی نیست؛ حقوقی ثابت و تعدادی مزایای مشخص تعریف شده‌اند. بنابراین کارمندی معمولا بیشتر امنیت شغلی دارد.

شغل آزاد درآمد ثابتی ندارد، چراکه شما حقوق دریافت نمی‌کنید. گاهی اوقات درآمد هنگفتی نصیبتان می‌شود و گاهی هم خبری از درآمد نیست. وضعیت درآمدی شما بستگی به شرایط بازار، میزان مهارت‌های شما، میزان شهرت برندتان، وضعیت رقبا و بسیاری عوامل دیگر دارد. حتی شرایط سیاسی و اقتصادی کلان و قوانینی که وضع یا ملغی می‌شوند هم ممکن است وضعیت درآمد شما را دگرگون کنند. مثلا همین ویروس کرونا را در نظر بگیرید؛ ویروسی نادیدنی و کوچک در جهان منتشر و منجر به انفجار درآمد و رونق سریع کسب‌وکارهای اینترنتی شد. همچنین همین ویروس منجر به زیان و حتی نابودی بسیاری از مشاغل آزاد شد.

از منظر امنیت شغلی، دنیای کارمندی را می‌توان به ساحل آرام و مشاغل آزاد را به دریای پرتلاطم تشبیه کرد، دریایی که البته پاداش‌های بزرگی را نیز برای ماجراجویان در دل خود پنهان کرده است.

۲. آزادی عمل

بی‌شک در شغل آزاد آزادی عمل خیلی بیشتری دارید، چون رئیس خودتان هستید. البته این جمله کمی گول‌زننده است. در واقع کارهای زیادی هست که باید به آنها رسیدگی کنید. پس شاید در مقایسه با کارمندان وقت آزاد کمتری داشته باشید.

۳. مالیات و بیمه

وقتی کارمند هستید، کارهای مالیاتی و بیمه شما بر عهده شرکت یا فردی است که شما را استخدام کرده. اما وقتی برای خودتان کار می‌کنید، پرکردن فرم‌های مالیاتی و سروکله‌زدن با بیمه با خودتان است.

۴. بازنشستگی

هر کارمندی روزی بازنشسته می‌شود. شرکت‌ها و سازمان‌ها اغلب برای کارمندان خود طرح‌های بازنشستگی دارند. در شغل آزاد از این طرح‌ها خبری نیست. در عوض وقتی برای خودتان کار کنید می‌توانید هر زمان که خواستید بازنشسته شوید، بیمه عمر برای خودتان داشته باشید و از مزایای بازنشستگی شخصی لذت ببرید.

۵. هزینه‌های محل کسب‌وکار

کارمندان چنین هزینه‌ای ندارند و کارفرما یا سازمان موظف است محل کار و امکانات لازم را فراهم کند. وقتی برای خودتان کار می‌کنید، تأمین همه اینها بر عهده خودتان است.

مزایای شغل آزاد

۱. دست باز خلاقیت

وقتی برای خودتان کار می‌کنید، تصمیم‌گیری‌ها هم بر عهده خودتان است و فرصت دارید که راه‌حل‌های خلاقانه را امتحان کنید، روش‌های جدید را برای حل مشکلات به کار بگیرید و شاهد رشد کارتان باشید.

۲. استقلال

قدرت تصمیم‌گیری علاوه بر اینکه دست‌تان را برای کارکردن خلاقانه باز می‌گذارد، به شما حس استقلال بیشتری در زندگی می‌دهد.

۳. رضایت شغلی

کسب دستاوردهای شغلی در کسب‌وکاری که خودتان آن را اداره می‌کنید، بسیار دلپذیر است.

۴. انعطاف‌پذیری زمانی و مکانی

وقتی برای خودتان کار می‌کنید، زمان و مکان تا حد زیادی در اختیار شماست. می‌توانید بسته به نوع شغلتان در خانه یا بیرون خانه کار کنید. همچنین زمان کارکردن نیز در اختیار شماست. می‌توانید روزی که سرحال هستید ساعت‌ها کار کنید و روزی دیگر که احساس کسالت داشتید دست از کار بکشید.

۵. درآمد نامحدود

یکی از مزایای خاص شغل آزاد، نبود محدودیت جدی برای کسب درآمد است. وقتی کسب‌وکار خودتان را اداره می‌کنید، هرچه بیشتر پیشرفت کنید، درآمد بیشتری هم خواهید داشت.

۶. تنوع کارها و فعالیت‌ها

در شغل آزاد می‌توانید انواع پروژه‌ها و کارها را انجام دهید. چنین امکانی در کارمندی که وظایف محدود و معینی دارد چندان امکان‌پذیر نیست. با انجام کارهای مختلف، هم مهارت‌هایتان را ارتقا می‌دهید و هم تجربیات جدید کسب می‌کنید.

