چرایی انفعال آمریکا در برابر جنگ‌افروزی اسرائیل در لبنان / واشنگتن منتظر نشانه‌ای در تهران است؟

رسول سلیمی: در حالی‌که تنش ها در خاورمیانه در حال افزایش است، تبادل آتش میان اسرائیل و حزب الله لبنان ادامه دارد و نگرانی‌ها از گسترش جغرافیای منازعه در منطقه شدت یافته است. ارتش اسرائیل تاکید کرده که به حملات خود به اهداف این گروه ادامه خواهد داد. ناظران سیاسی معتقدند «دلیل شدت یافتن تبادل آتش میان اسرائیل و لبنان این است که اسرائیل پس از تضعیف قابل توجه حماس، توجه خود را به مرز شمالی خود معطوف کرده است.»

در همین حال، اسرائیل روز یکشنبه بسیاری از مدارس را در مناطق شمالی این کشور تعطیل و از بیم حملات حزب‌الله، محدودیت‌های گسترده‌ای را در مناطق شمالی اعلام کرد. بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل گفت که اسرائیل “هر اقدامی که برای بازگرداندن امنیت لازم باشد” انجام خواهد داد و مردم را به خانه هایشان در امتداد مرز اسرائیل و لبنان باز خواهد گرداند.

در همین راستا آنتونیو گوترش به رسانه ها تاکید کرد که از “امکان تبدیل لبنان [به] غزه دیگر” می ترسد. آنچنان که ژانین هنیس-پلاسچارت هماهنگ کننده ویژه سازمان ملل متحد در امور لبنان نیز در شبکه ایکس نوشت که خاورمیانه در آستانه یک “فاجعه قریب الوقوع” است. همچنین اتحادیه اروپا اعلام کرده که «بسیار نگران» است و دیوید لامی، وزیر خارجه بریتانیا نیز خواستار «آتش بس فوری» شده است.

این واکنش ها در حالی است در امریکا فضای سردی در نحوه مواجهه با حوادث در لبنان حاکم است. دولت بایدن تحرک موثری برای جلوگیری از اقدامات اسرائیل نداشته و نظاره گر وقایع در حال انجام است. در همین راستا جو بایدن، رئیس‌جمهور ایالات متحده صرفا گفت که واشنگتن “هر کاری می‌تواند برای جلوگیری از وقوع یک جنگ گسترده‌تر انجام می‌دهد. ” در همین حال وزارت امور خارجه امریکا از شهروندان امریکایی خواسته لبنان را ترک کنند.

این در حالی است که دو مقام ارشد دولت امریکا به سی ان ان  گفتند که «مشاوران امنیت ملی جو بایدن هیچ برنامه ای قریب الوقوعی برای ارائه پیشنهاد در مذاکرات آتش بس اسرائیل و حماس به رئیس جمهور آمریکا ارائه ندارند. »

 همزمان یک منبع اسرائیلی آگاه به سی ان ان گفت که «نتانیاهو در سفر هفته آینده خود به نیویورک برای شرکت در مجمع عمومی سازمان ملل با بایدن دیدار نخواهد کرد.» عدم دیدار نتانیاهو و بایدن در جریان مجموع عمومی سازمان ملل متحد نشانه برجسته ای از سردی اسرائیل و آمریکا در شرایط فعلی خاورمیانه است که امیدها برای کنترل اسرائیل را تضعیف کرده است.

چه آنکه است که بایدن برای آخرین سخنرانی خود در سازمان ملل در روز سه شنبه آماده می شود و این بحران بر هر تلاشی برای حفظ دستاوردهای سیاست خارجی او سایه افکنده است. بدون هیچ امید کوتاه مدتی برای آتش بس در غزه، بایدن با پرسش های جدیدی در مورد رویکرد خود به درگیری تقریباً یک ساله در غزه مواجه است.

این در شرایطی است که بایدن روز یکشنبه در سخنرانی خود گفته که نگران تشدید تنش در خاورمیانه است. اما او بار دیگر بر این عقیده خود تأکید کرد که توافق آتش‌بس بین اسرائیل و حماس که مقامات آمریکایی معتقدند تنش ها را کاهش می دهد، هنوز امکان‌پذیر است.

