چگونه از لخته شدن خون در مسافرت هوایی پیشگیری کنیم؟

_{نسخه اولیه این مقاله در تاریخ ۱۳۹۸/۰۷/۰۴ منتشر شده و در تاریخ ۱۴۰۰/۰۱/۱۷ به‌روزرسانی شده است.}

امنیت در سفر، یکی از دغدغه‌هایی است که ذهن و خاطر هر گردشگر و مسافری را به خود مشغول می‌سازد. استفاده از وسایل حمل و نقل زمینی، دریایی و هوایی، هرکدام می‌تواند تاثیرات مختلفی بر سلامت مسافران وارد کند که در برخی موارد ممکن است، باعث بروز صانحه‌ای غیر قابل جبران شود. سفر هوایی، آن نیز طولانی مدت، مشکلات مخصوص به خود را دارد. یکی از این مشکلات، لخته شدن خون در برخی از اندام‌های بدن است که اگر به موقع شناسایی و درمان نشود، ممکن است باعث مرگ مسافر شود. در این مقاله به معرفی، راه‌های شناسایی و چگونگی پیشگیری از این بیماری می‌پردازیم.

لخته شدن خون، یا عارضه‌ «ترومبوز وریدی عمیق»، می‌تواند یکی از خطرهای جدی برای برخی از مسافران که سفر هوایی را برای مسافرت انتخاب می‌کنند، باشد. البته نباید از این نکته غافل شد که اکثر لخته‌های ایجاد شده در خون، خود را رها می‌کنند و این مشکل پیش نخواهد آمد. در واقع ترومبوز وریدی عمیق، نوعی بیماری است که براثر آن یک لخته خون در دیواره‌ داخلی یک سیاهرگ عمقی تشکیل شده و باعث می‌شود انسداد و بسته شدن نسبی یا کامل جریان خون در رگ‌ها رخ دهد؛

سپس این لخته خون به ریه رفته و باعث آمبولی ریه شود. این عارضه (ترومبوز وریدی عمیق) که به «دی وی تی» (DVT) نیز شهرت دارد، معمولا در سیاهرگ‌های اندام تحتانی رخ می‌دهد؛ ولی متاسفانه به‌دلایل مختلف، بروز آن در اندام فوقانی نیز رو به افزایش است. هرچند نباید فراموش کرد که این حالتی متفاوت از لخته‌های ایجاد شده در وریدهای سطحی است و خوشبختانه در این نوع بیماری، لخته‌ها به‌ندرت رها شده و مشکل‌آفرین می‌شود. اما زمانی که آن‌ها نتوانند از این رویداد جلوگیری کنند، متاسفانه انسداد کشنده‌ای رخ می‌دهد. به‌عنوان مثال همانگونه که پیش‌تر بیان شد، گاهی ممکن است که این لخته خون به ریه منتقل شده و باعث ایجاد آمبولی ریه شود. مهم‌ترین نشانه‌هایی که می‌توان در مورد این لخته‌های خون مشاهده کرد، علائم این بیماری است. به‌گونه‌ای که اگر فردی به آن مبتلا شد با دیدن این علائم، بلافاصله به پزشک مراجعه کرده تا برای درمان و پیشگیری از صدمات جبران‌ناپذیر، اقدام شود.

علائم هشدار دهنده‌ ترومبوز وریدی عمیق

۱. ایجاد تورم غیرمعمول یا طولانی مدت در یک دست یا پا (معمولا در ناحیه‌ای که توسط ورید تخلیه می‌شود)

۲. درد ناگهانی یا حساسیت به لمس شدن

۳. ملتهب شدن پوست به رنگ قرمز (بخشی از پوست که حرارت بیشتری نسبت به سایر نقاط پوست دارد یا قرمزتر از دیگر بخش‌های پوست است)

آمبولی ریوی، یکی از خطرناک‌ترین مشکلاتی است که ممکن است پس از بروز ترومبوز ورید عمقی، رخ دهد.

