پوتین در قضیه فنلاند باخت/ اشتباه روسیه ورود به جنگ با تفکر سنتی بود

مهسا مژدهی: فنلاند بالاخره تبدیل به سی و یکمین عضو از ناتو شد. این کشور اواسط فروردین با تحویل اسناد عضویت در این پیمان به آنتونی بلینکن، رسما به عضویت پیمان آتلانتیک شمالی درآمد. بلینکن در این مراسم گفت من وسوسه شده‌ام که بگویم شاید این تنها چیزی است که می‌توانیم برایش از پوتین تشکر کنیم، زیرا او با حمله به اوکراین تحقق واقعه‌ای را که می‌گفت می‌خواهد از آن جلوگیری کند، تسریع بخشید. در مقابل این اقدام که با موافقت ترکیه انجام گرفت؛ کرملین گسترش ائتلاف نظامی غرب را «حمله امنیتی به روسیه» دانست و وعده داد که در واکنش به این موضوع «اقدامات متقابلی» انجام خواهد داد. در هوشمند نیوز با عبدالرضا فرجی‌راد استاد ژئوپلیتیک دانشگاه و سفیر سابق ایران در نروژ در مورد عضویت فنلاند در ناتو به گفتگو پرداخته‌ایم:

علت اینکه فنلاند اصرار داشت عضو ناتو شود چه بود؟ ایا این عضویت می‌تواند امنیت روسیه را به‌خطر بیندازد؟

روسیه یا شوروی سابق همیشه از عملکرد فنلاند راضی بوده و اگر می خواست اقدامی از علیه این کشور انجام بدهد قبلا انجام می‌داد. اشتباهی که روس ها علیه اوکراین انجام دادند باعث شد که برای فنلاند به عنوان همسایه‌ای که یک بار هم روسیه آن را تصرف و بعد از این کشور عقب نشینی کرد به طور طبیعی دچار نگرانی شود. آنها نگران بودند که نکند همین کاری که با اوکراین صورت گرفت، با فنلاند هم به‌عنوان عضو غیرناتو صورت بگیرد. چون یک تحلیلی که در غرب وجود دارد این است که بالاخره روسیه به‌دنبال کشورگشایی است. لذا به نظر من فنلاند تقاضای عضویت در ناتو را داشت و سوئد هم همراه آن بود و نهایتا هم فنلاند توانست عضوی از این پیمان شود. الان که این اتفاق افتاد این کشور خیالش راحت شده چون روسیه هیچ‌وقت به یک عضو ناتو حمله نمی‌کند و بر اساس ماده پنج اگر به کشوری عضو ناتو حمله شود، حمله به همه اعضا تلقی شده و همه از آن دفاع می‌کنند. یعنی در واقع امنیت فنلاند به نحوی تثبیت شد.

>>> بیشتر بخوانید:

روسیه ناخواسته به تقویت ناتو کمک کرد؟

فنلاند با جنگ افزارها و توان نظامی گسترده به تهدید علیه روسیه تبدیل شد

بیانیه روسیه در واکنش به عضویت فنلاند در ناتو

من فکر می‌کنم روسیه در فنلاند باخت. پوتین نگران عضویت اوکراین بود و اوکراین با آنها وارد جنگ شد و حالا یک مرز هزار و ۹۰۰ کیلومتری هم به مرزهای ناتو در کنار روسیه اضافه شد. حالا اگر جنگ هم نشود، همین مرز هزار و ۹۰۰ کیلومتری یک مرز جمع‌آوری اطلاعات برای ناتو می‌تواند باشد و عکس‌برداری‌های مختلف می‌تواند از این ناحیه صورت بگیرد. بالاخره دشمنی غرب و روسیه تا سال‌ها و دهه‌ها ادامه دارد و همین مساله باعث می‌شود که در واقع یک شکنندگی برای روس ها به وجود بیاید.

