چرخ‌های زنگ زده اقتصاد در ورزش ایران!

امیر رضا احمدی: این یک نظر شخصی نیست بلکه به عقیده کارشناسان، امروزه بعد از بانکداری و بیمه، ورزش سومین صنعت پولساز دنیاست. دنیای ورزش و در راس آن صنعت پولساز فوتبال، جغرافیایی است به وسعت تمام کشورهای دنیا. گردش مالی عظیم فوتبال باعث شده تا این حوزه به یک اقتصاد بزرگ تبدیل شود که کشورهای مختلف از پهنه آن به درآمدهای کلانی می رسند و می توانند بخشی چرخ های اقتصاد خود را با تکیه بر درآمد های حاصل از حوزه ورزش بچرخانند. به همین دلیل هم است که همه ساله کشورهای مختلفی برای میزبانی تورنمنت هایی همچون المپیک یا جام جهانی سر و دست می شکنند تا هم از عواید مالی آن به خوبی بهره ببرند و هم از عواید غیر مالی آن. تمام این موارد اما در فوتبال و ورزش ایران چیزی شبیه به یک سراب است که هیچ وقت به واقعیت تبدیل نمی شود. ماجراهای خصوصی سازی، درآمدهای باشگاه ها از حق پخش و اقلام هواداری، استفاده از برند باشگاه های بزرگ و… همه معضلاتی است که سال هاست مثل بختک روی فوتبال ایران افتاده و بعید است گره کور آن ها، حالا حالا ها حتی با دندان هم باز شود!

مدیریت غلط مالی و پول هایی که حیف و میل می شوند

در ساختار لیگ های بزرگ دنیا و تیم های مختلف، درآمد ها شفاف است؛ باشگاه ها مدیریت مالی درست، که یکی از بخش های اصلی برای ادامه حیات آن هاست را با حساسیت کامل دنبال می کنند و حتی قراردادهای بزرگ همچون قرارداد لیونل مسی یا کریستیانو رونالدو، با ذکر تمامی جزئیات و بندها در معرض دید همه هواداران قرار می گیرد. درست عکس فوتبال ایران که نه مدیریت مالی محلی از اعراب دارد و نه در بین مدیران تعریفی برایش صورت گرفته.چندی پیش خبری منتشر شد مبنی بر اینکه باشگاه رئال مادرید به عنوان یکی از بزرگترین و پرافتخارترین تیم‌های اروپا،  پروژه عظیم ساخت‌ساز ورزشگاه سانتایگو برنابئو را کنار نگذاشته و برای اداره بهتر مسائل مالی خود، از یک ترفند جالب استفاده کرده.

این باشگاه اعلام کرد که پس از توافق با بانک اونیکاخا، این بانک خدمات مالی رئال مادرید را مدیریت خواهد کرد و اسپانسر مالی جدید آنها خواهد بود. البته که این موضوع جدیید نیست که با ذوق و شوق از آن تعریف کرد! هرچند برای فوتبال قحطی زده ایران چنین نکاتی ذوق هم دارد، اما کشورهای دیگر و تیم های آن ها، سال‌هاست که برای مدیریت بهتر و پیش‌بینی درآمدها و مخارج خود و البته جلوگیری از هرگونه بدهی و از طرفی افزایش درآمدها با استفاده از بحث برند و اسپانسرینگ، از این روش ها و خدمات بانکی استفاده می‌کنند. در چنین شرایطی این باشگاه اسپانیایی ضمن مدیریت منابع مالی خود، به پشتوانه تبلیغ برای این بانک، مبلغی را هم به عنوان درآمد به جیب می زند.

این ترفند ساده برای انجام یکی از مهم‌ترین امور مالی باشگاه‌ها که سال‌هاست در ایران دردسرآفرین شده به قولی هم فال است و هم تماشا. هم تضمین مدیریت مالی و هم سودآوری برای باشگاه.

