پیش‌بینی کارشناسان از قیمت ارز در دولت سیزدهم/ نرخ واقعی دلار چقدر است؟

 زهرا علی‌اکبری– در این نشست دو مبحث ویژه از سوی کارشناسان مورد بررسی قرارگرفت؛ نقد و تحلیل سیاست‎های ارزی در کشور و پیش بینی نرخ دلار با توجه به شرایط موجود .

 در این نشست که بیش از ۱۵۰۰ نفر از علاقمندان به مبحث ارز و سیاست‌های پولی حضور داشتند، احمد حاتمی یزد، مقام پیشین بانکی و کارشناس اقتصادی، احمد عزیزی، مشاور سابق بانک مرکزی و کارشناس اقتصادی، علی شریعتی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی، علی اصغر سمیعی ، رییس اسبق کانون صرافان و همچنین سید محمد صادق الحسینی، کارشناس اقتصادی و میثم هاشم خانی، پژئهشگر اقتصادی، علی صادقی همدانی ، کارشناس اقتصادی حضور داشتند .

 بیشتر بخوانید:

                                  افزایش نرخ دلار تحت تاثیر سه عامل/قیمت‌ها به کدام سمت می‌رود؟

آنچه بیش از هر چیز مورد تاکید کارشناسان حاضر در این نشست قرار داشت، نقد سیاست‌های ارزی و واکای بحران‌های موجود در این حوزه بود . به عقیده اغلب کارشناسان احیای برجام و پیوستن به اف ای تی اف زمینه ماندگاری شرایط موجود و عدم توافق در دو مورد اخیر زمینه را برای حرکت نرخ ارز به کانال‌های بالاتر فراهم می کند.

نگاه خیره به وین

احمد حاتمی‌یزدی دراین  نشست کلاب هاوس گفت: ما باید ببینیم بازار ارز در دوره دولت بعدی به کدام سمت می‌رود. ما این پاسخ را در صورتی می‌توانیم بدهیم که فاکتورهای موثر در نرخ ارز را مشخص باشد و اگر روی این فاکتورها تمرکز نداشته باشیم، پیش‌بینی مسیر نرخ ارز میسر نخواهد بود.

وی افزود:مهمترین عامل تاثیرگذار بر بازار ارز ، مساله مذاکرات وین و نتیجه آن است . اگر مذاکرات وین به نتیجه برسد و روابط ایران با بانک‌های خارجی برقرار شود و همه بانک‌های دنیا از طرف آمریکا اجازه پیدا کنند که با بانک‌های ایران کار کنند، شرایط بسیار متفاوت خواهد شد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: عامل دوم، تصمیم ایران در مورد اف‌ای‌تی‌اف و لوایح چهارگانه مربوط به مبارزه با پولشویی و مبارزه با تروریسم است.حاتمی‌یزد افزود: عامل سوم، به سیاست‌های اقتصادی و پولی بانک مرکزی برمی‌گردد. هیچ‌کدام از این سه عامل هنوز تعریف نشده است.

وی با اشاره به اهمیت مساله پیوستن به اف‌ای‌تی‌اف گفت: کسانی در قدرت هستند و در دوره آقای رییسی هم در قدرت خواهند بود با اف‌ای‌تی‌اف مخالف هستند. این افراد دلایل مختلف دارند، ولی مهم‌ترین دلیلی که عنوان می‌کنند، این است که در شرایطی که ما تحریم هستیم و با بانک‌های دنیا کار نمی‌کنیم، فایده ملحق شدن به اف‌ای‌تی‌اف و پذیرش شرایط اف‌ای‌تی‌اف چیست. به فرض که از لیست سیاه اف‌ای‌تی‌اف هم خارج شدیم، ولی وقتی بانک‌ها به دلایل دیگری غیر از اف‌ای‌تی‌اف با ما کار نمی‌کنند، رفع نام ما یا حذف نام ما از لیست سیاه، کمکی به کشور و یا بانک‌های ما نخواهد کرد.

احمد حاتمی، گفت: به این ترتیب باید توجه داشت تاثیر برجام بر بازار ارز با هیچ یک از عوامل دیگر قابل مقایسه نیست؛ حل شدن برجام به معنای افزایش درآمد نفتی ما در آینده خواهد بود که کسری بودجه ما را در آینده به حداقل و یا صفر می‌رساند و در نتیجه با حل شدن برجام برای تامین کسری بودجه به چاپ اسکناس و تزریق نقدینگی نیاز پیدا نخواهیم کرد و در صورتی که بتوانیم افزایش نقدینگی را کنترل کنیم ، تورم را نیز کنترل کرده ایم و در صورتی که تورم کنترل شود نوسانات نرخ ارز نیز به حداقل خواهد رسید.

