چطور برای درس خوندن برنامه‌ریزی کنیم؟

برترین‌ها: برای موفقیت در مدرسه و دانشگاه باید بتوانیم به طور منظم درس بخوانیم. با این وجود گاهی وقت برای درس خواندن کم می‌آوریم. یکی از روش‌های خوب درس خواندن، درس خواندن با برنامه‌ریزی است. البته برنامه‌ریزی درسی سخت‌تر از چیزی است که فکرش را می‌کنید. چون نه تنها باید در زمان مشخصی درس‌هایتان را اولویت‌بندی کنید، بلکه لازم است با مسئولیت‌هایی که در قبال خانواده و دوستان‌تان دارید، دست و پنجه نرم کنید و وقتی هم برای تفریح و استراحت در نظر بگیرید. البته با کمی فکر و تلاش می‌توانید برای رسیدن به تمام اهداف درسیتان به خوبی برنامه‌ریزی کنید.

بخش اول: نحوه‌ی برنامه‌ریزی درسی

۱. برای درس خواندن اهداف کوتاه‌مدت و بلند‌مدت تعیین کنید

اگر بدانید هدف نهاییتان چیست، برنامه‌ریزی کردن بسیار آسان می‌شود. هم‌چنین به شما کمک می‌کند درس‌هایی را که نیاز بیشتری به تمرکز دارند پیدا کنید.

چند مثال از اهداف درسی کوتاه‌مدت:

• قبول شدن در امتحانی که هفته‌ی بعد در پیش دارید
• نوشتن یک تحقیق درسی طی دو هفته
• ارائه‌ی کنفرانس درسی طی ۱۰ روز

برای انجام چنین پروژه‌هایی، کار‌هایی که باید انجام دهید را طی چند روز تقسیم کنید.

چند مثال از اهداف درسی بلندمدت:

• قبول شدن در دانشگاه
• بورسیه شدن
• کارآموزی

این نوع اهداف را باید طی هفته‌ها و ماه‌ها تقسیم‌بندی کنید تا قابل انجام شوند.

بهتر است به طور دقیق بدانید که برای هر کدام از اهداف‌تان چقدر وقت دارید. حساب کنید چند روز و چند هفته و چند ماه تا انجام هر کار فرصت دارید. مثلاً حساب کنید چند ماه تا کنکور باقی مانده است یا امتحانات‌تان کی شروع می‌شود؟

۲. همه‌ی درس‌هایی را که باید بخوانید فهرست کنید

این احتمالاً اولین قدم برای برنامه‌ریزی درسی محسوب می‌شود. این که تکالیف‌تان را روی کاغذ بنویسید، باعث می‌شود دید بهتری از کار‌هایی که باید انجام دهید داشته باشید.

۳. مشخص کنید که برای هر درس یا امتحان چه کار باید بکنید

حال که تمام درس‌هایی را که باید بخوانید نوشتید، باید معلوم کنید برای هر درس چه کاری لازم است. از آن جایی که ساعت کلاس و تکالیف‌تان برای هر درس در هفته فرق می‌کند، برای هر درس به مدت زمان مشخصی نیاز دارید.

باید طوری برنامه‌ریزی کنید که برای درس خواندن و دوره کردن یادداشت‌های خود به طور مجزا وقت داشته باشید.

۴. فهرست‌تان را اولویت‌بندی کنید

رده‌بندی دروس بر اساس میزان اهمیت‌شان باعث می‌شود بدانید برای چه درسی باید بیشتر از بقیه وقت بگذراید و برای چه درسی کمتر.

دروس یا امتحانات خود را شماره‌بندی کنید. مثلاً اگر برای ریاضی به وقت بیشتری نیاز دارید، به آن شماره‌ی ۱ بدهید. اگر برای تاریخ، کم‌تر از ۴ درس دیگر خود وقت می‌خواهید، عدد ۵ را به آن بدهید.

میزان سختی درس‌ها و امتحانات خود را حساب کنید.

حساب کنید هر درسی را باید چقدر بخوانید و چقدر دوره کنید.

۵. وقت آزادتان در هفته را به نوبت‌هایی برای درس خواندن تقسیم کنید

بعد از این که این کار را انجام دادید، می‌توانید مشخص کنید هر نوبت چه درس‌هایی را بخوانید. فوت کوزه‌گری در برنامه‌ریزی درسی این است که هر روز زمان‌های مشخصی را به درس خواندن اختصاص دهید تا یادتان بماند و مجبور نباشید دائما برنامه‌ی خود را چک کنید. در ضمن حفظ روتین، باعث می‌شود درس خواندن برایتان عادت شود.