 مطمئنا در ایران هم بانک‌های زیادی به علت داشتن خدمات تخصصی در این زمینه، می‌توانند باشگاه‌های بزرگ ایران از جمله استقلال و پرسپولیس را از این قبیل خدمت بهره مند کنند و این تنها مشتی است نمونه از خروارها کار مفید و اقتصادی که می توان برای به حرکت درآوردن چرخ های زنگ زده اقتصاد فوتبال انجام داد. دو باشگاه بزرگ استقلال و پرسپولیس که همیشه از عدم شفافیت و فقدان مدیریت صحیح مالی رنج برده اند بی شک با چنین اقداماتی می توانند یک قدم حیاتی و مثبت برای رفع مشکلات شان بردارند. هرچند گوش کسی به این حرف ها بدهکار نیست و در باز هم بر روی پاشنه همیشگی می چرخد. همین مشکل هم باعث می شود پول های گزافی که از بیت المال و خزانه دولت به دست مدیران می رسد، یا پول های کلانی که اسپانسرها به حساب تیم ها واریز می کنند، بدون هیچ تدبیر خاصی بسوزند و مشکلات باشگاه ها همچنان سرجای خود باشد.

وقتی برای یک اردو، 250 هزار دلار خرج می شود؛ تو خود بخوان حدیث مفصل از این مجمل!

درست در روزهایی که باشگاه های پر طرفدار همچون استقلال و پرسپولیس با مشکلات ریز و درشت مالی دست به گریبان هستند، خبر رسید که اردوی استقلال برای بازی با الهلال عربستان 250 هزار دلار خرج روی دست باشگاه گذاشته که هزینه آن از محل پول فروش مهدی قائدی تامین شده!

سوال اصلی اینجاست که اصلا چنین پول گزافی برای چه کاری خرج شده؟ اردوی آبی ها با چه تشکیلات و تجملاتی برگزار شده که چنین هزینه زیادی را روی دست باشگاه گذاشته؟ در شرایط فعلی که آبی ها حتی اسپانسر درست حسابی هم ندارند و فعلا ورودی شان صفر است، چرا باید بدون هیچ مدیریت صحیحی این پول ها هدر برود؟ یک حساب سرانگشتی و ساده به خوبی نشان می دهد که استقلالی ها باید برای این اردو نهایتا هزینه ای 100 هزار دلاری را خرج می کردند اما اینکه چه اتفاقی افتاده و این پول ها چطور خرج شده خود جای سوال و ابهام است.هر چند که چند روز پس از تمام حاشیه ها باشگاه استقلال توضیحی را در این مورد داد اما به نظر می رسد که این موضوع هواداران را راضی نکرده است!

سید صالحی:مشکل اصلی اینجاست افرادی که راس کار می آیند فقط دنبال هزینه گذاشتن روی دست باشگاه بوده اند. با این تفکر که مدتی مدیر عامل هستند و هزینه ها را مدیر عامل بعدی باید بپردازد. در صورتی که اگر هر کسی که راس باشگاه می آمد را در قبال پرداختی ها مسئول می کردند، و فرد را مجبور می کردند که در صورت پرداخت هزینه این بدهی ها برای خود شخص بماند شرایط بهتر می شد.

همین عدم شفافیت های مالی، مشخص نبودن سازوکار های اقتصادی باشگاه و دخل و خرج آن ها، یکی از موانع بزرگی است که باعث شده عملا دسترسی به سندهای مالی و تراز اقتصادی باشگاه هایی مانند استقلال و پرسپولیس مانند دسترسی به اسناد فوق محرمانه باشد که هیچ کس از آن ها خبر ندارد و همین هم باعث شده خصوصی سازی آن ها با مشکل مواجه شود.

 در اقتصاد ورزش و مدیریت مالی آن، منابع مالی شفاف است و همه چیز عیان. در مواردی همچون پولشویی یا هر گونه خلاف دیگر، اگر ثابت شود که بازیکن، مدیر یا هر شخص دیگری مرتکب خلاف و فساد شده بدون توجه به جایگاه افراد به شدت مورد بازخواست قرار می‌گیرد اما چرا در ورزش ما چنین مساله‌ای مطرح نبوده و نیست؟اصلا تا به حال شده که یکی از مدیران پرسپولیس یا استقلال درباره هزینه هایی که کرده اند مورد بازخواست قرار بگیرند؟

از سوی دیگر مدیران ورزشی در فوتبال ایران به دنبال انحصاری کردن تولیدات خود نیستند و یا اصلا الفبای آن را نمی دانند. حقوقی مانند حق کپی رایت، تبلیغات روی پیراهن، ایجاد فروشگاه‌های تخصصی برای فروش البسه و اقلام هواداری و مخصوص باشگاه و … هر کدام می‌تواند برای فوتبال و باشگاه‌های ما پول‌ساز باشد..

