پیروزی چپ‌گرایی در شیلی؛ نشانه‌ای از افول قدرت آمریکا در آمریکای لاتین

به گزارش هوشمند نیوز، به نقل از شورای راهبردی روابط خارجی، الهه نوری غلامی زاده با اشاره به پیروزی گابریل بوریک، نامزد چپ گرای ریاست جمهوری شیلی در انتخابات، با تاکید بر اینکه تحولات در این کشور را باید از منظر اقتصادی تحلیل کرد، اظهار داشت: بعد از سرنگونی «سالوادور آلنده» توسط «پینوشه» و تحولات ۱۹۷۳ شیلی، نظامی که در این کشور ایجاد می‌شود نظام اقتصادی نئولیبرال است و پینوشه به رغم اینکه دیکتاتور دست‌نشانده آمریکا بود، برنامه اقتصادی بسیار موسعی را برای شیلی درنظر گرفت و این کشور از تبعات اقتصادی آمریکای لاتین چندان آسیب ندید.

اهمیت مسائل اقتصادی

وی با بیان اینکه از آن دوره به بعد شیلی به اقتصاد نئولیبرال با ثبات اقتصادی و سیستم کاپیتالیستی تبدیل شد، افزود: شکاف طبقاتی، به دلیل پیامدهای انباشت سرمایه، خواه ناخواه ویژگی ذاتی سیستم کاپیتالیستی است و شیلی نیز با وجودی که دارای شاخصه‌های بالای اقتصادی است از نابرابری فزاینده‌ای رنج می‌برد.

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با تشریح خصوصیات سیاست در شیلی، گفت: بعد از برکناری پینوشه، به عنوان دیکتاتوری دست نشانده، احزابی که در شیلی روی کار آمدند همه میانه‌رو بودند. اگر راست‌گرا بودند، راست میانه و اگر چپ گرا بودند هم مواضع افراطی، مانند آنچه در احزاب دیگر کشورهای منطقه شاهد هستیم، نداشتند.

نوری اضافه کرد: در سال ۲۰۱۹ که شکاف طبقاتی در شیلی خود را نشان داد، اقتضای جامعه این بود که فردی روی کار بیاید که مشکل کشور را در راستای برگرداندن ثبات حل کند؛ اعتراضات حتی در دوره کرونا نیز ادامه یافت. در این بستر بود که «گابریل بوریک»، به عنوان جوان‌ترین رئیس جمهور تاریخ شیلی و فردی که سابقه اعتراضات دانشجویی داشته و اصالتا کروات است، در رقابت با دیگر احزاب میانه رو، روی کار آمد و در این شرایط وقتی انتخابات به دور دوم کشید، به رغم اینکه در دور اول از رقیبش عقب‌تر بود، توانست نظر اکثریت را جلب کند.

این استاد دانشکده مطالعات جهان دانشگاه تهران پیروزی بوریک را در شرایطی عنوان کرد که احزاب میانه‌رو و مرکزگرا دیگر جایگاه مستحکمی نداشتند و افزود: این شرایط باعث شد آمریکای لاتین تجربه‌ای تازه در عرصه سیاست به خود ببیند؛ همانطور که این نوع انتخاب را هم در برزیل شاهد بودیم و این انتظار می‌رفت که این بستر ایجاد شده در آمریکای لاتین، مورد توجه شیلیایی‌ها هم قرار گیرد و به سمت چپ گرایش یابند.

مواضع ضد صهیونیستی رئیس جمهور جدید شیلی

وی با یادآوری اینکه بوریک، رژیم صهیونیستی را رژیمی آدمکش توصیف کرده است، ادامه داد: شیلی عمدتا به دلیل سیاست‌های اقتصادی و سیاسی خود، درخصوص این رژیم و دیگر بازیگران جنگ افروز موضعی نمی‌گرفت، حتی درباره تحولات اخیر ونزوئلا، با کوبا و بولیوی وارد اتحادها شد و موضع محکمی در قبال مقاومت مردمی این کشورها نگرفت؛ اما اکنون در بستر چپ‌گرایانه بوریک نیاز دارد این موضوعات را دنبال کند.