این کارشناس اقتصادی ادامه داد: اگر برجام به نتیجه برسد به تعبیر من نرخ ارز خیلی پایین تر از وضعیت فعلی خواهد بود؛ چراکه با به نتیجه رسیدن برجام منابع ارزی بیشتری در دسترس دولتمردان قرار خواهد گرفت که موجب کنترل افزایش نقدینگی خواهد شد و کسری بودجه را نیز تامین خواهد کرد و از طرف دیگر فعالیت اقتصادی، سرمایه گذاری داخلی و خارجی هر دو با توافقات هسته ای رونق پیدا خواهد کرد. در مقابل اگر برجام حل نشود همه عوامل دیگر مانند تشکیل کابینه و عضویت در اف ای تی اف در اثر افزایش نرخ ارز موثر خواهد بود و در چنین وضعیتی افزایش نرخ ارزدیگر حد و مرز نخواهد داشت؛ به این معنا که دلار را به ماکزیمم سال ۹۹ یعنی ۳۴ هزار تومان و یا بالاتر از آن خواهد رساند.

ثبات قیمت؛ شاید

علی شریعتی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی نیز در این نشست گفت: اگر روند حاکم بر مذاکرات مثبت باشد و دست دوستان در دولت آینده پر باشد احتمال اینکه نرخ ارز در کانال ۲۲ تا ۲۵ هزار تومانی باقی بماند بالا است.

وی افزود: باید به این موضوع پرداخت که بحث نرخ ارز در کشور ما یک مقوله کاملا سیاسی- امنیتی است ، در نتیجه  نمی‌توان تحلیل دقیق و اقتصادی در خصوص آن ارائه داد. این فعال اقتصادی ادامه داد: در سال گذشته عزیزانی در خصوص نرخ ارز صحبت کردند که نزدیکی فکری به طیفی خاص داشتند، آنها از رسیدن قیمت دلار به ۱۵ هزار تومان صحبت کردند و نمودارهایی در این خصوص ارائه کردند تا بحث را علمی پیش ببرند اما در عمل دلار ۱۵ هزار تومانی را ندیدیم .

وی در ادامه در خصوص وضعیت این روزهای بازار ارز افزود: بنده فکر نمی‌کنم انتصاب آقای کمیجانی در حال حاضر تاثیر چندانی را بر بازار داشته باشد چراکه این انتساب ۴۰ روزه است و به خاطر بُعد قانونی موضوع این انتساب صورت گرفت در نتیجه آقای کمیجانی عملا نمی‌تواند کار خاصی را در این مقطع انجام دهد و جریاناتی که در حال حاضر در کشور در حال انتقال دولت هستند نیز اجازه نمی‌دهند که بانک مرکزی حرکت خاصی را انجام دهد.

وی در ادامه افزود: خواسته ما به عنوان صادرکننده این نیست که بر گرانی نرخ ارز دامن بزنیم؛ شاید تصور شود که دلار ۳۰ تا ۴۰ هزار تومانی برای ما بهتر است اما نوسان و بی نظمی‌ای که در برنامه ریزی‌های ما ایجاد می شود باعث شده است که ما در طیف مخالفان افزایش نرخ ارز قرار بگیریم.

شریعتی ادامه داد: در واقع ما طرفدار منطقی شدن و قابل برنامه ریزی شدن نرخ ارز هستیم؛از این رو هم با توقف روند منطقی حرکت نرخ ارز در دولت آقای احمدی نژاد و تکانه بعد از آن مخالف بودیم و در حال حاضر نیز این بی‌برنامگی و بی ثباتی نیز برای ما مطلوب نیست.

وی گفت: آقای رییسی کار بسیار سختی در پیش دارد و مهم ترین عامل تاثیرگذار در موفقیت ایشان این است که ما چقدر به منابع بلوکه شده خود در دولت آینده دسترسی پیدا خواهیم کرد چراکه اگر دستمان خالی باشد با توجه به کسری بودجه و تورمی که قابل پیش بینی هست مسلما نرخ دلار بالا خواهد رفت.وی تاکید کرد: اگر انشاالله مذاکرات با روند خوبی آغاز شود و دست دوستان در دولت آینده پر باشد احتمال اینکه نرخ ارز در کانال ۲۲ تا ۲۵ هزار تومانی باقی بماند بالا است.

ترکیب کابینه مهم است

سید حمید حسینی، دبیرکل اتاق بازرگانی ایران و عراق گفت: اگر آقای رییسی بتواند با وجود فشارهایی که از مناطق مختلف روی او است، افراد معقول و منطقی را برای کابینه معرفی کند، می‌تواند بازار را آرام کند.

وی افزود: ارز کالایی است که اگر مردم احساس کنند در آینده افزایش قیمت خواهد داشت، حتما سپرده‌ها به طرف ارز خواهد رفت.

وی افزود: در سال گذشته، دو سه ماه مانده بود به انتخابات آمریکا، گروهی بودند که اعتقاد داشتند که بایدن پیروز انتخابات می‌شود. در کنار آن، پیش‌بینی کردند که نرخ دلار تا ۱۸ هزار تومان کاهش پیدا می‌کند و این اتفاق هم افتاد.حسینی تصریح کرد: به هر دلیلی به نظر می‌رسد عده‌ای موافق نبودند که توافق برجام پای دولت آقای روحانی نوشته شود و کار را به مسیری بردند که سخت شد. جامعه هم احساس می‌کند که احتمال این‌که به توافق برسیم، سخت است.

