چه عواملی عربستان را مجاب به صلح در یمن کرد؟

به گزارش هوشمند نیوز، پایگاه کریستین ساینس مانیتور در مقاله ای نوشت: در طول هشت سال جنگ در یمن، صحنه ای که اخیرا رخ داد غیرقابل تصور به نظر می رسید: یک مقام ارشد از عربستان سعودی برای مذاکره با دشمنان قسم خورده یعنی حوثی ها وارد صنعا، پایتخت این کشور شده است.

مداخله نظامی عربستان سعودی علیه حوثی ها در سال ۲۰۱۵ آغاز شد. بر اساس شمارش پروژه داده یمن، با حمایت گسترده نظامی و اطلاعاتی آمریکا، این مداخله شامل ۲۵۰۰۰ حمله هوایی شد. سازمان ملل محاسبه می‌کند که سال‌ها جنگ یکی از بدترین بحران‌های بشردوستانه در جهان را ایجاد کرد و منجر به کشته شدن بیش از ۳۷۷۰۰۰ یمنی تا پایان سال ۲۰۲۱ از هر دو نوع جنگ و گرسنگی شد.

حوثی‌ها، عربستان سعودی و متحدان ائتلافش را مجبور کرده‌اند تا بهای گزافی را به خاطر تلاش ناموفق خود بپردازند. آنها بیش از ۱۰۰۰ موشک و ۳۵۰ پهپاد را از سال ۲۰۱۹ به طور فزاینده ای به خاک عربستان پرتاب کرده اند که ریاض را بر آن داشته تا راهی برای خروج از باتلاق نظامی خود جستجو کند.

این اقدامات سریع تنها چند هفته پس از آشتی پر سر و صدای دو رقیب یعنی عربستان سعودی و ایران توسط چین در ماه گذشته صورت می‌گیرد که هر دو جنگ داخلی یمن را به میدان نبرد نیابتی برای گسترش نفوذ منطقه‌ای خود تبدیل کردند.

محمد البخیتی، یکی از رهبران حوثی‌ها، در توییتر گفت که توافق صلح انصارالله و عربستان سعودی “پیروزی برای هر دو طرف” خواهد بود و خواستار یک شروع تازه شد.

هانس گراندبرگ، فرستاده سازمان ملل متحد در امور یمن نیز به آسوشیتدپرس گفت که این گفتگوها «نزدیک‌ترین مذاکراتی است که یمن در راستای پیشرفت واقعی به سوی صلح پایدار داشته است».

با وجود اینکه مذاکرات صنعا و موضوع تبادل ۹۰۰ زندانی، امید به پیشرفت صلح در یمن را افزایش داده، کارشناسان می گویند مذاکرات عربستان سعودی و حوثی ها تنها بر یک جنبه از یک درگیری پیچیده متمرکز است.

تحلیلگران یمنی هشدار می دهند، در حالی که مذاکرات عربستان و حوثی ها اولین گام مهم برای حذف لایه نیابتی درگیری ها است، آن ها لایه های دیگر جنگ یمن را با حذف دیگر جناح ها نادیده می گیرند.

به طور ویژه، این شامل دولت به رسمیت شناخته شده بین المللی، که اکنون از تبعید در عربستان سعودی حاکم است، و یک شبه نظامی جدایی طلب تحت حمایت امارات متحده عربی به نام شورای انتقالی جنوب است.

خطر درگیری بیشتر

تحلیلگران هشدار می دهند که نتیجه ممکن است ادامه درگیری در میان یمنی ها باشد، زیرا هر توافقی که حوثی ها با سعودی ها داشته باشند، به جناح تحت حمایت ایران انگیزه کمی برای رها کردن هدف استراتژیک طولانی مدت خود برای کنترل کل کشور یا پذیرش روند صلح فراگیر خواهد داد.

«ندوه الدوسری»، کارشناس یمن در مؤسسه خاورمیانه در واشنگتن می گوید: حملات موشکی حوثی ها علیه عربستان به هدف خود که فشار بر سعودی ها برای تسلیم است، دست یافته است.

به گفته او سعودی ها می خواستند کودتای حوثی ها در سال ۲۰۱۴ را در سه هفته به طور کامل معکوس کنند. مقام های ارشد عربستان در صنعا از حوثی ها خواستند هر گونه امتیازی را برای امضای توافق و خروج راحت سعودی ها از یمن بپذیرند.

او می‌گوید: رفتن سعودی‌ها به صنعا به معنای شکست است، حتی اگر تلاشی برای رسیدن به صلح و پایان دادن به درگیری ها در یمن باشد.

