پیامد دو سال بی‌ثباتی سیاسی در لبنان/ آیا فرصت استثنایی برای حمله اسرائیل فراهم شده است؟

رسول سلیمی: در شرایطی که دولت لبنان که از بحران های اقتصادی و اجتماعی رنج می برد، به آستانه یک جنگ گسترده و تهدیدهای بی سابقه نزدیک می شود. لبنان از ۳۱ اکتبر ۲۰۲۲ که دوره ریاست جمهوری میشل عون، رئیس جمهور سابق، بدون انتخاب جانشین به پایان رسید، در وضعیت خالی ریاست جمهوری قرار دارد.

چه آنکه در روزهای گذشته «نجیب میقاتی» نخست وزیر موقت لبنان گفته سفرش به نیویورک را لغو کرده‌ و هیچ اولویتی بالاتر از توقف کشتار اسرائیل در لبنان ندارد. نخست‌وزیر دولت موقت لبنان اعلام کرد که با توجه به تحولات مربوط به حملات اسرائیل به لبنان، تصمیم گرفته است در فعالیت‌های مجمع عمومی سازمان ملل شرکت نکند.

لغو سفر نخست وزیر موقت لبنان به نیویورک در حالی است که اوضاع سیاسی لبنان از فردای انفجار بندر بیروت ناپایدار شد و لبنان وارد یک دوره طولانی از بحران سیاسی سپس اقتصادی فرو رفت. بحرانی که بسیاری از کارشناسان و ناظران سیاسی، حل آن را منوط به توافق گروه های لبنانی بر سر انتخاب یک رئیس جمهور ارزیابی می کنند. این در شرایطی است ماجرای انفجار پیجرها در لبنان بار دیگر موضوع اتحاد بر سر انتخاب رئیس جمهور را با هدف خروج از بن بست سیاسی در این کشور بر سر زبان ها انداخته است.

برخی نمایندگان مجلس لبنان از جمله ادیب عبدالمسیح، نماینده مجلس در شبکه «X» تأیید کردند که «قوی ترین پاسخ حزب الله به حمله سایبری و اقدام همبستگی لبنان در نتیجه این حمله، تسهیل انتخاب رئیس جمهوری، بازگرداندن مشروعیت از دست رفته و بازگشت به آغوش دولت فراگیر لبنان است که همه را در بر می گیرد.»

به موازات آن، امانوئل مکرون، رئیس جمهور فرانسه، عصر پنجشنبه از طریق یک کلیپ ویدیویی که در شبکه های اجتماعی منتشر شد، مستقیما با لبنانی ها صحبت کرد و تاکید کرد که «مسیر دیپلماتیک وجود دارد» و «جنگ اجتناب ناپذیر نیست».

در همین راستا سفیران کمیته پنج نفره لبنان از مجلس نمایندگان خواستند تا انتخابات ریاست جمهوری لبنان را در اسرع وقت به پایان برسانند تا به خلأ ریاست جمهوری پایان دهند. این کمیته پنج نفره چند روز پیش کار خود را در بیروت، پایتخت لبنان، در سطح سفیر از سر گرفت که اعضای آن شامل مصر، عربستان سعودی، قطر، فرانسه و ایالات متحده آمریکا هستند.

در این میان مسئله بخشی از نیروها و احزاب داخلی لبنان مانند القوات اللبنانیه وابسته به سمیر جعجع و حزب کتائب لبنان به رهبری سامی جمیل و جریان ملی آزاد لبنان به ریاست جبران باسیل در تلاش هستند تا حزب الله را متقاعد کنند که حمایت از نامزدی سلیمان فرنجیه، وزیر سابق و رئیس جریان المرده لبنان را که با مخالفت اکثریت (با ۵۹ رای در مقابل ۵۰ رای نمایندگان پارلمان) مواجه شده بود، کنار بگذارد و نامزد جایگزینی را پیدا کند که در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی قابل قبول باشد.