وی متذکر شد: مجموعه حرف‌هایی که امروز زده می‌شود، برای مثال امروز کیهان می‌نویسد که آقای رییسی بزن زیر برجام و یا چهره‌هایی که به عنوان شورای امنیت ملی مطرح می‌شوند یا به عنوان وزارت امور خارجه یا افرادی که به تیم ۵ نفره‌ای که می‌خواهند تصمیم بگیرند، اضافه می‌شوند، نشان می‌دهد که کار به این راحتی نیست. اقتصادی هم تورم بالایی دارد، به طور قطع اگر به آینده خوشبین نباشد و احساس نکند مذاکرات برجام به نتیجه می‌رسد و یک جو بدبینی حاکم شود، به جای مطلوبی نمی‌شود.

این فعال اقتصادی متذکر شد: در چنین شرایطی، اولا صادرکننده به امید این‌که نرخ ارز حتما افزایش پیدا می‌کند، دلارهای خود را عرضه نمی‌کند. همان‌طور که گفتم اگر جامعه احساس کند که نرخ دلار بالا می‌رود، شک نکنید که نرخ دلار بالا می‌رود و دوباره خروج از سرمایه آغاز می‌شود.

اگر به توافق نرسیم دلار به کانال ۲۸ هزار تومان ورود می‌کند و در چند ماه بعد به رقم های بالاتر از آن خواهد رسید . این نکته را باید توجه داشت. سلاح ورزی نیز در تایید سخنان وی گفت: من فکر می کنم اگر توافق صورت گیرد دلار در پایان سال هم ۲۴ هزار تومان خواهد بود.

احیای برجام از نان شب واجب‌تر است

احمد عزیزی، کارشناس اقتصادی گفت: کسانی که می‌گویند در صورتی که برجام احیا نشد، به اف‌ای‌تی‌اف نپیوندیم، هیچ حجت معقولی ندارند.

وی با انتقاد از اینکه مسائل تخصصی به ابزاری برای گروکشی‌های سیاسی بدل شده است، گفت: برجام مساله بسیار پیچیده و یک سند امنیتی، اتمی و نظامی است و در پاراگراف اول آن بر تامین امنیت و صلح جهانی آمده است. هدف ایران از امضای برجام بیرون آمدن از بند ۶ قطعنامه شورای امنیت سازمان ملل متحد بود که البته هدف بزرگ و عظیم و مقدسی برای کشور تلقی می شود از این رو تنها همین عامل برای حمایت از برجام کفایت می کرد.

این کارشناس اقتصادی عنوان کرد: ما در شرایط فعلی با برجام دوم روبرو هستیم که تاثیر آن بی تردید برابر با برجام اول نخواهد بود . در دور اول، ایران و برخی از طرف‌های ایران در برجام امید خیلی زیادی به اثرگذاری آن داشتند، اما حالا در مرحله دوم با احیای برجام دیگر این امیدواری چون قبل وجود نخواهد داشت.

وی گفت: با این حال در این‌که احیای برجام مثل نان شب برای کشور واجب است، تردید نکنید.از سوی دیگر در این‌که با برجام یا بی‌برجام، کشور باید به اف‌ای‌تی‌اف بپیوندد، شکی نیست. اما این‌طور نیست که اگر برجام احیا شد، یک اثر خیلی شگرفی داشته باشد. نباید انتظارات غلط ایجاد کنیم.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: تحلیل من این نیست که اگر فردا برجام احیا شود، حتی یک بانک عمده جهان تا پایان امسال با ایران ارتباط برقرار کند. بسیار کار سختی است، زیرا تمام الزامات روابط بانکداری بین‌الملل کاملا تغییر کرده است، اما ما کاملا از این‌ها فارغ بودیم. قوانین و رویه‌های بانک مرکزی ما مورد قبول هیچ بانک مرکزی مرسوم معقولی نیست.

عزیزی افزود: ما اگر با بانک مرکزی افغانستان هم مقایسه شویم، قوانین بانکی ما بسیار عقب‌افتاده‌تر است. ما باید واقع‌بینی داشته باشیم. از این حرف‌ها بسیار می‌شود زد و می‌شود اثبات کرد.

وی عنوان کرد: برجام گرچه مثل نان شب واجب است، ولی احیای برجام به تحول بزرگی در سیستم بانکی منجر نمی‌شود. البته در فروش نفت و دسترسی به ذخایر و درآمدها و ترمیم بودجه دولت، ظرف چند ماه اثراتی خواهیم دید.

عزیزی عنوان کرد: اگر اراده‌ای در حاکمیت وجود داشته باشد، باید حداقل ۵ سال، ۱۰ سال زحمت بکشیم تا این سنگ را که در دولت نهم و دهم در چاه انداختند، از چاه بیرون آوریم.