این سه علائم، شایع‌ترین نشانه‌های ترمبوز ورید عمقی است که هنگام بروز این واقعه، مشاهده می‌شود. همچنین اگر در مواردی مشابه به این حالات، احساس کردید که به‌سختی می‌توانید نفس بکشید، ضربان قلب شما سریع‌تر از حالت معمول می‌زند یا به‌صورت نامنظم است، در قسمت قفسه‌ سینه‌ خود احساس ناراحتی کرده و همچنین سرگیجه دارید، بهتر است در این مواقع فورا به پزشک مراجعه کنید. متاسفانه آمبولی ریوی ممکن است پس از بروز ترومبوز ورید عمقی رخ دهد که با نشانه‌هایی مثل خونریزی یا سرفه، همراه است.

افزایش خطر ابتلا به لخته شدن خون

۱. مسافران سال‌خورده بویژه بالای ۶۰ سال سن

۲. افراد مبتلا به‌اضافه‌وزن و چاقی

۳. افرادی که به‌تازگی جراحی داشته‌اند یا دچار آسیب‌دیدگی شده‌اند

۴. بانوانی که از استروژن‌ برای پیشگیری از بارداری یا جایگزینی پس از یائسگی استفاده می‌کنند.

۵. بانوان باردار یا مادرانی که به‌تازگی زایمان کرده‌اند.

۶. اشخاص مبتلا به سرطان یا مبتلایانی که درمان شده‌‌اند.

۷. افرادی که در خانواده‌ آن‌ها سابقه‌ ایجاد لخته‌های خون وجود داشته است.

۸. اشخاص کم‌تحرک

باوجود علائم شایع در ایجاد لخته خون، باز نیز ممکن است در مبتلایان به این بیماری، هیچ نشانه‌ای مشاهده نشود

۹. افراد مبتلا به نارسایی‌های قلبی، سکته‌ مغزی و افزایش غلظت خون

۱۰. افرادی که دارای کاتتر (لوله‌ای نازک و منعطف که کاربرد پزشکی دارد)، باشند.

۱۱. اشخاص مبتلا به واریس

هرچند احتمال لخته شدن خون بسیار پایین است و همچنین در برخی از موارد، هیچ علائمی نخواهد داشت، اما تعدادی از عواملی که به آن‌ها اشاره شد، باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌شود. بنابراین بهتر است که مسافرانی که سفرهای هوایی را انتخاب می‌کنند، با راهکارهای پیشگیری از لخته شدن خون آشنا شوند.

چگونه می‌توان از لخته شدن خون، اجتناب کرد؟

بهترین راهکار ممکن برای جلوگیری از لخته شدن خون، تحرک در حین پرواز است. بنابراین آن دسته از افرادی که احساس می‌کنند در زمره‌ مبتلایان به این بیماری قرار دارند، باید سعی کنند تا جاییکه می‌توانند هنگام پرواز، حرکت کنند. حداقل هر یک ساعت یک بار از صندلی خود، بلند شده و در راهروی هواپیما، راه بروند. همچنین زمانی که در حالت نشسته به سرمی‌برند، سعی کنند بیشتر اندام خود را حرکت دهند.

مثلا پاهای خود را خم کنند، بدن خود را تا کمر خم کنند، مچ پاها و زانوها را نیز خم کنند. این حرکات را به‌صورت مداوم انجام دهند. ممکن است بعضی از مسافران که احتمال می‌دهند، در حین پرواز، دچار عارضه‌ ترومبوز ورید عمقی شوند، بهتر است پیش از سفر، با پزشک معالج خود، مشورت کنند.

در این مواقع احتمال دارد که پزشک، برای ایشان، پوشیدن جوراب‌های فشرده‌سازی یا همان جوراب‌های مخصوص ضد ترومبوز، را تجویز کند. حتی ممکن است برای آن‌ها داروی رقیق‌کننده‌ خون تجویز کند تا با خیالی آسوده به سفر خود بپردازند.

اگر قصد خرید بلیط هواپیما را دارید، با استفاده از کجارو می‌توانید بلیط هواپیما چارتر یا سیستمی ارزان به مقصد مورد نظر خود را بیابید و از فروشنده‌های معتبر بخرید.