همچنین آموس هوخشتاین، مشاور ارشد کاخ سفید، چند ماه گذشته را صرف جلوگیری از گشودن جبهه دوم اسرائیل در شمال کرد اما در نتایج سفر موفق نبود. با این حال، هیچ تماس تلفنی در سطح بالا با بنیامین نتانیاهو صورت نگرفته است و بایدن در حال حاضر قرار نیست در پایان هفته جاری با رهبر اسرائیل دیدار کند.

ناظران سیاسی معتقدند در حالی که رهبران جهان برای مجمع عمومی این هفته در نیویورک گرد هم می آیند، نگرانی ها از این است که این گردهمایی جهانی ممکن است تنش ها را در خاورمیانه را افزایش دهد. این در حالی است که ایالات متحده به سخنرانی محمود عباس، رئیس تشکیلات خودگردان فلسطین و سخنرانی احتمالی نتانیاهو در صورت حضور در این گردهمایی چشم دوخته است.

این در حالی است که جیک سالیوان مشاور امنیت ملی دولت امریکا، با اشاره به افزایش حملات اخیر در مرز لبنان و اسرائیل، انگشت اتهام را به سمت حزب‌الله گرفت و خاطرنشان کرد که «(سید) حسن نصرالله، رهبر این گروه شبه‌نظامی مورد حمایت ایران گفته که گروهش جبهه شمالی(اسرائیل) را باز کرده‌اند».

در همین حال، مجله پولیتیکو  در تحلیلی بر اظهارات مشاور امنیت ملی بایدن می نویسد «مقامات آمریکایی به طور خصوصی اذعان کرده اند که این حملات یک شکست بزرگ در تلاش تقریبا یک ساله واشنگتن برای جلوگیری از جنگ همه جانبه بین اسرائیل و حزب الله است، که ممکن است منجر به درگیری بزرگتر در خاورمیانه شود.  مقامات ایالات متحده گفته اند که دولت ارزیابی می کند که با وجود این تنش ها، مذاکره با هر دو طرف و شرکای منطقه ای برای کاهش تنش در آینده نزدیک، دشوار خواهد بود.»

موضوعی که دیوید هیل معاون سابق وزیر امور خارجه امریکا در امور سیاسی  نیز بر آن صحه گذاشته و به عنوان راهکار به دولت امریکا همان گزینه ای را پیشنهاد می دهد که نتانیاهو اخیرا به حزب الله برای پایان جنگ پیشنهاد داد: «چارچوب دیپلماسی موفق با تعهدات انجام نشده در پایان جنگ ۲۰۰۶ آغاز می شود که در قطعنامه ۱۷۰۱ شورای امنیت سازمان ملل متحد گنجانده شده است. این دیپلماسی دارای عناصر لازم برای بازگرداندن ثبات بود، اما فاقد مکانیسم های اجرایی یا آمادگی حزب الله بود. با این حال، بازگشت به مسیر اجرای قطعنامه ۱۷۰۱، با عقب نشینی اولیه ۳۰ کیلومتری حزب الله به رودخانه لیتانی، کلیدی است.»

معاون سابق وزیر امور خارجه امریکا معتقد است «دشمن استراتژیک در تهران است نه بیروت! تنها زمانی که رهبران ایران فشار (از جمله اجرای تحریم ها، ممنوعیت صادرات سلاح و فشار نظامی بر دارایی های ایران مستقر در خارج از ایران) را احساس کنند، احتمالاً شاهد یک ارزیابی مجدد واقعی در تهران خواهیم بود»

با افزایش تنش ها در مرز لبنان و اسرائیل، بیش از هر زمانی، مسئله جنگ غزه به سایر مسائل خاورمیانه گره خورده است. کمپین دموکرات ها که در اوج رقابت های انتخاباتی با ترامپ هستند، علاقه ندارند با فشار به اسرائیل، مسئله ای در سیاست خارجی را وارد انتخابات امریکا کنند. از این رو تحرک بایدن در مواجه با اسرائیل بشدت محدود و کنترل شده است. از سوی دیگر امریکایی ها به دنبال ایجاد روزنه در ارتباط با ایران هستند تا تنش ها در خاورمیانه را از مسیر ترسیم خطوط یک توافق با تهران کنترل کنند. موضوعی که نتانیاهو از آن آگاه است و افزایش حملات به لبنان، گواهی بر این موضوع است که او می خواهد با فشار به حزب الله از هر گونه توافق امریکا و اسرائیل برای پایان دادن به جنگ جلوگیری کند.

311213