وی درباره پیش‌بینی نرخ ارز تصریح کرد: در مقطع تغییر دولت‌ها عوامل نا اطمینانی و بی‌ثباتی در بازارها و در پی آن اختلال در پیش‌بینی نرخ‌ها افزایش پیدا می‌کند. تا گروه اقتصادی دولت جدید مشخص‌شده و بر سرکار مستقر شود این مسئله نیز در جریان است. تا فرایند فهم این ترکیب اقتصادی و سیاست‌های موردنظر آن توسط نیروها و عوامل مؤثر در بازار طی شود و در نرخ‌ها منعکس شود زمان‌بر خواهد بود و همین موضوع به‌صورت عمومی و به فراخور در بازار تأثیر منفی می‌گذارد.

عزیزی خاطرنشان کرد: این موضوع به‌خصوص در رابطه با ایران و به‌ویژه در رابطه با انتخابات اخیر و دولتی که از پی آن بر خواهد آمد، بسیار بیشتر تأثیرگذار است. البته که با هر تغییری امیدهایی به وجود می‌آید بر این مبنا که با آمدن گروه اقتصادی جدید و سیاست‌های اقتصادی تازه احتمال وقوع تحولات مثبت وجود دارد اما نباید از یاد ببریم که درهرصورت واقعیت‌های اقتصادی خودش را تحمیل می‌کند.

مشاور رئیس اسبق بانک مرکزی گفت: در کشور ما چه بخواهیم و چه نخواهیم افراد و گروه‌هایی که متصدی امور در دولت‌ها می‌شوند عمدتاً از سوابق شناخته‌شده‌ای برخوردار هستند و این سوابق در تخمین‌های بازار بسیار مؤثر است. به‌طورکلی نیز مشاهده می‌کنیم که بازار ارز استقبال خوبی از دولت آتی نشان نداده است.

او با اشاره به این‌که می‌بینیم نرخ‌های در بازار ارز دارد نوسانات نامساعدی از خود بروز می‌دهد گفت: برای توضیح بیشتر در رابطه با این نوسانات نامساعد لازم است اشاره‌کنم که نرخ برابری دلار و ریال در ابتدای انتخاب دولت جدید در آمریکا به حدود کانال ۲۱ هزار تومان رسید. در آن برهه فضا به‌گونه‌ای بود که هم مقامات عالی‌رتبه دولت و هم بخشی از فعالان اقتصادی پیش‌بینی‌های نرخی زیر ۲۰ هزار تومان را هم برای دلار در آینده نزدیک داشتند، پیش‌بینی‌هایی که رسیدن به کانال‌های ۱۷ هزار تومان و ۱۵ هزار تومان و در برخی موارد پیش‌بینی‌های نامعقول کانال‌هایی در حدود ۱۰ هزار تومان برای دلار را نیز شامل می‌شد.

این کارشناس حوزه ارز افزود: امروز با واقعیت‌هایی که بعد از گذشت حدود ۶ ماه از استقرار دولت جدید امریکا رخ نموده است می‌بینیم که نرخ دلار از حدود کانال ۲۱ هزار تومان به کانال ۲۵ هزار تومان رسیده است و در صورت ادامه روند فعلی می‌توان گذر دلار از کانال‌های بالاتر را کاملاً محتمل دانست.

عزیزی با اشاره به این‌که هیچ‌وقت با تخمین‌های پایینی که در طول ماه‌های گذشته مطرح شد موافق نبوده است، خاطرنشان کرد: در طول ۶ ماه گذشته بارها گفته‌ام واقعیاتی که در جریان است بالاخره نرخ‌های بالاتری را به بازار دیکته خواهد کرد و اگر احتمالات سنجیده می‌شد باید با درجات احتمال بالاتر نرخ‌هایی بیش ازآنچه در ۶ ماه گذشته دیده شد به وقوع می‌پیوست. لازم است یادآوری کنم که برخی از فعالان اقتصادی نیز در همان زمان نرخ را در دامنه ۲۰ تا ۲۵ هزار تومان تخمین می‌زدند که اگرچه در دامنه پایین نرخ بود اما تخمین‌های معقول‌تری بود.

دلار ۱۵ هزار تومانی را فراموش کنید

حسین سلاح‌ورزی، عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی نیز گفت: من اعتقادم این است که  ارز ۱۵ هزار تومانی محقق نمی‌شود.

وی در توضیح این مطلب ادامه داد: حتی اگر برجام همین فردا در وین امضا شود، تحقق ارز۱۵ هزار تومانی تا حدودی اگر نگوییم محال است ولی یه سخت خواهد بود .

این فعال اقتصادی ادامه داد: میزان دسترسی ایران به ذخایر ارزی ، در این دوره ، پس از توافق نیز بسیار کمتر از قبل خواهد بود. چرا که اگر همین فردا توافق در وین صورت بگیرد نیز ما به واسطه عدم پیوستن به اف ای تی اف زمان بلندی را پیش رو داریم تا بتوانیم مساله را اجرایی کنیم . از سوی دیگر در شرایط فعلی واردات بسیاری از کالاها ممنوع شده و تقاضایی فشرده در بازار وجود دارد که با تغییر شرایط ود را نشان خواهد داد .

 او اضافه کرد: کشورهای همسایه ما به زودی جشن پایان کرونا را برگزار می کنند و همین مساله نشان می دهد تقاضایی ۵ میلیارد دلاری در حوزه ارز مسافری وارد بازار خواهد شد. در نتیجه با توجه به تمامی شرایط پیش بینی من این است که حتی احیای برجام نمی تواند سبب کاهش قیمت ارز به بیش از این میزان شود .