پس وقت‌هایی را در هفته پیدا کنید که همیشه می‌توانید در آن ساعات درس بخوانید. مثلاً ممکن است هر سه‌شنبه و پنچ‌شنبه ساعت ۳ تا ۴ بعد از ظهر آزاد باشید. پس اگر امکان دارد، این ساعات را به درس خواندن اختصاص دهید. نوبت‌های درس خواندن را ۳۰ الی ۴۵ دقیقه‌ای در نظر بگیرید، زیرا نوبت‌های کوتاه راحت‌تر از نوبت‌های بلند یافت می‌شوند و برنامه‌ریزی راحت‌تر است. در ضمن اگر تا امتحان بعدی مدت محدودی فرصت دارید، تقویم روزشمار بسازید نه برنامه‌ریزی هفتگی.

۶. برای کار‌های خارج درسی وقت بگذارید

همان طور که برای درس خواندن وقت می‌گذارید، زمانی را هم برای خانواده و دوستان و استراحت کنار بگذارید. زیرا اگر نتوانید بین زندگی شخصی و تحصیلی خود تعادل برقرار کنید، نمی‌توانید خوب درس بخوانید. برای مراسم‌هایی که نمی‌توانید دوباره برایشان برنامه بریزید، وقت کنار بذارید. مراسم‌هایی مثل تولد مادربزرگ‌تان، دورهمی‌های خانوادگی یا نوبت دامپزشکی حیوان خانگیتان.  وقت زیادی را هم برای خواب و استراحت و ورزش اختصاص دهید. اما اگر برای بعضی امتحانات مهم فرصت کوتاهی دارید، بهتر است فعالیت‌های اجتماعی معمول خود را کمی عقب بیندازید یا کنسل کنید.

۷. نوبت‌های درس خواندن‌تان را پر کنید

یادداشت کنید که در هر نوبت مطالعه چه درس‌هایی می‌خوانید. این باعث می‌شود از برنامه عقب نیفتید و حتی جلوتر از برنامه‌ریزی پیش بروید. یک دفتر برنامه‌ریزی روزانه بخرید. می‌توانید از یک دفتر ساده هم استفاده کنید. می‌توانید برنامه‌ی خود را در تلفن همراهتان نیز یادداشت کنید. اپلیکیشن (Power Planner) برای برنامه‌ریزی کردن کارایی بالایی دارد. ابتدا برای یک هفته برنامه‌ریزی کنید بعد ببینید برنامه ریزیتان چطور پیش رفته است. در ضمن بهتر است درس‌هایی را که در آن‌ها ضعیف هستید یا می‌خواهید در آن‌ها بهترین باشید در اولویت قرار دهید.

بخش دوم: نحوه‌ی شخصی‌سازی برنامه‌ریزی

۱. برنامه‌ریزی فعلی خود را ارزیابی کنید

این اولین قدم برای برنامه‌ریزی دقیق است. ارزیابی برنامه‌ریزی فعلی باعث می‌شود ببینید چطور وقت‌تان را می‌گذرانید و کمک می‌کند تصمیم بگیرید چه کار‌هایی را می‌توانید از برنامه‌ی خود حذف کنید یا چه ساعت‌هایی را می‌توانید هدر ندهید.
مشخص کنید در حال حاضر هر هفته چند ساعت درس می‌خوانید، چند ساعت تفریح می‌کنید و چند ساعت را با خانواده و دوستان‌تان می‌گذرانید. سریعاً فعالیت‌هایی را که می‌توانید حذف کنید. اغلب افراد وقت زیادی را تفریح می‌کنند. از همین جا شروع کنید و از مدت زمان تفریح کردن خود بکاهید.

۲. نحوه‌ی درس خواندن خود را در نظر بگیرید

لازم است بدانید چطور درس می‌خوانید یا مطالب را یاد می‌گیرید. چون به شما کمک می‌کند بدانید چطور می‌توانید از وقتی که به طور معمول استفاده نمی‌کنید، بهره ببرید. چند سوال ساده از خود بپرسید:

آیا یادگیری شما بیشتر از طریق شنیداری است؟ در این صورت بهتر است به فایل‌های صوتی تدریس اساتید خود رجوع کنید یا وقتی مشغول رانندگی هستید به فایل‌های صوتی آموزشی گوش دهید.

