چالش فرانسه در ناکامی کسب نامزدی اسکار/ تغییر دیگری در راه است؟

شکست فیلم «طعم چیزها» در کسب نامزدی اسکار در بخش بهترین فیلم بین‌المللی سال، صنعت فیلم فرانسه را ناراحت کرده است زیرا این چهارمین سال متوالی است که نماینده فرانسه به فهرست ۵ فیلم پایانی راه پیدا نمی‌کند.

اکنون بحث‌ها در فرانسه در حال رفتن به این سمت و سو است که آیا باید تغییرات بیشتری در کمیته انتخاب ایجاد شود؟

این در حالی است که «آناتومی یک سقوط» ژوستین تریه که کمیته انتخابش نکرد، ۵ نامزدی مهم در بخش‌های اصلی بهترین فیلم، بهترین کارگردانی، بهترین بازیگر زن، بهترین فیلمنامه اصلی و بهترین تدوین به دست آورد.

در ماه سپتامبر، پس از بحث‌های پرشور اما صمیمانه، کمیته انتخاب اسکار فرانسه، فیلم عاشقانه‌ای با مضمون آشپزی با عنوان «طعم چیزها» ساخته تران آن هونگ را به عنوان نماینده این کشور برای رقابت در بخش فیلم بین‌المللی اسکار انتخاب کرد و از «آناتومی یک سقوط» برنده نخل طلای جشنواره فیلم کن گذشت. این در حالی بود که درام مهیج دادگاهی تریه که قبلاً در گیشه داخلی موفق شده بود، داشت در خارج از فرانسه نیز در گیشه‌ها مسیر خوبی را طی می‌کرد.

روند بررسی با توجه به توزیع‌کنندگان آمریکایی فیلم‌ها انجام می‌شود وIFC و استودیو ساپان توزیع کننده «طعم چیزها» و «نئون» توزیع کننده «آناتومی یک سقوط» بود.

در زمان انتخاب، این شائبه ایجاد شد که تصمیم کمیته انتخاب تا حدی با توجه به سخنرانی انتقادی تریه در کن انجام شده که خشم وزیر وقت فرهنگی ریما عبدالمالک را برانگیخت. با این حال او بخشی از کمیته رای‌گیری نبود. برخی دیگر هم به این واقعیت اشاره کردند که زبان فیلم «آناتومی یک سقوط» شامل انگلیسی و آلمانی نیز می‌شود و تنها ۵۹ درصد آن به زبان فرانسوی است، در حالی که «طعم چیزها» ۱۰۰ درصد فرانسوی زبان است.

هانگ، کارگردان «طعم چیزها» در پاسخ به واکنش مسؤولان صنعت سینمای این کشور که تصمیم کمیته را زیر سوال می‌برند، به مجله پرمیر فرانسه گفت: هیچکس تصمیم هیات داوران جشنواره کن برای اهدای نخل طلا به فیلم ژوستین تریه را زیر سوال نبرد و این کاملاً طبیعی است. چرا امروز باید تصمیم کمیته تعیین نماینده فرانسه در اسکار را زیر سوال ببریم؟ من این خشونت را درک نمی‌کنم.

یک اصلاح بزرگ دیگر؟

این اولین باری نیست که فرانسه پس از انتخاب «هند و چین» ساخته رژیس وارنیه که سال ۱۹۹۳ موفق به کسب اسکار بهترین فیلم بین‌المللی شد و پس از آن یک عدم موفقیت ۳۰ ساله را پشت سر می‌گذارد، نحوه انتخاب فیلم منتخب کشور برای معرفی به اسکار را زیر سوال می‌برد. نامزد سال پیش «سن اومر» ساخته آلیس دیوپ که برنده ونیز شد هم نتوانست نامزدی اسکار را کسب کند. آخرین بار فرانسه در سال ۲۰۱۹ برای درام «بینوایان» ساخته لاج لی نامزدی اسکار را کسب کرد.

روند انتخاب فیلم نماینده فرانسه توسط وزارت فرهنگ که اکنون راچیدا داتی ریاست آن را برعهده دارد، جلو می‌رود و نمایندگانی از CNC (بنیاد حمایت از سینما، تلویزیون و گیم) و «اونی فرانس» (موسسه حمایت از فیلم‌های فرانسوی در داخل و خارج از کشور) نظارت را برعهده دارند، اما آنها رای نمی‌دهند. ۷ عضو رای‌دهنده از ۲ نماینده فروش، ۲ فیلمساز، ۲ تهیه‌کننده و یک فرد واجد شرایط در حوزه سینما تشکیل می‌شود که هر سال متفاوت است. این مدل در ۲ سال گذشته ملاک انتخاب نامزد فرانسه بوده است.

رییس «اونی فرانس» اکنون ژیل پلیسون و رییس CNC دومینیک بوتونات، در مذاکرات شرکت می‌کنند، اما حق رای ندارند.

CNC اسامی اعضای کمیسیون را به وزیر پیشنهاد می‌کند و وزیر به طور رسمی آنها را منصوب می‌کند. این کمیته ۲ بار در محل CNC در پاریس تشکیل جلسه می‌دهد که یک بار برای تهیه فهرست نهایی و یک بار هم برای برگزاری جلساتی با تهیه کنندگان، نمایندگان فروش بین‌المللی و توزیع کنندگان فیلم در آمریکا است. رای نهایی به صورت مخفی داده می‌شود.

در ساختار ۲ سال اخیر، نماینده جشنواره فیلم کن یعنی تیری فرمو از حضور در این کمیته برکنار شد. او در کمیته رای‌گیری سال ۲۰۲۲ فیلم «تایتان» جولیا دوکورنو برنده جشنواره کن را به برنده ونیز یعنی «اتفاق» آدری دیوانا ترجیح داد. این در حالی بود که نمایندگان صنعت سینما به طور کلی «اتفاق» را فیلم مطمئن‌تری برای کسب نامزدی می‌دانستند.

از این رو قابل درک است که دوباره حرکتی شکل بگیرد تا این بار گروه‌های متنوع‌تر یا شاید بیشتری را وارد کمیته رای دهندگان کند.

با همه اینها امسال فرانسه چهره قدرتمندی در اسکار است و «آناتومی یک سقوط» بیشترین نامزدی یک فیلم فرانسوی را کسب کرده است. فیلم صامت «آرتیست» در سال ۲۰۱۲ البته موفق به کسب ۱۱ نامزدی شده بود. امسال فرانسه یک نامزدی برای «چهار دختر» ساخته کوثر بن‌هنیه و انیمیشن‌های کوتاه «نامه به یک خوک» و «پاچیدرم» کسب کرده است.

دومینیک بوتونات، رییس CNC، در رسانه‌های اجتماعی به فیلم‌های نامزد شده تبریک گفت. همه این فیلم‌ها با کمک مالی CNC ساخته شده‌اند. وی همچنین به «آناتومی یک سقوط» به ویژه به کارگردان و فیلمنامه‌نویس آن ژوستین تریه تبریک گفت که آن هم با پشتیبانی این سازمان ساخته شده و آن را نمادی از موفقیت هم عمومی و هم انتقادی در سطح بین‌المللی در سال ۲۰۲۳ خواند.

توجه به این نکته هم ضرروی است که «آناتومی یک سقوط» در ادامه موفقیت خود هم جوایز سینمای اروپا را درو کرد و هم جوایز لومیر فرانسه را و در فهرست نامزدهای سزار فرانسه که دیروز معرفی شدند، نامزد کسب جایزه در ۱۱ بخش شد.

۲۲۰۵۷