تاثیر احیای برجام بر بازار ارز ایران چیست؟

میثم هاشم‎خانی ، کارشناس اقتصادی گفت: ایران باید سیاست امضای معاهدات بلندمدت تجاری با کشورهای همسایه د دیگر کشورهای جهان را در پیش بگیرد.

او به ریسک‌های سیستماتیک حاکم بر اقتصاد ایران اشاره کرد و گفت: باید دقت کنیم که شکسته شدن برجام و خروج امریکا از این معاهده تاثیر پذیرش و برقراری دوباره آن را کم می‎کند ، به عبارت دیگر ریسک شکسته شدن برجام، سبب شده احیای آن تاثیری محدودتر از گذشته بر اقتصاد ایران به جا بگذارد.

وی با اشاره به ضرورت پذیرفتن  برجام و اف‌ای‌تی‌اف گفت: نکته مهم اینجاست که باید دریابیم چه توقعی از احیای برجام می‌توانیم داشته باشیم و در نتیجه آنچه می‌تواند اقتصاد ایران را واکسینه کند،حرکت در مسیر ایجاد مجموعه‌ای از تعاملات پایدار و برد- برد با کشورهای مختلف است .این پژوهشگر اقتصادی در توضیح این مطلب افزود: امضای معاهدات تجارت آزاد با کشورهای منطقه و متنوع، ایجاد امکان سرمایه‌گذاری مشترک بین سرمایه‌گذاران ایرانی و کشورهای دیگر و ایجاد  رشته‌های اقتصادی در هم تنیده با کشورها منطقه می تواند اقتصاد ایران را احیا کند.

وی گفت: طبق برآوردها در سال ۲۰۲۵ بیش از ۱۳۰ کشور جهان تورم کمتر از سه درصد خواهند داشت پس باید مشکل را حل کنیم. 

چرا دلار ۱۵ هزار تومان نشد؟

سید محمد صادق‌الحسینی ، کارشناس اقتصادی درباره بهترین استراتژی سرمایه‌گذاری در شرایط برجام و بدون برجام توضیح داد.

وی درباره حرکت نرخ ارز در ماه‌های آتی اظهار داشت: نرخ ارز تابع دو عامل کلیدی است؛ مثل هر کالای دیگری. یک عامل، عرضه دلار و دیگری، تقاضای دلار است. عرضه دلار در حال حاضر تابع برگشتن یا برنگشتن آمریکا به برجام است، یعنی اگر آمریکا به برجام بازگردد، تقریبا ۱۰۰ میلیارد دلار در سال ۱۴۰۰ نصیب دولت و بانک مرکزی ایران می‌شود؛ ۳۰ میلیارد دلار پول نفت و ۷۰ میلیارد دلار دارایی‌های بلوکه شده. اگر هم آمریکا به برجام باز نگردد، این ۱۰۰ میلیارد دلار به کشور بازنمی‌گردد و ما فقط ارز ناشی از صادرات غیرنفتی را خواهیم داشت؛ همان ۴۰، ۵۰ میلیارد دلاری که همین الان هم داریم.

وی افزود: از طرف دیگر، تقاضای ارز در ایران در شرایط فعلی به هسته سخت خود رسیده و دیگر ۳۵ تا ۴۰ میلیارد دلار، هسته سخت تقاضای ارز است. ما سال‌هایی داریم که تقاضای ارز به بالای ۷۰، ۸۰ میلیارد دلار هم رسیده است. بنابراین تقاضای ارز در پایین‌ترین سطح خود قرار دارد.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: در حال حاضر عامل اصلی شکل‌دهی نرخ ارز، به طور طبیعی عرضه ارز بوده است و عرضه ارز نیز تابع برجام است.

صادق‌الحسینی ادامه داد: پیش‌بینی‌ای که اقتصاددانان و ما می‌کردیم، این بود که با بازگشت آمریکا به برجام، قیمت ارز پایین می‌آید و به محدوده زیر ۲۰ هزار تومان می‌رسد و ۱۵ هزار تومان را نیز می‌بیند. من خودم آبان و آذر که نرخ ارز به محدوده ۳۰ هزار تومان هم رسید و به شدت بالا رفت، مقاله‌ای نوشتم که نرخ ارز پایین می‌آید و محدوده واقعی ارز، ۲۰ تا ۲۴ هزار تومان است و به این نرخ‌ها می‌رسد. بنابراین افزایش نرخ ارز غیرعادی است. من آن زمان اعتقاد داشتم که احتمال بازگشت آمریکا به برجام بیش از احتمال بازنگشتن آمریکا به برجام است، بنابراین فکر می‌کردم نرخ ارز پایین‌تر هم می‌آید، چون اگر آمریکا به برجام بازمی‌گشت، ۱۰۰ میلیارد دلار برای ایران در سال ۱۴۰۰ درآمد ارزی ایجاد می‌شد.