معایب شغل آزاد

۱. نبود مزایای دریافتی از کارفرما

بیمه‌های سازمانی، مرخصی استعلاجی و مزایای حقوقی مندرج در فیش حقوقی در شغل آزاد جایی ندارند.

۲. ساعت‌ کاری زیاد

تعهدات کاری به مشتریان به این معناست که باید بیش از کارمندان کار کنید تا بتوانید همه مشتریان را راضی نگه دارید. همچنین ساعت کاری بیشتر به‌معنی به چالش کشیده‌شدن زندگی اجتماعی شما هم هست.

۳. مسئولیت‌های سنگین

همه کارهای کسب‌وکارتان را باید خودتان انجام دهید. حتی اگر ضرر کنید، همچنان باید مالیات بپردازید و یک اشتباه حقوقی در پرکردن فرم مالیات می‌تواند دردسرهای زیادی برایتان ایجاد کند. این واقعیت که موفقیت یا شکست کاملا گردن شماست، مسئولیت سنگینی به حساب می‌‌آید.

۴. انزوای اجتماعی

برخی مشاغل آزاد به‌معنی دورشدن شما از محیط کار و روابط اجتماعی آن هستند. گاهی اوقات باید تنهایی کار کنید. این تنهایی می‌تواند باعث انزوای شما شود. در بسیاری از مشاغل آزاد، حتی همکاری ندارید که کمک حال شما باشد.

۵. از صفر شروع‌کردن

راه‌انداختن کسب‌و‌کار از صفر فرایندی زمان‌بر، انرژی‌بر و خسته‌کننده است. برای طی‌کردن این مسیر به اراده و تلاش فراوان نیاز دارید.

۶. پیش‌بینی‌ناپذیری

یکی از مهم‌ترین ویژگی‌های شغل آزاد، ماهیت ناپایدار و تأثیرپذیر آن است. مثل تأثیر شیوع ویروس کرونا که درباره‌اش گفتیم. این پیش‌بینی‌ناپذیری می‌تواند تأثیر ناگهانی و مخربی بر جای بگذارد، به حدی که کل کاری را که سال‌ها برایش زحمت کشیده بودید در مدت کوتاهی نابود کند.

آیا برای راه‌اندازه کسب‌وکار خودتان آماده‌اید؟

برای آنکه دل را به دریا بزنید و وارد دنیای مشاغل آزاد شوید، باید به پرسش‌های مهمی صادقانه پاسخ بدهید و مهارت‌های اساسی برای دوام‌آوردن در محیط کسب‌و‌کارهای آزاد را بیاموزید.

پرسش‌هایی که پیش از ورود به شغل آزاد باید از خودتان بپرسید

• دلیلم برای انتخاب شغل آزاد منطقی است؟
• ایده کسب‌وکار من دوام دارد؟
• انگیزه کافی برای به ثمر رساندن ایده‌ام را دارم؟
• شغل آزاد با سبک زندگی من سازگار است؟
• از کارکردن برای خودم لذت می‌برم؟
• از پس هزینه‌های راه‌اندازی کارم برمی‌آیم؟
• چگونه کارم را تأمین مالی می‌کنم؟
• چه مدل کسب‌وکاری برای من مناسب است؟
• منابع و تیم پشتیبانی لازم را در اختیار دارم؟

علاوه بر این پرسش‌های کلی، پرسش‌های خاصی هم هست که بسته به نوع کاری که قصد دارید راه بیندازید باید از خودتان بپرسید.

مهارت‌هایی که باید پیش از ورود به شغل آزاد یاد بگیرید

• خلاقیت: باید خلاق باشید و بتوانید برای مشکلات متعددی که پیش می‌آیند راه‌حل‌های مناسب پیدا کنید.
• دانش تخصصی: بدون داشتن دانش درباره کسب‌وکارتان، شناخت مخاطب‌ و چم‌وخم‌های فنی، نمی‌توانید وارد این حوزه شوید.
• رهبری: هرچند برای خودتان کار می‌کنید، بسیاری از اوقات باید گروهی از افراد را مدیریت و رهبری کنید.
• سازمان‌دهی: باید بتوانید روی کارتان تمرکز کرده و اهداف را همواره در نظر داشته باشید. باید مهارت تعیین اهداف روشن و واقع‌بینانه را داشته باشید.
• اعتمادبه‌نفس: برای موفقیت در شغل آزاد، باید ریسک‌پذیر باشید و جسارت گرفتن تصمیمات مهم و سرنوشت‌ساز را داشته باشید.

اینها تنها تعدادی از مهارت‌هایی هستند که باید پیش از ورود به مشاغل آزاد کسب کنید. تجربه شما از کارمندی یا شغل آزاد چیست؟ کدام را پیشنهاد می‌کنید؟ کارمندی یا شغل آزاد؟ لطفا نظرات خود را در قسمت دیدگاه‌ها برایمان بنویسید.

چگونه با مدیر و همکاران خود تعامل موثری داشته باشیم.

چگونه در سازمان خود پله‌های ترقی را به‌سرعت طی کنیم.