برخی از احزاب سیاسی لبنان مخالف مقاومت، مسئولیت ادامه خلأ ریاست جمهوری را به حزب الله تحمیل می کنند و مدعی هستند حزب الله با استفاده از حق وتو به دلیل عدم حضور دو سوم نمایندگان پارلمان در جلسه رای گیری برای انتخاب رئیس جمهور، همچنان مانع از برگزاری جلسه پارلمان می شود. این در حالی است که فراکسیون های مخالف حزب الله در پارلمان نیز در صورت امکان رای آوردن کاندیدای حزب الله از همین شیوه علیه او استفاده می کنند. اکنون که احتمال می رود گفتگوهای حزب الله با جبران باسیل به نتیجه برسد و کاندیدایی مشترک از میان این گفتگوها خارج شود، فراکسیون های مخالف کاندیداتوری سلیمان فرنجیه به دنبال آن هستند که از همین حربه علیه کاندیداتوری سلیمان فرنجیه استفاده کنند و پارلمان را از اکثریت بیاندازند.

کارشناسان سیاسی عرب  معتقدند «با فقدان رئیس جمهور و دولت کارآمد و اختلاف بر سر موضع حزب الله، شرایط بین المللی، منطقه ای و محلی برای خدمت به اهداف اسرائیل مساعد است» این کارشناسان پیشبینی می کنند شرایط کنونی بیش از اکتبر گذشته به پروژه اسرائیل کمک می کند.

درخواست های مکرر اکثر احزاب لبنانی و اکثریت اعضای کمیته پنج نفره برای جدا کردن موضوع انتخابات ریاست جمهوری از تجاوز اسرائیل به نوار غزه، علیرغم اهمیت انتخاب رئیس جمهور در این شرایط خاص، برای بازگرداندن منظم زندگی سیاسی و تشکیل یک جبهه داخلی منسجم برای مقابله با پیامدهای این جنگ و درگیری های مداوم بین حزب الله و نیروهای اسرائیلی در امتداد مرز جنوبی لبنان، موفق نشد.

این در شرایطی است که نشانه های برجسته ای وجود دارد که بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، تمام تلاش ها برای توقف جنگ غزه را مختل کرد و در آخرین آن، ابتکار جو بایدن، رئیس جمهور ایالات متحده، با ایجاد بهانه هایی که مانع دستیابی به توافق آتش بس و تبادل گروگان ها و بازداشت شدگان های اسرائیلی و خارجی و زندانیان فلسطینی می شود، دنبال شد تا زمان لازم برای طولانی شدن جنگ و رسیدن به تاریخ انتخابات ریاست جمهوری آمریکا را فراهم آورد.

چه آنکه تشدید حملات اسرائیل به جنوب لبنان و هدف قرار دادن سیستماتیک و تدریجی شهرها و روستاهای هم مرز جنوب لبنان، نشان دهنده تشدید حملات نظامی علیه حزب الله و دولت لبنان برای وادار کردن به توافق نهایی بین لبنان و اسرائیل است. موضوعی که حتی آموس هوکشتاین، فرستاده ایالات متحده نیز نتوانسته برای مذاکره در مورد کاهش تنش در جبهه لبنان و جلوگیری از گسترش جنگ اقدامی انجام دهد. در همین راستا کانال ۱۲ اسرائیل  گفته گالانت در آخرین تلاش برای جلوگیری از تشدید تنش در جبهه شمالی با هوکشتاین دیدار کرد و گزارش داده که گالانت به فرستاده ایالات متحده گفته که اقدام نظامی راهی برای بازگرداندن ساکنان شمال است.

در چنین شرایطی توجهات در داخل لبنان همچنان به تلاش های کمیته پنج نفره برای انتقال پرونده انتخابات ریاست جمهوری معطوف شده است. اینکه آیا این کمیته با همکاری احزاب سیاسی موفق خواهد شد انتخاب رئیس جمهور را از جنگ غزه جدا کند یا آنکه لبنانی ها را وادار خواهد کرد تا منتظر سرنوشت جنگ در غزه باشند. این وضعیت در حالی است که بحران های اقتصادی و امنیتی لبنان به شدت در هم تنیده شده و بعد از بحران سیاسی و اقتصادی، حالا لبنان با بحرانی امنیتی دست و پنجه نرم می کند.

311213ب