وی عنوان کرد: آن زمان قیمت ارز از ۳۰ هزار تومان پایین آمد و به محدوده ۲۰ هزار تومان هم در هرات رسید، ولی نتوانست زیر ۲۰ هزار تومان برود، زیرا توافقاتی که عملا ایران و آمریکا در موضوع پول‌های بلوکه شده کره‌جنوبی داشتند، به بن‌بست خورد و محقق نشد. این موضوع باعث شد که نرخ ارز نتواند پایین‌تر از آن محدوده را ببیند.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به وضعیت اقتصاد، گفت: اگر برجام امضا شود، ۳۰ میلیارد دلار فروش نفت ما خواهد بود. توجه به این نکته هم کنید که در ۳ ماهه ابتدای سال ۱۴۰۰ حدود ۲ میلیون بشکه نفت فروختیم که نشان می‌دهد که مساله فروش نفت ایران یک جایی حل و تفاوت جدی نسبت به سال ۱۳۹۹ ایجاد شده است.

صادق‌الحسینی افزود: در محدوده زمانی سال ۱۳۹۹ ما نتوانسته بودیم ماهانه ۳۰۰ هزار بشکه نفت هم بفروشیم، اما این‌که ارز آن به کشور بازنگشته، یک واقعیت است.

وی عنوان کرد: اگر برجام اتفاق بیفتد، همان‌طور که گفتم، ۱۰۰ میلیارد دلار ارز وارد کشور می‌شود. بعضی‌ها فکر می‌کنند دست آقای روحانی، همتی، رییسی، احمدی‌نژاد و … است که وقتی که دلار نفتی وارد اقتصاد کشور می‌شود، می‌توانند ارز را کنترل کنند و اجازه ندهند ارز پایین آید. اما این‌طور نیست؛ به‌خاطر سلطه سیاست مالی بر سیاست ارزی.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به وضعیت بازار ارز در صورت نهایی نشدن برجام، گفت: اگر برجام اتفاق نیفتد، ۱۰۰ میلیارد دلار داخل اقتصاد ایران نمی‌آید و دلار در محدوده قیمت واقعی‌اش قرار می‌گیرد.

صادق‌الحسینی افزود: محاسبات ما نشان می‌دهد که در حال حاضر قیمت واقعی ارز بین ۲۲ هزار و ۵۰۰ تومان تا ۲۶ هزار و ۵۰۰ تومان است.

وی با بیان این‌که استراتژی درست در ۶ ماه گذشته، نقد بودن بود، گفت: استراتژی نقد بودن منافع زیادی داشت، همان طور که دلار از ۳۰ هزار تومان به ۲۱ هزار تومان هم رسید.

وی عنوان کرد: از طرف دیگر، تغییر دولت و انتخاب آقای رییسی و تیم جدیدی که سیاست خارجی‌اش متفاوت است، ریسک‌های جدیدی را ایجاد کرده که این ریسک‌ها توسط هیچ‌کس قابل پیش‌بینی نیست. بنابراین منی که تا قبل از این می‌گفتم احتمال برجام در سه ماهه اول سال ۸۰ درصد است، الان می‌گویم با مجموع اخباری که در رسانه‌های خارجی می‌بینم، احتمال برجام از ۸۰ درصد به شدت افت کرده و زیر ۵۰ درصد رسیده است. احتمال امضا نشدن برجام بالای ۵۰ درصد رفته است.

این کارشناس اقتصادی تصریح کرد: این باعث می‌شود استراتژی سرمایه‌گذاری که تا امروز نقد بودن بود، تغییر کند. اطلاعات ما در این فضای مبهم و پر از شوک‌های اقتصادی ایران پایین است. بنابراین در این فضای مبهم با توجه به اتفاق نیفتادن برجام، استراتژی بهینه این خواهد بود که یک بخشی از دارایی‌های نقد تبدیل به دارایی‌های دلاری و طلا شود؛ مثل سهام شرکت‌های بورسی که دارایی‌های دلاری دارند.

صادق‌الحسینی متذکر شد: بر این اساس، اگر فکر می‌کنید برجام اتفاق نمی‌افتد، باید به سمت دارایی‌های دلاری بروید و سهام شرکت‌های دلاری و صادراتی، بسیار سهام‌های خوبی هستند و اگر فکر می‌کنید برجام اتفاق می‌افتد، همچنان استراتژی نقد بودن درست است، استراتژی بهینه، استراتژی نقد بودن نیست. استراتژی بهینه، رفتن به سمتی است که دارایی‌های نقد تبدیل دارایی‌های دیگر شود.

پای عربستان در میان است

علی‌اصغر سمیعی رئیس اسبق کانون صرافان یکی دیگر از شرکت‌کنندگان در برنامه کلاب هاوس اقتصادی خبرگزاری خبرآنلاین با عنوان «بازار ارز به کدام سو می‌رود» بود که او نیز سخنان خود را این‌گونه آغاز کرد: اواخر سال ۹۹ وقتی از بنده پرسیده شد که نرخ دلار سال جدید را در چه محدوده‌ای آغاز خواهد کرد پیش‌بینی بنده این بود که با ۱۷ هزار تومان نرخ‌ها شروع شود و با ۲۵ هزار تومان نرخ‌ها سال را به پایان ببرند. اما یک مقداری فنر فشرده شد و نرخ‌ها در سال گذشته با ۱۴ هزار تومان شروع شد و مسئولان در کنترل بازار توفیقی نداشتند و نرخ‌ها حتی تا نزدیکی‌های ۳۰ هزار تومان نوسان کرد و با داشتن این نوسانات فراوان دلار سال ۹۹ را با نرخی در کانال ۲۵ هزار تومان به پایان رساند.

