پولی برای مستندهای میراث فرهنگی نیست

به گزارش ایسنا، پنجمین نشست دوشنبه‌های ایکوم (کمیته ملی موزه‌ها در ایران) ‌ به نمایش فیلم مستندی با عنوان «روش‌های نوین مرمت در تخت جمشید» اختصاص داشت. این مستند درباره شیوه‌های نوین حفاظت و مرمت آثار باستانی با همکاری ایران و ایتالیا در مجموعه جهانی پارسه پاسارگاد بود. در این نشست هرمز امامی ـ فیلمساز ـ و حمید فدایی ـ مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ـ به عنوان سخنران حضور داشتند.  

هرمز امامی، تهیه‌کننده و کارگردان ـ با ارائه توضیحاتی درباره نحوه تصویربرداری مستند «روش‌های نوین مرمت در تخت جمشید»، در پاسخ به این سوال که به عنوان فیلمساز برای آگاهی‌بخشی مردم که حفاظتگران اصلی میراث فرهنگی هستند، چه کمکی می‌تواند کند؟ گفت: اگر می‌خواهیم مردم میراث فرهنگی را بشناسند و از آن محافظت کنند، وزارتخانه میراث فرهنگی باید بیشتر کمک کند. کما اینکه در این سال‌ها افرادی بوده‌اند که روی نقش‌ها خط می‌اندازند یا تپه‌ها را برای کشف گنج شخم زده‌اند. لازم است میراث فرهنگی را به مردم بشناسانیم، این موضوع هم با اطلاع دادن و مردم را در جریان گذاشتن میسر است.  

او افزود: در کشور فعالیت‌های کاوشی و مرمتی بسیار انجام می‌شود، اما چقدر از آن‌ها به مردم اطلاع داده می‌شود؟ در حالی‌که امروز از طریق کتاب و فضای مجازی می‌توان این اطلاعات را با زبانی ساده در اختیار مردم گذاشت. این موضوع درباره موزه‌های ما نیز صدق می‌کند. موزه‌های سایر کشورها را که دنبال کنید هزاران عکس از آثار موزه با معرفی و توضیحات کامل بارگذاری شده است، اما در سایت موزه ملی ایران شاید ١٠ عکس از آثار این موزه موجود باشد. با این روند چگونه اطلاعات مردم را بالا خواهیم برد؟ البته درباره این موضوع‌ها بحث اعتبار مطرح است و وزارتخانه در این مبحث نقش دارد، باید اعتباراتی برای این اقدامات در نظر بگیرد. در این حالت مستندهای بهتری هم ساخته می‌شود و برای بهره‌برداری در اختیار مردم قرار می‌گیرد.  

حمید فدایی ـ مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ـ نیز با این اشاره که در تخت جمشید از سال‌ها قبل تجربه مرمت وجود داشته است و بیش از ٩٠ سال تجربه مرمت سنگ را داریم، گفت: ما اقدامات زیادی انجام می‌دهیم، اما آن را به نمایش نمی‌گذاریم، در حالی‌که مردم باید این اقدامات را ببینند. این مرمت هم که در مستند به آن اشاره شده، در دو فصل بهار و پاییز سال ١٣٩٨ انجام شده است. امروز شکل مرمت با ٢٠ یا ٩٠ سال گذشته متفاوت است. مرمت، امروز به شیوه حفاظت انجام می‌شود و وقتی بازدیدکننده به تخت جمشید می‌آید، متوجه مرمت آن نمی‌شود و حتی فکر می‌کند اثر به حال خود رها شده است، پس باید اطلاع‌رسانی کنیم تا مخاطب را راضی نگه دارد.  

او در باره اینکه همکاری ایران و ایتالیا از کجا شکل گرفت و چرا تخت جمشید برای چنین موضوعی انتخاب شده است؟ اظهار کرد: حساسیتی که روی تخت جمشید وجود دارد، موجب می‌شود از آن غافل نشویم. البته به این معنی نیست که قرار بوده کار خارق‌العاده‌ای در تخت جمشید رخ دهد که قبلاً هرگز اتفاق نیفتاده است، اما موضوع، مرمت با حداقل مداخله بود. سابقه حفاظت و مرمت تخت جمشید از سال ١٣١٠ خورشیدی بوده است و این اقدام برای همین دو سه دهه اخیر نیست. بعد از انقلاب هم این اقدام ادامه داشت. ما ناچاریم برای مرمت و حفاظت با جریان جهانی همراه باشیم و حدود ۳۰ سال از این جریان دور ماندیم و باید این رویه متوقف می‌شد.  

مدیر پیشین پایگاه میراث جهانی تخت جمشید ادامه داد: حفاظت وقتی مؤثر است که یک روند تدریجی داشته باشد، بنابراین دنبال روش جایگزین بودیم، به همین خاطر بنیاد پارسه پاسارگاد در تخت جمشید دوباره ایجاد شد و یک تفکر عملی را پدید آورد. اینجا بود که کمبود افکار، ایده‌ها و روش‌های جدید را احساس کردیم و کمک گرفتیم. در (پارسه) تخت جمشید این بستر وجود دارد و گروه ایتالیایی نیز مشتاق این کار بود، اما اعتباری برای آن نداشتیم. بنابراین تصمیم گرفتیم یک حامی مالی پیدا کنیم. مؤسسه‌ای غیرانتفاعی در سوئیس حامی شد و این پروژه را تامین مالی کردند. البته فقط آن‌ها هزینه نکردند، ما تجهیز کارگاه و نیرو داشتیم. این پروژه دو سر بُرد بود و هم تجربه دوباره‌ای برای این گروه بود و هم سنگ‌های خُردشده تخت جمشید که به آن ایراد گرفته می‌شد، حفاظت شد.  

او اظهار کرد: ما تلاش کردیم در این پروژه عقب‌ماندگی از روش و ابزار را جبران کنیم و بهانه‌ای شد تا نیروهای متخصصی را که جذب نشده بودند و فقط در حاشیه کمک می‌کردند، وارد کار کنیم و اکنون کارگاه‌های همیشگی مرمت و حفاظت در تخت جمشید، نقش رستم و نقش رجب با این نیروها و کارگران فنی فعال است.  

فدایی همچنین به موضوع اطلاع‌رسانی در حوزه مرمت و حفاظت اشاره کرد و گفت: در سال‌های گذشته در تعطیلات نوروز اطلاع‌رسانی ما در حد معرفی اثر و توضیحات تاریخی آن بود، اما بعدتر و خصوصا در سه چهار سالی که بنده در آنجا حضور داشتم، تیم حفاظتی ما در محوطه تخت جمشید حضور داشت و کارگاه‌هایی در حوزه حفاظت و مرمت برگزار می‌کرد تا مردم متوجه شوند که وقتی حرف از مرمت می‌شود قرار نیست تخت جمشید به شکل و حالت اولیه خود بازگردد. تخت جمشید مهم‌ترین مقصد برای گردشگران داخلی یا خارجی است و وقتی ۴٠هزار نفر در یک روز از آن بازدید می‌کنند باید از این پتانسیل استفاده شود. البته لازم است که وزارتخانه هم درباره این اطلاع‌رسانی‌ها، پشتیبانی جدی داشته باشد، چون اعتباراتی برای مرمت و ترمیم در نظر گرفته می‌شود، اما برای تهیه این مستندات و اطلاعات، این اعتبارات نیست.

انتهای پیام