به‌نظر شما روس‌ها در قبال این اتفاق چه عکس‌العملی نشان می‌دهند؟ ممکن است تلافی این کار را سر اوکراین در بیاورند؟

روس‌ها هیچ کاری نمی‌کنند به خاطر اینکه کاری از دست آنها ساخته نیست. روسیه اشتباه بزرگی در این جنگ کرد که آماده نبود. یعنی در آن سیستم نظامی سنتی خود گیر کرده بود و الان که اوکراین مقابله و مقاومت می‌کند با آموزش غربی ها انجام می‌شود. بنابراین روسیه در شمال و شمال شرق شکست خورد، به شرق آمد و آنجا هم پیشروی داشت اما متوقف شد. ارتش روسیه می‌خواست با همان روش‌های سنتی بجنگد که نتوانست. روحیات روانشناسی سربازان امروز را نمی‌شناختند و فکر می‌کردند سربازهای امروز کارهای سربازان دوره جنگ جهانی دوم را می‌کنند. آدم‌ها خیلی فرق کرده‌اند و سربازان نمی‌خواهند به جبهه ها بروند و مثلا می‌گویند ۵۰۰ هزار نفر فرار کرده‌اند. روسیه با تفکر سنتی خود وارد جنگ شد.

آیا گستردگی بیشتری برای ناتو می‌توانیم پیشبینی کنیم و این گسترش چه تبعاتی برای روسیه دارد؟

بلاخره ناتو و روسیه با یکدیگر رقیب هستند و مسکو نمی‌خواهد اطلاعات نظامی از روسیه جمع آوری شود. بیشتر بخش نظامی در همین منطقه متمرکز شده است. روسیه از این اتفاقات خیلی دلخور است اما کاری نمی‌کند. در عین حال من فکر نمیکنم که اوکراین دیگر بتواند وارد ناتو شود. یعنی اگر بخواهند صلح شود باید یکی دو امتیاز به مسکو بدهند. یکی اینکه اوکراین عضو ناتو نشود و دیگر اینکه قسمت‌هایی از خاک اوکراین و کریمه به روس ها داده شود تا آنها هم بتوانند در داخل روسیه سر بلند کنند. وگرنه پوتین یک رهبر شکست خورده به حساب می‌آید و این مساله تبدیل به نوعی نافرمانی و مقاومت مردم و باختن در انتخابات می‌شود. به ویژه اینکه اثرات جنگ روی اقتصاد هم مشخص است و ارزش روبل سقوط کرده. وقتی سرمایه‌گذاری نباشد و سرمایه‌گذاران غربی خارج شوند و تا بیاید سرمایه‌گذار چینی جایگزین شود، زمان می‌برد و این امری مشکل زاست. لذا اقتصاد روسیه در حال روبرو شدن با مشکلات است و خوب است که روسیه با آقای شی کار کند و سخت نگیرد. مکرون هم از این جنگ ناراحت است. در بین خود آنها دعوا است و می‌گویند ما چه گناهی کرده‌ایم که باید تاوان جنگ را بدهیم. فرانسوی ها می خواستند رابطه خوبی با روس ها داشته باشند و پاریس می خواست سرمایه گذاری های خوبی در روسیه داشته باشد.

درست است که امسال اروپا از زمستان عبور کرد اما این اتفاق با چنگ و دندان افتاد. مکرون یکی از دلایلی که به چین رفت همین ماجرای صلح بود. به نظر من اقای پوتین باید از شعار آتش بسی که با زبان چین مطرح می‌شود استقبال کند.

ما سوئد را هم صف پیوستن به ناتو داریم، آیا این کشور هم این موقعیت را دارد که بتواند در زمانی کوتاه وارد پیمان آتلانتیک شمالی شود؟

در سوئد گروه های مختلفی از کشورهای مختلفی هستند که اپوزیسیون کشورهایشان هستند و دولت سوئد هم قانون اساسی دارد که اینها آزاد هستند. این کشور چند سال قبل تصویب کرد که ترکیه در زمان عثمانی از ارامنه نسل کشی کرده. این برای ترکیه و اردوغان خیلی سنگین بود. او فعالیت رهبران مخالفانش را بهانه کرده؛ اما اصل حرف همین است که از موضوع نسل کشی ناراحت است. لذا بحران زیادی وجود دارد. الان هم انتخابات ترکیه در راه است و اردوغان که انقدر شعار علیه تروریسم داده اگر با عضویت سوئد موافقت کند با چالش مواجه خواهد شد. اگر در انتخابات رقیب اردوغان پیروز شود که مشکل حل می‌شود وگرنه باید با اردوغان به یک نتیجه برسد. یکی از دلایلی که غرب دوست دارد رقیب اردوغان در انتخابات برنده شود، همین است. آنها نمی‌توانند ترکیه را از ناتو بیرون کنند چون کشور مهمی است و مجبورند رفتار اردوغان را تحمل کنند تا ببینند نتیجه این انتخابات چه می‌شود.

۳۱۱۳۱۲