محمد الجابر سفیر عربستان در یمن در صنعا با مهدی المشاط، رئیس شورای عالی سیاسی حوثی ها دیدار کرد و هدف از این سفر را پایان دادن به بحران یمن با یک راه حل سیاسی جامع عنوان کرد.

دوسری می‌گوید: امیدواری اندکی وجود دارد که این امر منجر به حل برخی مسائل، مانند پرداخت حقوق [به کارمندان دولت در قلمرو تحت کنترل حوثی‌ها] و باز کردن فرودگاه‌ها شود». اما فراتر از آن، یمنی‌ها می‌دانند که این به معنای واگذاری یمن به حوثی‌ها است و بسیاری از این سناریو وحشت دارند.

او می‌افزاید: سعودی‌ها و اماراتی‌ها یک مانع بوده‌اند. امارات در ابتدا به ائتلاف تحت رهبری عربستان سعودی پیوست، اما در سال ۲۰۱۹ از آن جدا شد و از شبه نظامیان خود حمایت کرد که منجر به تنش بیشتر شد زیرا امارات و عربستان سعودی به طور فزاینده ای برای تسلط در میان اعراب خلیج فارس رقابت می کنند.

وی خاطرنشان کرد: اگرچه آنها به جلوگیری از گسترش نظامی حوثی‌ها در آغاز جنگ کمک کردند، اما برنامه‌های رقابتی آنها اردوگاه ضد حوثی‌ها را به شدت تضعیف کرد.

این امر باعث شده است که حوثی ها بتوانند امتیازاتی را در چارچوب سازمان ملل و دیگر تلاش های صلح از سال ۲۰۱۴ بدست آورند. حوثی ها آتش بس یکجانبه قبلی عربستان را رد کرده اند، اما آتش بس شش ماهه سازمان ملل که اکتبر گذشته پایان یافت، هنوز تا حد زیادی برقرار است.

عبدالغنی العریانی، پژوهشگر ارشد مرکز مطالعات استراتژیک صنعا می گوید: اگر مذاکرات به شکل کنونی موفقیت آمیز باشد، به صلحی پایدار منجر نخواهد شد، زیرا سعودی ها عملا حوثی ها را به رسمیت خواهند شناخت… در حالی که طرف های دیگر را حذف خواهند کرد و مذاکرات بین یمنی ها نامتعادل خواهد بود.

امتیاز گرفتن از عربستان

پس از سرمایه گذاری سنگین عربستان سعودی در جنگ یمن، طی سالیان متمادی، تحلیلگران از مقیاس و سرعت امتیازات سعودی شگفت زده شده اند که بخشی از آن را به بهبود قابلیت های نظامی حوثی ها با پشتیبانی از تخصص ایران نسبت می دهند.

العریانی می گوید: در سال های ۲۰۱۹ و ۲۰۲۰، بعد از افزایش نفوذ حوثی ها به عربستان سعودی، سعودی ها می گفتند، ما عقب نشینی خواهیم کرد و فقط اجازه می دهیم یمنی ها با آن بجنگند، اما با رسیدن حوثی ها به ریاض و حتی تهدیدآمیزتر شدن آن، قضیه پیچیده تر شد.

او می گوید:من فکر نمی کنم که سعودی ها فقط بخواهند خارج شوند، زیرا حوثی ها همچنان یک تهدید استراتژیک برای سعودی ها خواهند بود. مقابله با این معمای استراتژیک ممکن است بزرگ ترین نگرانی عربستان سعودی باشد، چرا که این کشور چشم انداز ۲۰۳۰ خود را پیش می برد.

وینا علی خان، متخصص یمن در گروه بین المللی بحران مستقر در بروکسل می گوید: سعودی ها می دانند که اگر می خواهند از درگیری خارج شوند، باید امتیازات بزرگی به حوثی ها بدهند. آنچه به طور فزاینده ای آشکار می شود این است که سعودی ها می خواهند از یمن عقب نشینی کنند. حوثی‌ها این را می‌دانند، بنابراین تلاش می‌کنند تا حد ممکن امتیاز بگیرند و به نظر می‌رسد که کارساز است. سعودی ها از یک استراتژی نظامی به یک استراتژی دیپلماتیک تغییر جهت داده اند.

آنچه بر چشم انداز ۲۰۳۰ آنها تأثیر می گذارد و از ورود گردشگران به عربستان جلوگیری می کند، شلیک موشک های حوثی ها از مرز آن است. چیزی که آن ها به عنوان پیروزی می بینند لزوما این نیست که حوثی ها دیگر وجود نداشته باشند، بلکه فقط این اطمینان را می دهند که یک حوثی دوستانه تر در مرز وجود دارد که موشک شلیک نخواهد کرد.

311311