او افزود: بعد از شروع سال جدید با توجه به نرخ تورم بالای ۴۰ درصد و تفاضل آن با نرخ تورم در کشورهای حوزه دلار تصور بر این بود که باید قیمت‌ها از ۲۵ هزار تومان به سمت بالا حرکت کند منتهی با توجه خوش‌بینی که نسبت به مذاکرات وین در داخل کشور از سوی برخی به وجود آمد ازیک‌طرف و از طرف دیگر عدم مدیریت قابل قبول بانک مرکزی و همراهی آن با جو خوش‌بینی شکل‌گرفته و ادامه تزریق دلار به بازار این‌گونه نشد.

رئیس اسبق کانون صرافان در ادامه سخنانش بر برخی عوامل به گفته او پشت پرده در بالا و پایین شدن بازار ارز نیز اشاره کرد و گفت: در این میان نمی‌توان بعضی دست‌های پنهان که برای بی‌ثباتی بازار همیشه در تلاش هستند را نیز نادیده گرفت. برخی کشورهای حاشیه خلیج فارس در بازار ارز کشورمان دخالت‌های منفی می‌کنند و این کار را از طریق عواملشان در دبی، اربیل و کابل دارند و از آن طریق دخالت‌های خود را صورت می‌دهند. موضوعی که وظیفه مسئولین اقتصادی کشور و بانک مرکزی است که با این دخالت‌ها تقابل کنند. وقتی آن‌ها در تلاش برای ایجاد تلاطم هستند بانک مرکزی وظیفه دارد که به هر طریق ممکن ثبات را در بازار حفظ کند.

او خاطرنشان کرد: بنده متوجه نمی‌شوم که چرا برخی گمان می‌کنند که به هر قیمتی شده باید نرخ دلار پایین نگه‌داشته شود. این دسته به این موضوع توجه نمی‌کنند که اگر قیمت دلار به‌طور مصنوعی پایین نگاه داشته شود در آن صورت واردات کالاهای مصرفی مقرون‌به‌صرفه شده و تولیدات در کشور صدمه می‌خورد و تولیدکننده‌ها، دامداران و کشاورزان متضرر می‌شوند. اگر همه قیمت‌ها بالاست و ارزش پول ملی کاهش‌یافته که البته اتفاق بسیار بدی است و باید در برابر آن ایستاد اما در چنین شرایطی کار بدتر آن است که به ضرب تزریق بیش از تقاضا تلاش شود به‌طور مصنوعی قیمت دلار پایین نگاه داشته شود.

رئیس اسبق کانون صرافان در انتها نیز گفت: براساس همه آنچه گفته شد به نظر بنده نرخی که در حال حاضر برای دلار شاهد آن هستیم نه تنها نرخ چندان بالایی نیست بلکه اگر تورم و نقدینگی فزاینده در کشور مهار نشود طبیعتاً دلار باید نرخ‌های بالاتری را پیدا کند و اگر دولت و بانک مرکزی به ضرب تزریق بیش از تقاضا بخواهند که در برابر این موضوع بایستند و نرخ دلار را پایین نگاه‌دارند تنها مرتکب تکرار اشتباه پشت اشتباه خواهند شد و اقتصاد کشور را بیش از پیش متضرر خواهند کرد.

علی اصغر سمیعی، نیز از منظری دیگر به موضوع اشاره کرد و تاکید داشت مساله مبارزه با فساد مساه ای مهم و تاثیرگذار در آینده نرخ ارز است.

 وی با تاکید بر اینکه اگر فساد یک ریال باشد صدمات آن به کشور جبران ناپذیر به اقتصاد کشور وارد می‌شود، گفت:  زمانی که فساد و رانت در کشور حاکم باشد افرادی که می خواهند خوب عمل کنند دیگر دستشان به کار نمی‌رود چراکه می گویند ما نیز رانت خوار خواهیم شد چرا دنبال کار برویم؟

 سمیعی افزود: آقای رییسی در مصاحبه ای که با خبرنگاران انجام دادند در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه اولین اقدام شما در مقام ریاست جمهوری چه خواهد بود گفتند که اولین اقدام من حذف هرگونه زمینه رانت و رانت خواری در کشور است و اگر فرض را بر این بگیریم که همین یک وعده ایشان عملی شود گام بسیار مهمی در اعتلا اقتصاد کشور خواهد بود.