آیا یادگیری شما بیشتر از طریق بصری است؟ در این صورت بهتر نیست از عکس و فیلم برای یادگیری بیشتر استفاده کنید؟ با دیدن فیلم‌های آموزشی هم‌زمان درس یاد بگیرید و تفریح کنید.

۳. به برنامه‌ریزی درسی خود متعهد باشید

ممکن است برنامه‌ی درسی فوق‌العاده‌ای برای خود ریخته باشید، اما تا زمانی که بهش عمل نکنید کوچک‌ترین ارزشی ندارد.
پس باید اراده‌ی خود را برای درس خواندن ارزیابی کنید. بعد از این کار برنامه‌ی خود را طبق عملکردی که از خود سراغ دارید، بنویسید.

اگر هنگام درس خواندن، زود تمرکزتان را از دست می‌دهید و زیاد استراحت می‌کنید، در برنامه‌ریزی خود وقت اضافه قرار دهید.
اگر از آن‌هایی هستید که امروز و فردا می‌کنید؛ قبل از هر موعد مقرری که برای کارهایتان مشخص می‌کنید، کمی وقت اضافه نگه دارید. این باعث می‌شود دیگر از کارهایتان عقب نیفتید. اگر می‌دانید فرد کاری و مصممی هستید، سعی کنید کارهایتان را زودتر از موعد مقرر انجام دهید. می‌توانید در برنامه‌ریزی خود از سکو‌های پرتاب استفاده کنید تا در دروسی که می‌خواهید جلو بیفتید.

بخش سوم: نحوه‌ی عمل به برنامه‌ریزی

۱. بخش زیادی از برنامه‌ریزی درسی خود را به وقت آزاد اختصاص دهید

یکی از چالش‌های بزرگ در عمل به برنامه ریزی درسی این است که وسوسه می‌شوید بی‌خیالش شوید و در عوض استراحت یا تفریح کنید. گرچه باید با این وسوسه مقابله کنید پس در عوض بیشتر برنامه‌ریزی درسی خود را به تفریح اختصاص دهید. در واقع زمان‌های آزاد را به عنوان پاداشی برای درس خواندن در نظر بگیرید و از آن برای تمدید قوا استفاده کنید. چرت زدن، قدم زدن یا انجام یوگا کمک می‌کند ریلکس شوید و وقتی دوباره درس خواندن را شروع می‌کنید تمرکز بیشتری داشته باشید. سعی کنید از خانه بیرون بزنید و در وقت آزادتان از جایی که در آن درس می‌خوانید فاصله بگیرید.

۲. استراحت‌های کوتاه داشته باشید

طی هر نوبت درس خواندن فقط یک بار استراحت کنید. سعی کنید به برنامه‌ریزی درسی خود متعهد باشید و فقط در حد نیاز استراحت کنید. استراحت‌های زیاد و طولانی باعث می‌شود برنامه‌ریزی درسیتان بی‌ارزش به نظر برسد و نقشه‌هایتان برای موفقیت تحصیلی خراب شود.

در شروع هر استراحت، ساعت را برای ۵ الی ۱۰ دقیقه‌ی دیگر زنگ بگذارید. از زمان استراحت‌تان عاقلانه استفاده کنید. حرکات کششی انجام دهید. کمی قدم بزنید و غذای سبک بخورید. یا با آهنگ گوش دادن انرژی بگیرید. اما کار‌هایی را که حواس پرتی می‌آورند و باعث می‌شوند زمان استراحت تان طولانی شود انجام ندهید.

۳. اطرافیان را در جریان برنامه‌ریزی درسی خود قرار دهید‌

گاهی اوقات افراد مهمی که در زندگیمان هستند، حواس پرتی می‌آورند و مانع رسیدن به اهداف‌مان می‌شوند. البته این کار را عمداً انجام نمی‌دهند. در واقع افرادی که به شما اهمیت می‌دهند دوست دارند وقت بیشتری را با شما بگذرانند. برای رفع این مسئله، به افرادی که در زندگیتان هستند برنامه‌ریزی درسی خود را بگویید.

برنامه‌ریزی درسیتان را روی یخچال بچسبانید تا اعضای خانواده هم آن را ببینند. اگر کسی از دوستان‌تان در زمان درس خواندن خواست با شما بیرون برود، محترمانه درخواستش را رد کنید و خوش‌گذرانی را به ساعات آزاد خود محول کنید.

منبع: wikihow