مشکل دیگری که در فوتبال ایران  وجود دارد این است که ساز و کار درست و اصولی برای تعیین دستمزد یک ورزشکار وجود ندارد. چرا یک بازیکن در یک فصل مبلغی حدود یک میلیارد میلیون تومان می گیرد اما همین بازیکن با انتقال به باشگاهی دیگر، رقمش به مرز ده برابر هم می‌رسد؟ چه اتفاقی می‌افتد که پول‌ها این‌گونه و بی‌منطق هزینه می‌شود؟ آیا همه این پول به جیب ورزشکار می‌رود و یا دست‌هایی هستند که هر کدام سهم خود را طلب می‌کنند؟

تیم‌های بزرگ دنیا در طول سالیان متمادی روی یک ریل منطقی حرکت می کنند. بالا و پایین چندانی ندارند وحتی بحرانی مانند کرونا را هم هر طور شده از سر می گذرانند. اما در فوتبال ایران عملا هر تیمی با مدیران ناکار بلدش محکوم به سقوط مالی است و ورشکستگی. حتی تیم های خصوصی و متمولی مانند تراکتور سازی با آن مالک متمول هم راه به جایی نمی برند و و نهایتا سرنوشتی جز سقوط ندارند. همه این ها زنگ خطری است برای یک معضل بزرگ که سال هاست درفوتبال ایران رخنه کرده و اگر چاره ای برایش پیدا نشود، مثل موریانه ستون های آن را نابود می کند. عدم مدیریت صحیح منابع مالی دردی است که هرچه زودتر باید چاره شود.

سید مهدی سید صالحی:اگر مدیران ما متعهد بودند این بلا سر فوتبال مان نمی آمد

سید مهدی سید صالحی، پیشکسوت فوتبال ایران درباره نحوه مدیریت در فوتبال ایران به نکات مختلفی اشاره می کند که گزیده ای از مهم ترین حرف های او را می خوانید:

 *نظارت و بازرسی بر مدیریت مالی باشگاه ها به خصوص استقلال و پرسپولیس، به صورت جدی نیست و زمانی که ما بازی می کردیم هم همین طور بود. شرایط به شکلی است که هر مدیرعاملی روی کار می آید، مشکلات باشگاه ها تکرار می شود.

 *مشکل اصلی اینجاست افرادی که راس کار می آیند فقط دنبال هزینه گذاشتن روی دست باشگاه بوده اند. با این تفکر که مدتی مدیر عامل هستند و هزینه ها را مدیر عامل بعدی باید بپردازد. در صورتی که اگر هر کسی که راس باشگاه می آمد را در قبال پرداختی ها مسئول می کردند، و فرد را مجبور می کردند که در صورت پرداخت هزینه این بدهی ها برای خود شخص بماند شرایط بهتر می شد.

 *تعهد شخص یعنی هر فرد را مجاب می کردند که یک اسپانسر و منبع مالی بیاورد تا برای قراردادهایی که می بندد خودش متعهد شود اما در باشگاه ها این اتفاق را نمی بینیم و هر شخصی می آید بدهی زیادی از خود برجا می گذارد و همین دور باطل تکرار می شود.

 * در اروپا شما می بینید هر باشگاه یک مدیر ورزشی دارد و یک مدیر اقتصادی. یعنی زمان انعقاد قرارداد، یک مدیر که از فوتبال سر رشته ای ندارد دخالت نمی کند. اما در فوتبال ما بازیکن هایی آمدند که شاید 50 هزار دلار قیمت داشتند اما 600 هزار دلار گرفتند.
 
 *ما نمی توانیم یک باشگاه را مدیریت کنیم اما به دنبال گرفتن کرسی در آسیا هستیم.

 *الان فوتبال ما دست یکسری دلال است اما آیا ورود کرده اند که جلوی آن ها را بگیرند؟ همین هم باعث می شود دلال ها بازیکن صد میلیونی را با یک میلیارد به باشگاه بفروشند. تا زمانی که این بخش ها درست نشود، اصلاح ساختار مالی باشگاه ها ممکن نیست. تا زمانی که در هر باشگاهی در کنار یک مدیر ورزشی، یک مدیر اقتصادی هم نباشد، نمی توانیم پیشرفت کنیم.
 

پربیننده‌های سرویس ورزشی:

*قایدی در امارات پادشاه شد

*کار زیبای بازیکن تیم ملی والیبال در مراسم قهرمانی/عکس

*کار شایسته رونالدو برای یک فوتبالیست/عکس

251 41