وی در ادامه افزود: برخی از کارشناسان در خصوص ثبات نرخ ارز و کاهش آن سخن به میان می اورند و حال پرسش اینجاست که با توجه به نرخ تورم ۴۰ درصدی و حجم نقدینگی افسارگسیخته چگونه چنین چیزی ممکن است؟

سمیعی در ادامه افزود: برخی از کارشناسان اقتصادی در این خصوص سحن به میان می آورند که دلار اگر ۳۰ تا ۴۰ هزار تومان شود بهتر است یا خیر؛ گفتنی است که موضوع حائز اهمیت آن است که قیمت ارز در بازار واقعی باشد اگر ارزش پول ملی کاهش یافت و همه چیز گران شد دلار هم مانند آن گران شود؛ نگه داشتن قیمت ارز در صورتی که تورم افزایشی است و قیمت کالاها نیز افزایشی است اشتباه است.

وی در ادامه افزود: خیلی از کارشناسان به اهمیت برجام فرای هر علت دیگری می پردازند در صورتی که مهمتر از برجام این است که رانت و فسادی در کشور وجود نداشته باشد؛ گفتنی است که در شرایط کنونی بازار رقابتی شدن کسب و کارها، تک نرخی شدن نرخ ارز و هدفمند شدن یارانه های مثل نان شب واجب است.

سید حمید حسینی در پاسخ به اظهارات علی اصغر سمیعی گفت: هیچکس نگفته است که دولت با رانت مبارزه نکند ولی آنچه حائز اهمیت است این است که مبارزه با فساد تمام مشکلات کشور را رفعمی کند؟

وی در ادامه افزود: در حال حاضر مشکل اصلی کشور ناترازی بودجه و سیاست خارجی است؛ اگر این مشکلات حل نشوند نه می توان یارانه ها را هدفمند کرد و نه می توان نرخ ارز را تصحیح کرد. گفتنی است که صحبت های ما در خصوص اصلاح سیاست حارجه به این معنا نیست که دوباره رانت درست شود و فضا نیز از حالت رقابتی خارج شود.

این کارشناس اقتصادی در ادامه افزود: برداشت من به عنوان فعال اقتصادی این است که اگر برجام حل نشود سایر مشکلات داخلی نیز حل نخواهد شد. زمان ترامپ نیست که بگوییم توفیقی در اقناع جهانی ندارد. در دوران حاکمیت دموکرات ها در امریکا یا این مذاکره به نتیجه می رسد یا برمی گردیم به تحریم های سخت تر از دوره های قبل؛ در ضمن ترامپ در ابتدا باید اقدام می کرد بعد به سراغ اقناع  و سپس اجماع می رفت اما دموکرات ها اینگونه نیستند چرا که در ابتدا جامعه جهانی را اقناع می کنند، سپس تمام قطعنامه های سازمان ملل را باز می‌گردانند و تحریم های شدیدتری وضع می کنند.

وی در آخر افزود: ما در دوره ترامپ حداقل همکاری امارات و چند کشور همسایه را داشتیم اما الان نه چین با ما همکاری می کند و نه روسیه.

سمیعی نیز در پاسخ تاکید کرد : من با تعامل به دنیا مشکلی ندارم و تعامل با جهان بسیار خوب است اما هر قراردادی منجر به حرک ما به سمتی می شود و اگر این مسیر نادرست باشد همان بهتر که ما زمین گیر باشیم و حرکتی را نداشته باشیم .

 وی ادامه داد: شخصا من رانت خوار را مقصر نمی دانم بلکه رانت ساز را مقصر می‌دانم . کسی که ارز چند نرخی را ایجاد می‌کند، مقصر اصلی است چرا که زمینه را برای رانت خواری مهیا می‌نماید .سمیعی خواستار واقعی شدن قیمت ها و حذف رانت پنهان خصوصا برای بنزین شد و گفت: چه معنی دارد برای هر لیتر بنزین ۲۰ هزار تومان یارانه پرداخت شود.

کاهش 15 درصدی تجارت ایران

علی صادقی همدانی، کارشناس اقتصادی نیز در این نشست به اهمیت مساله اف ای تی اف و برجام اشاره کرد و گفت: موضوعاتی از این دست امکان سرمایه گذاری خارجی در ایران را زا بین برده اند چرا که روابط بانکی ما برقرار نیست .

 وی تشدید تمایل به مهاجرت از ایران را خطری جدی دانست و تاکید کرد : بخشی از این موضوع البته به مسال اقتصادی باز نمی گردد.

 وی با اشاره به اینکه پیش از این نیز با بانکهای ک.چکی در هند و چین همکاری داشتیم و سیستم بانکی ما به شبکه بین المللی متصل نبود، تاکید کرد: همان طور که دوستان اشاره کردند این بار راه سخت تری در احیای برجام در پیش داریم چون یک بار با کشسته شدن این معاهده از سوی امریکا روبرو شده ایم در نتیجه بانک های جهان برای برقراری ارتباط با ما احتیاط می کنند و باید تلاش بیشتری داشته باشیم . وی تورم بالا و رتبه نامناسب کسب و کار در ایران را مشکل مهمی خواند و گفت: متاسفانه هم در حوزه واردات و هم صادرات با کاهش 15 درصدی روبرو بودیم و باید برای احیای موقعیت تلاش کنیم .

223223