نوری گفت: البته تاکنون شاهد موضع‌گیری چندانی از جانب او نسبت به آمریکا شاهد نبوده‌ایم؛ چرا که اکنون اولویت در شیلی بازگشت ثبات سیاسی و اقتصادی در این کشور است و بوریک نیز تلاش می‌کند اعتراضات در شیلی را پایان دهد. در واقع سخنان او مانند رهبران انقلابی کوبا یا ونزوئلا نیست که امپریالیسم را نشانه رود و مواضع خصمانه‌ای علیه آمریکا و رژیم صهیونیستی داشته باشد. او به خوبی می‌داند که اگر بخواهد وارد تنش با آمریکا شود کشورش دچار مشکلاتی خواهد شد.

این استاد دانشگاه تهران درخصوص آینده روابط آمریکا و شیلی با توجه به روی کارآمدن دولتی چپ‌گرا در این کشور خاطرنشان کرد: در شرایط فعلی شاهد هستیم که چین در شیلی، جای آمریکا را گرفته است، بنابراین اینکه تا چه میزان شیلی و آمریکا وارد تنش خواهند شد و روی کارآمدن چنین شخصیتی چه تاثیراتی در روابط آنها خواهد داشت، به مسیر اصلاحات اقتصادی که بوریک در مباحث بهداشتی و آموزشی وعده داده است، بستگی دارد. در واقع باید دید در سیاست خارجی این کشور تاثیراتی خواهد داشت یا خیر و چه مدل رویکرد چپ گرایانه‌ای را در پیش خواهد گرفت.

نوری با یادآوری اینکه شیلی جزو کشورهایی است که مهاجر فلسطینی زیادی دارد و این مهاجران حتی برای خود باشگاه و تیم فوتبال دارند، ادامه داد: وقتی رئیس جمهوری با رویکرد چپ گرایانه روی کار می‌آید مسلما به خواسته‌های این قشر از جامعه شیلی هم اهمیت خواهد داد؛ بنابراین باید رابطه با رژیم صهیونیستی را در راستای مسائل داخلی تحلیل کرد و نه براساس موضع خصمانه نسبت به غرب و دولت‌های غربی.

آمریکای لاتین بستر جنگ چپ و راست

این تحلیلگر مسائل بین‌الملل با تاکید براینکه آمریکای لاتین به بستر جنگ چپ و راست تبدیل شده و گرایش‌های متفاوتی از راست و چپ در قدرت‌های منطقه‌ای آن، مانند آرژانتین، مکزیک و برزیل روی کار آمده است، اضافه کرد: دوره فعلی، مانند دوره «موج صورتی» نیست که همه کشورها به چپ گرایی رسیده باشند؛ بلکه تقابل چپ و راست در این منطقه شکل گرفته و این بار شیلی به سمت چپ گرایش پیدا کرده است. طبیعتا اینکه رئیس جمهوری جوان با آرمانهای سوسیالیستی چپ گرایانه روی کار بیاید در بستر تحولات منطقه‌ای که در آن راست گراها مانند بولسونارو، محبوبیت خود را از دست داده‌اند، قابل تحلیل است.

وی با اشاره به پیامدهای اقتصادی شیوع کرونا در آمریکای لاتین، گفت: آنچه تاکنون رئیس جمهور جوان شیلی بر آن تاکید کرده بر محور اتحاد داخلی، ثبات سیاسی و اقتصادی داخلی است و برای تحلیل سیاست خارجی این کشور باید تحرکات آینده را بررسی کرد و دید آیا وارد تنش مستقیم با آمریکا خواهد شد یا خیر.

نوری با بیان اینکه احیاء گرایش به سمت سوسیالیسم و چپ گرایی در یک کشور نئولیبرالی آمریکای لاتین قابل توجه است، تصریح کرد: در هر حال آمریکا قدرتی رو به افول است و اینکه در حیات خلوتش نشانه‌های افول، خود را به این شکل نشان می‌دهند، نکته‌ای قابل تامل است.

۳۱۱۳۱۱